Μάστιγα τα εργατικά ατυχήματα: Αρνητικό ρεκόρ πενταετίας στο 1ο εξάμηνο του 2018 τα έξι θανατηφόρα ατυχήματα

Αρνητικό ρεκόρ πενταετίας.

 

 

 

Της Χρυστάλλας Χαραλάμπους

Αυξητική είναι η τάση των εργατικών ατυχημάτων την τελευταία πενταετία, σύμφωνα με τα στοιχεία του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας. Από το 2013, η πλειοψηφία των εργοδοτών άρχισε να μη λαμβάνει τα ενδεικνυόμενα μέτρα ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων, επικαλούμενη την οικονομική κρίση…
Η οικονομική κρίση, οι χαμηλές ποινές στους εργοδότες που δεν λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, αλλά και η κουλτούρα του εργαζόμενου είναι οι κυριότεροι λόγοι όξυνσης του προβλήματος των εργατικών ατυχημάτων, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές.

Ρεκόρ πενταετίας από το 1ο εξάμηνο του 2018
Μαύρο αποδεικνύεται το πρώτο μισό της φετινής χρονιάς, αφού εκτός από νεκρούς στην άσφαλτο θρηνούμε και νεκρούς εν ώρα εργασίας. Πρόκειται για ακόμη ένα κοινωνικό πρόβλημα, το οποίο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, παρουσιάζει αυξητική τάση, από το 2013.
Το 2016 καταγράφηκαν 4 θανατηφόρα και αύξηση 19,4% σε σχέση με το 2015.
Όσον αφορά τη φετινή χρονιά, μέχρι στιγμής έχουμε 6 θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα και είμαστε ακόμη στο πρώτο εξάμηνο.

 

ΠΕΟ: Θεατές στα εργατικά ατυχήματα
Συνεχίζει η αύξηση των εργατικών ατυχημάτων και δεν λαμβάνονται δραστικά μέτρα, τόνισε ο Υπεύθυνος του Τμήματος Ασφάλειας και Υγείας της ΠΕΟ, Νίκος Ανδρέου, εκφράζοντας την ανάγκη για άμεση ανάληψη ευθυνών από τους εμπλεκόμενους. «Το 2013, ήρθε η οικονομική κρίση και άρχισε και η σταδιακή αύξηση των εργατικών ατυχημάτων. Οφείλεται στις εξοικονομήσεις οικονομικών πόρων που είχαν αρχίσει να κάνουν οι εργοδότες, λόγω της κρίσης, και ο πιο εύκολος τρόπος για εξοικονόμηση, εκτός από τη μείωση των μισθών, είναι που ξεκίνησαν να μη λαμβάνουν και τα απαραίτητα μέτρα ασφάλειας και υγείας. Στην Κύπρο, αυτή τη στιγμή έχει περίπου 100.000 χώρους δουλειάς. Οι επιθεωρητές, ανά το παγκύπριο, είναι 17-18. Υπάρχουν χώροι εργασίας που δεν θα επιθεωρηθούν ποτέ και οι επιθεωρητές κάνουν επιλεκτικές επιθεωρήσεις σε τομείς υψηλού κινδύνου όπως οι οικοδομές», σύμφωνα με τον Νίκο Ανδρέου.

Οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις της στην ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων
Έντονη ανησυχία εξέφρασε και ο αναπληρωτής διευθυντής του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, Αναστάσιος Γιαννάκη. «Η αύξηση των ατυχημάτων συνδυάζεται και με το γεγονός ότι είχαμε μια βαθύτατη οικονομική κρίση και περιορίστηκαν οι δραστηριότητες, άρα αυξήθηκε και ο αριθμός ατυχημάτων την περίοδο που είχαμε την κρίση. Οι εργοδότες είχαν περιορίσει τους πόρους, την επένδυση που έκαναν στα θέματα ασφάλειας και υγείας. Δηλαδή περιορίστηκε η εκπαίδευση για παράδειγμα, με αποτέλεσμα να έχουμε λόγω των απολύσεων και των μετακινήσεων εργαζομένων, θεσμοί των επιτροπών ασφάλειας να μη λειτουργούν σωστά με αποτέλεσμα να αποδυναμωθεί και η εσωτερική ασφάλεια των επιχειρήσεων με εξαίρεση τον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα και να καταλήξουμε σε αυτό το φαινόμενο της αύξησης των ατυχημάτων».
Αξίζει να αναφερθεί πως η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την περίοδο 2007-2012 είχε θέσει ως στόχο τη μείωση των εργατικών ατυχημάτων κατά 25% και η Κύπρος κατέγραψε μείωση της τάξης του 29%.

