Με αφορμή… “Το αλλιώτικο μυαλοκούτι του Αλέξανδρου”

Με αφορμή… την έκδοση του βιβλίου της Το αλλιώτικο μυαλοκούτι του Αλέξανδρου, το οποίο πραγματεύεται θέματα διαφορετικότητας, bullying, ομοφοβίας και ομοφυλοφιλίας. η Μαίριλυν Ζαννέτου μιλάει στον Ορίζοντα:

«Το αλλιώτικο μυαλοκούτι του Αλέξανδρου είναι ένα δείγμα παιδικής λογοτεχνίας που απευθύνεται τόσο σε παιδιά μεταξύ 8-12 ετών όσο και σε ενήλικες. Πραγματεύεται θέματα διαφορετικότητας, bullying, ομοφοβίας και ομοφυλοφιλίας.

Λόγω επαγγέλματος, είμαι εκπαιδευτικός, έχω την ευκαιρία να γνωρίζω παιδιά από διάφορες περιοχές και κοινωνικά υπόβαθρα. Στα πρώτα χρόνια μου ως δασκάλα, μεταξύ άλλων, έτυχε να γνωρίσω ένα παιδάκι, τότε 8 ετών, ο οποίος ήταν και η έμπνευσή μου να γράψω ένα παραμύθι με τέτοια θεματολογία. Το αγοράκι αυτό απέκλινε από τη νόρμα, αρνείτο να παίξει ποδόσφαιρο και δεν είχε τα τυπικά χαρακτηριστικά των υπόλοιπων συμμαθητών του. Του άρεσε να φτιάχνει προβλήματα με μοβ και ροζ περούκες και χόρευε ασταμάτητα. Ήταν πολύ γλυκός και δημιουργικός. Είχαμε, τότε, συνδεθεί πάρα πολύ και μιλούσαμε. Μου είχε αποκαλύψει ότι στο σπίτι υπήρχε μια κόντρα με τους γονείς του και κυρίως τον μπαμπά του γιατί αυτός ήθελε να ασχολείται με θέματα που στερεοτυπικά τον έκαναν να φαίνεται πιο ‘’θηλυπρεπή’’ και οι γονείς του αντιδρούσαν αρνητικά, θύμωναν και τον απέτρεπαν.

Το αγοράκι αυτό μαζί με άλλα παιδιά που ακολούθησαν στην πορεία της καριέρας μου χαράχτηκε στο μυαλό μου. Ήταν η απόλυτη αθωότητά του, που ζητούσε διψασμένα να γίνει αποδεκτός μαζί με τη ‘’διαφορετικότητά’’ του. Τότε, δεν ήμουνα σίγουρη πώς έπρεπε να του ‘’συμπαρασταθώ’’, αλλά στην πορεία αποφάσισα ότι ήθελα να γράψω κάτι που να αφορά όλα τα παιδιά που νιώθουν ότι αποκλίνουν από μια πεπατημένη και δεν γίνονται αποδεκτά. Ήθελα, μεταξύ άλλων, διαβάζοντάς το, κάποια παιδιά να νιώσουν την αίσθηση του ‘’ανήκειν’’ και της ταύτισης.

Ο Αλέξανδρος είναι ένα παιδί που φοιτά στο δημοτικό σχολείο της πόλης του Ουράνιου τόξου. Όλοι οι άνθρωποι στο παραμύθι συνοδεύονται από το μυαλοκούτι, που είναι, όπως λέει και η λέξη άλλωστε, ένα κουτί το οποίο οπτικοποιεί τα ενδιαφέροντα, τις αρέσκειες, τις πεποιθήσεις και τις επιθυμίες τους. Ο Αλέξανδρος έχει στο μυαλοκούτι του μοβ περούκες, χορεύτριες με παρδαλά ρούχα και μπαλαρίνες. Το εναλλακτικό περιεχόμενο του μυαλοκουτιού του, σε σύγκριση με αυτά των συμμαθητών του, τον κάνει στόχο κοροϊδίας, πειραγμάτων και θύμα bullying. Ο Αλέξανδρος, στην προσπάθειά του να ανήκει στο ευρύτερο σύνολο, προσπαθεί στην αρχή να κρύψει τη διαφορετικότητά του, αλλά ανεπιτυχώς. Στη συνέχεια προσπαθεί να σφηνώσει με τη βία στο μυαλοκούτι του ένα αυτοκινητάκι, στερεοτυπικό ενδιαφέρον των υπόλοιπων αγοριών και μετά προσπαθεί να προσεγγίσει τα κορίτσια, αλλά και πάλι ανεπιτυχώς. Μέχρι που έρχεται στην πόλη του Ουράνιου τόξου ο Έκτορας, ένα αγόρι που έχει υιοθετηθεί από δύο ομόφυλους γονείς και φαίνεται να αγκαλιάζει και να αποδέχεται τη διαφορετικότητα του Αλέξανδρου.

