Μαρξ – Το πιο ανεκτίµητο εργαλείο της Αριστεράς

Του Σωτήρη Βλάχου

Μπροστά στην ευρωπαϊκή κρίση πρέπει η Αριστερά να διατυπώσει µε τη µεγαλύτερη σαφήνεια ότι θα σταθεί εµπόδιο µε όλα τα µέσα σε πιθανό εθνικιστικό εκτροχιασµό της ευρωπαϊκής ηπείρου, που θα κατακερµατίσει την ήπειρο. Πρέπει η Αριστερά µε τόλµη να αντιµετωπίσει αυτό που από το Κοµµουνιστικό Μανιφέστο κιόλας ο Μαρξ εντόπιζε· ότι «η σύγχρονη βιοµηχανική εργασία, η σύγχρονη υποδούλωση στο κεφάλαιο, που είναι ίδια στην Αγγλία και τη Γαλλία, στην Αµερική και τη Γερµανία, αφαίρεσε από τον προλετάριο κάθε εθνικό χαρακτήρα…»

Αφαίρεσε η σύγχρονη υποδούλωση στο κεφάλαιο κάθε εθνικό χαρακτήρα από τον προλετάριο -από τις θεµελιακές διαπιστώσεις του Μαρξ πάνω στις οποίες θα στηθεί το µετέπειτα έργο του.
«Οι νόµοι, η ηθική, η θρησκεία είναι γι’ αυτόν τόσες αστικές προλήψεις, όσα αστικά συµφέροντα κρύβονται πίσω τους…» (Κοµµουνιστικό Μανιφέστο)

Οι νόµοι, η ηθική, η θρησκεία, κύριοι πυλώνες αυτού που συνθέτουν το έθνος, είναι, µαζί µε το έθνος, το πιο ισχυρό ιδεολογικό όπλο της αστικής τάξης στον αγώνα της ενάντια στο προλεταριάτο, στον αγώνα για να υπερασπίσει «όσα αστικά συµφέροντα κρύβονται πίσω τους». Είναι δυνατόν οι προλετάριοι της Ελλάδας, της Κύπρου ή οποιασδήποτε άλλης χώρας, να αντιµετωπίσουν την κρίση της χώρας τους σε συµµαχία µε αυτούς µε τους οποίους τους χωρίζουν ασυµβίβαστα συµφέροντα και σε αντιπαράθεση µε τους Γάλλους, Άγγλους ή Γερµανούς προλετάριους;

Την ύπαρξη ασυµβίβαστων συµφερόντων µεταξύ των δύο µεγάλων στρατοπέδων, σε κάθε χώρα, αντιλαµβάνονται οι αστοί και οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι πολύ καλά. Και το επιβεβαιώνουν µε τις πολιτικές τους. Οι αστοί κάθε χώρας, µε πιο κλασικό παράδειγµα αυτό της Ελλάδας, έχουν συµµαχήσει µε τους Ευρωπαίους αστούς στο ζήτηµα της λιτότητας. Στην κρίση, σύµµαχοί τους είναι οι Ευρωπαίοι αστοί και εχθροί τους το ελληνικό προλεταριάτο. Εναντίον του οποίου όµως το πιο ισχυρό ιδεολογικό τους όπλο είναι η λεγόµενη «εθνική ενότητα», το έθνος, ο εθνικισµός.

∆εν υπάρχει µεγαλύτερη αντίφαση, πιο γελοία αντίφαση, από το γεγονός ότι την ίδια στιγµή που το ελληνικό κεφάλαιο συµµάχησε µε το ευρωπαϊκό ενάντια στο ελληνικό αλλά και ευρωπαϊκό προλεταριάτο, µε σηµαία τη λιτότητα, την ίδια αυτή στιγµή το έθνος, ο εθνικισµός και η κατηγορία της προδοσίας του έθνους είναι το βασικό εσωτερικό τους όπλο. Υποστηρικτές της λιτότητας ήταν αυτοί που µε αφορµή τη συµφωνία για το Σκοπιανό, έβαλαν σε κίνηση το παρακράτος και τις πιο σκοτεινές δυνάµεις του εθνικισµού.

Αυτό θα είναι η εµπειρία όλης της επόµενης περιόδου. Όσο πιο δηλωµένες είναι οι πολιτικές δυνάµεις υπέρ της λιτότητας, τόσο πιο έντονα θα χρησιµοποιούν το όπλο του εθνικισµού και την κατηγορία του προδότη. Στον Μαρξ πρέπει να αναζητηθούν οι απαντήσεις µπροστά σε αυτή την κατάσταση. Στις σαφείς και πρακτικές οδούς αναζήτησης λύσεων που µας κληροδότησε. Ακόµα όµως και το «Προλετάριοι του κόσµου ενωθείτε», η πιο σαφής, αδιαµφισβήτητη κατεύθυνση πάλης που θα µπορούσε κάποιος να διατυπώσει, αναγνωρίζεται περισσότερο ως ηθική αξία -τους εργαζοµένους δεν τους χωρίζει τίποτε- παρά ως πρακτική κατεύθυνση για αναζήτηση διεξόδων.

Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν. Όπως η ευρωπαϊκή αστική τάξη και οι πολιτικοί της εκπρόσωποι συντονίζονται στα Eurogroup και τους άλλους θεσµούς της καπιταλιστικής Ευρώπης, όσο τους επιτρέπει ακόµα η κρίση, έτσι και η ευρωπαϊκή Αριστερά πρέπει να συντονιστεί µέσα από τα κόµµατά της, τα συνδικάτα και ό,τι άλλο πυλώνα βρεθεί διαθέσιµος.
Αυτή είναι η βαθύτερη κληρονοµιά του Μαρξ, ήδη από το Κοµµουνιστικό Μανιφέστο.