 

Κουλτούρα φοβισμένου και αφελούς εργαζομένου
Κοινή άποψη είναι πως η κουλτούρα του εργοδοτούμενου δεν βοηθά στην επίλυση των εργατικών ατυχημάτων. Όταν ο εργαζόμενος αντιληφθεί κάποιο πρόβλημα αποφεύγει να το συζητήσει και να το αναφέρει λόγω φόβου απόλυσης ή επίπληξής του. Ακόμα, η αντίληψη που επικρατεί ότι «σε μένα δεν θα συμβεί», είναι ακόμη ένας λόγος για τον οποίο δεν γίνεται η κατάλληλη και έγκαιρη προειδοποίηση για καταπολέμηση του προβλήματος. Μερικές φορές, όμως, υπάρχει και η περίπτωση που δεν γίνεται αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος, ή δεν ξέρουν ποιο είναι το πρόβλημα, με αποτέλεσμα να μη γίνεται μια προσπάθεια συμβολής τους στην προώθηση της ασφαλούς εργασίας.

«Μια ανθρώπινη ζωή στοιχίζει €6.000 – €7.000;»
Σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, που μπορεί να προκαλέσει μέχρι και θάνατο, οι δικαστικές ποινές στον εργοδότη για μη λήψη των απαιτούμενων μέτρων, δεν είναι οι πρέπουσες. Η σχετική νομοθεσία προνοεί μέχρι 4 χρόνια φυλάκισης ή/και μέχρι €80.000 πρόστιμο.
Όπως ανέφερε ο κ. Ανδρέου, «το διαχρονικό πρόβλημα είναι ότι στα θανατηφόρα ατυχήματα δεν βλέπουμε αυστηρές ποινές. Τα Δικαστήρια βάζουν κάποια χρηματικά πρόστιμα που δεν είναι αποτρεπτικά που να φοβάται κάποιος εργοδότης να μην επισυμβεί ατύχημα. Βάζουν €6.000 – €7.000 πρόστιμο. Δηλαδή μια ανθρώπινη ζωή στοιχίζει €6.000 – €7.000; Αν οι ποινές είναι αυστηρές, θα φοβηθεί ο εργοδότης να το διακινδυνεύσει».
Η επιβολή των ποινών εξαρτάται από την απόφαση του Δικαστηρίου ανάλογα με τα γεγονότα και τις ιδιαιτερότητες της κάθε υπόθεσης. Οι πιο ψηλές ποινές που επιβλήθηκαν μέχρι σήμερα, με βάση τις ποινές που ισχύουν από το 2011, είναι σε μία περίπτωση εξάμηνη φυλάκιση εργοδότη που η μη λήψη, από μέρους του, των ενδεικνυόμενων μέτρων ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων, ήταν η αιτία να σβήσει μία ζωή στο μεροκάματο. Επιβλήθηκαν και άλλες ποινές φυλάκισης όπως μία τρίμηνη με αναστολή. Επίσης, σε μία περίπτωση διπλού θανατηφόρου εν ώρα εργασίας, ο δικαστής αρκέστηκε στην επιβολή χρηματικού προστίμου ύψους €20.000. Ο αναπληρωτής διευθυντής του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, επί του θέματος, είπε πως «τα Δικαστήρια είναι ανεξάρτητη Αρχή. Όταν είναι χαμηλό το πρόστιμο που αποφασίζεται, εκείνο το οποίο κάνουμε είναι να ζητούμε από τη Νομική Υπηρεσία, από τον Γενικό Εισαγγελέα, να εξετάσει το ενδεχόμενο έφεσης. Είχαμε περιπτώσεις που έγινε έφεση και είχε ως αποτέλεσμα το Ανώτατο Δικαστήριο να επιβάλει πιο σοβαρές ποινές στους εργοδότες που παρέβησαν τη νομοθεσία. Ετοιμάζουμε γύρω στις 20-30 υποθέσεις το χρόνο για πάρα πολλές παραβάσεις γιατί δεν είναι μόνο μία παράβαση, υπάρχουν πολλές παραβάσεις στο ίδιο Κατηγορητήριο, στην ίδια υπόθεση. Εξαρτάται από την περίπτωση της ποινής. Τα τελευταία 2 χρόνια δεν είχαμε έφεση».