Θα μπορούσε ένα γονέας να δοκιμάσει μια αρχική ανάγνωση και να αφήσει την εικόνα και το σημείο όπου αναφέρονται οι δύο μπαμπάδες να περάσει πολύ ομαλά, χωρίς να γίνει κάποια ιδιαίτερη αναφορά. Ένας από τους στόχους του παραμυθιού είναι οι διαφορετικές μορφές οικογένειας να περάσουν ως μια πραγματικότητα γιατί, σε μερικά χρόνια όντως, αυτό θα ισχύει και στην Κύπρο. Ένα παιδί, ιδανικά, δεν πρέπει να σοκάρεται, να εκπλήσσεται, ή να παραξενεύεται στη θέα ή στην αναφορά ενός μοτίβου οικογένειας που διαφέρει από το πατριαρχικό, που κυριαρχεί στην Κύπρο τουλάχιστον.

Εναλλακτικά, εάν ένας γονέας θα ήθελε να το προχωρήσει γιατί θα έχει ερωτηθεί από το παιδί/τα παιδιά του, θα μπορούσε να τους μιλήσει για τις διαφορετικές μορφές οικογένειας που είναι η οικογένεια με μαμά, μπαμπά και παιδιά, η μονογονεϊκή οικογένεια, η οικογένεια με δύο ομόφυλους γονείς και πάει λέγοντας. Και πάλι δεν θα ήθελα η οικογένεια να περάσει ως έννοια με τη μορφή μιας ετικέτας, γιατί ένα παιδί ή και ένας ενήλικας μπορεί να συμπεριλάβει στον όρο οικογένεια και το κατοικίδιό του ζώο, την οικιακή του βοηθό, την αγαπημένη του γειτόνισσα κ.ο.κ.

Δυστυχώς στα σχολεία σήμερα τα ζητήματα διαφορετικότητας και ειδικότερα η διαφορετικότητα στον σεξουαλικό προσανατολισμό δεν θίγονται καθόλου. Κάποια θέματα που άπτονται στη σεξουαλική παρενόχληση κτλ έχουν σταδιακά εισχωρήσει στο μάθημα της Αγωγής Ζωής, αλλά είναι σε εμβρυϊκό επίπεδο. Έγκειται στη διακριτική ευχέρεια του/της κάθε εκπαιδευτικού να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά του, χρησιμοποιώντας δικό του υλικό και μεθόδους.

Ένα από τα επόμενά μου βήματα είναι να καταθέσω το παραμύθι αυτό στο Υπουργείο Παιδείας με κάποιες προτάσεις αξιοποίησής του. Θα ήταν ένα αρχικό εγχειρίδιο σε κάποιο μάθημα που θα θίγει θέματα διαφορετικότητας και σεξουαλικού προσανατολισμού. Ευελπιστώ ότι το βιβλίο θα γίνει αποδεκτό για διάθεση στα δημοτικά σχολεία και όχι μόνο.

Έχω διαβάσει το βιβλίο άτυπα σε ομάδες παιδιών και έδειξαν να ακολουθούν με ευχαρίστηση το περιεχόμενό του και να αντιδρούν πολύ θετικά. Στη συνέχεια μοίρασα μυαλοκούτια τυπωμένα σε χαρτόνι και το κάθε παιδί σχεδίασε το δικό του μυαλοκούτι και μιλήσαμε για τα ενδιαφέροντά τους, τις πεποιθήσεις τους και όλα όσα τους αρέσουν.

Από γονείς και φίλους είχα τόσο θετικές όσο και αρνητικές αντιδράσεις. Χαρακτηριστικά μια μητέρα μού είπε ότι δεν θα ήθελε να διαβάσει αυτό το βιβλίο στο παιδί της, γιατί δεν έχει ενημερωθεί ακόμα για την ύπαρξη των ομόφυλων ατόμων και φοβάται μήπως θέλει να πειραματιστεί στην πορεία και ενδεχομένως να έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει ομοφυλόφιλος. Αρνητική αντίδραση δέχτηκα και από έναν πατέρα, ο οποίος όπως υποστήριξε, δεν έχει πρόβλημα με τους ομοφυλόφιλους, αλλά δεν συμφωνεί τα ομόφυλα ζευγάρια να έχουν παιδί/παιδιά γιατί δεν είναι σωστό. Είναι ‘’ανωμαλία της φύσης’’, όπως χαρακτηριστικά υποστήριξε, ‘’ένα παιδί να μεγαλώνει χωρίς μητέρα ή χωρίς πατέρα’’.

Στην πιο θετική πλευρά, ένιωσα απίστευτη χαρά και ικανοποίηση με θετικές αντιδράσεις διαφόρων ατόμων που χάρηκαν που κάποιο άτομο έκανε μια αρχή στο περιβάλλον της Κύπρου, γράφοντας ένα βιβλίο με μια τέτοια θεματολογία».