Οι υψηλού κινδύνου εργασίες
Προσπάθειες καταβάλλονται από το υποστελεχωμένο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας με επιθεωρήσεις κατά προτεραιότητα. Οι επιθεωρητές λαμβάνουν υπόψιν το ιστορικό και την επικινδυνότητα τόσο του κάθε επαγγέλματος όσο και του χώρου εργασίας.
Εμείς έχουμε εντοπίσει ότι έχουμε αύξηση των ατυχημάτων τα τελευταία 2-3 χρόνια και έχουμε προσαρμόσει το σύστημα επιθεωρήσεων που έχουμε. Δηλαδή λειτουργούμε με προτεραιότητες. Όπου είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος, εκεί διοχετεύουμε τη δύναμη που έχουμε με τους επιθεωρητές μας και ουσιαστικά κατευθύνονται στα πιο υψηλού κινδύνου επαγγέλματα, όπως είναι στις κατασκευές των ξενοδοχειακών, ένας τομέας που έχουμε μεγάλο αριθμό ατυχημάτων, τα μεταλλεία, λατομεία και άλλες τέτοιες δραστηριότητες».

Μέτρα καταπολέμησης, πρόληψης και ευαισθητοποίησης
Το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, πρόσθεσε ο κ. Αναστάσιος Γιαννάκη, θέλοντας να δώσει κίνητρα στους εργοδότες για να προνοούν για τους υπαλλήλους τους, έχει «εισαγάγει ασφαλιστικές δικλίδες ώστε για να πάρει κάποιος π.χ. χορηγία τεχνολογικού εξοπλισμού από το Υπουργείο Εμπορίου, ή χορηγία για αναβάθμιση αγροτικού εξοπλισμού, πρέπει να πάρει βεβαίωση, μεταξύ άλλων εγγράφων, από το Τμήμα μας ότι τηρεί τις προϋποθέσεις για ασφάλεια και υγεία μέσα στην εργασία. Είναι ένας τρόπος, εκεί που δίνεται μία χορηγία στον εργοδότη, να υπάρχει και αναβάθμιση του επιπέδου προστασίας για τους εργαζομένους». Κάτι άλλο που προωθούμε είναι η διεξαγωγή διαγωνισμών όπως είναι διαγωνισμός καλής πρακτικής για τους εργοδότες που βρίσκουν παραδείγματα όπου έχουν εφαρμόσει καινοτόμες ιδέες και βραβεύονται εκείνοι που παίρνουν τις καλύτερες ιδέες. Άλλος διαγωνισμός είναι αυτός για παιδιά που αποτελεί διαγωνισμό καλής πρακτικής για να εμπεδώσουν την κουλτούρα ασφάλειας και υγείας ή ο διαγωνισμός ζωγραφικής για την ασφάλεια και υγεία ώστε τα παιδιά να αρχίσουν να μαθαίνουν να εμπλέκονται στο σύστημα ασφάλειας και υγείας.
Έχουμε προωθήσει νομοθεσία που βελτιώνει το επίπεδο προστασίας όπως είναι η περί διαχείρισης των θεμάτων ασφάλειας και υγείας στην εργασία που προβλέπουν πιο συγκεκριμένες πρόνοιες για την εκπαίδευση των εργαζομένων, των αντιπροσώπων ασφάλειας, των λειτουργών ασφάλειας κτλ.

 

Στο 3% του ΑΕΠ το κόστος στην κοινωνία
Για το κόστος που προκαλείται από τα εργατικά ατυχήματα ο υπεύθυνος του Τμήματος Ασφάλειας και Υγείας της ΠΕΟ, Νίκος Ανδρέου, αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Με το να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, οι εργοδότες εξασφαλίζουν την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων αφενός και αφετέρου έχουν και οικονομικό όφελος, καθώς το κόστος είναι πολύ μικρότερο από το κόστος ενός πιθανού ατυχήματος. Είναι επίσης αποδεδειγμένο ότι οι εργαζόμενοι είναι και πιο παραγωγικοί».
Για το ίδιο θέμα ο αναπληρωτής διευθυντής του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, Αναστάσιος Γιαννάκη, αναφέρει: «Έχουμε συμφωνίες και μνημόνια συνεργασίας με τα Πανεπιστήμια στην Κύπρο. Έχουμε με το Πανεπιστήμιο Κύπρου, με το ΤΕΠΑΚ, με το Ευρωπαϊκό, με το Κυπριακό Ινστιτούτο που εξασφαλίζουμε διεξαγωγή ερευνών που γίνονται και εκπαίδευση για τους επιθεωρητές μας. Για παράδειγμα είχαμε μία συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου για τον υπολογισμό του κόστους των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών των εργαζομένων. Αυτή η έρευνα έδειξε αυτό που δείχνουν και άλλες έρευνες που γίνονται σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο, ότι το κόστος των ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών στην κοινωνία ανέρχεται στο 3% του ΑΕΠ και είναι ένα σημαντικό κόστος για την κοινωνία -δηλαδή το κόστος για τον εργοδότη, τον εργαζόμενο, την οικογένειά του, για τις κοινωνικές ασφαλίσεις, γιατρούς, φάρμακα για τις υπηρεσίες του κράτους προς τους εργαζομένους που έχουν υποστεί».