Με την Ανθή Ζαχαριάδου για τα Βραβεία Θεάτρου ΘΟΚ

Με αφορμή / Ορίζοντας

Βραβεία Θεάτρου ΘΟΚ, τρία χρόνια με τη νέα μορφή

Με αφορμή …την ανακοίνωση των Βραβείων Θεάτρου ΘΟΚ συζητάμε για τον θεσμό με την Ανθή Ζαχαριάδου, μέλος του ΔΣ του ΘΟΚ και Πρόεδρο της Επιτροπής Βραβείων Θεάτρου ΘΟΚ 2019

 

Το ΔΣ του ΘΟΚ πώς  κρίνει τον θεσμό των βραβείων ΘΟΚ με την νέα του μορφή, δηλαδή την βράβευση μόνο ενός καλλιτέχνη της χρονιάς και ενός νέου δημιουργού μαζί με το Μεγάλο βραβείο-συνολικής προσφοράς;

Η νέα μορφή αποφασίστηκε από το προηγούμενο ΔΣ, και το υφιστάμενο θεωρεί πρώιμη οποιαδήποτε διαφοροποίηση σε αυτό το στάδιο.

Θα συνεχίσει δηλαδή και την επόμενη χρόνια χωρίς κάποιες αλλαγές;

Δεν έχουν ληφθεί αποφάσεις για την επόμενη χρονιά, όμως είναι πιθανόν να αναθεωρηθεί ο θεσμός κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους.

Δηλαδή τρία χρόνια μετά θεωρείτε πως πληροί τους λόγους της αλλαγής του θεσμού βραβείων από τις κατηγορίες συντελεστών; Αλήθεια ποιοι ήταν οι λόγοι αλλαγής, γιατί είναι καλύτερο αυτό το σύστημα βράβευσης και τον προκρίνει το ΔΣ του ΘΟΚ;

Έχοντας διοριστεί στο ΔΣ, τον Ιανουάριο του 2019, δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τους λόγους της αλλαγής του θεσμού από τις βραβεύσεις στη βάση των κατηγοριών συντελεστών. Αντιλαμβάνομαι ότι σκοπός ήταν να αποδοθεί σημαντικότερη αναγνώριση στους τρεις βραβευθέντες, και να είναι σε θέση ο ΘΟΚ να ανταμείψει τους βραβευθέντες χρηματικά. Αντικειμενικά, μπορώ να κρίνω ότι οι τα τρία βραβεία, όπως έχουν διαμορφωθεί, υπέχουν μια βαρύτητα μεγαλύτερη από τη βράβευση ανά κατηγορία, όπως ίσχυε τα έτη πριν το 2018.

Δεν έχουν ληφθεί αποφάσεις για την επόμενη χρονιά, όμως είναι πιθανόν να αναθεωρηθεί ο θεσμός κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους

Αναρωτιέμαι αν υπάρχει παρόμοιος θεσμός βράβευσης στο θεατρο ή κινηματογράφο παγκόσμια;

Ανά το παγκόσμιο, υπάρχουν πολλοί θεσμοί βραβεύσεων σε διάφορες μορφές. Δεν μπορώ να τους γνωρίζω όλους, όμως, ομολογουμένως, συνήθως οι βραβεύσεις για καλλιτέχνες πραγματοποιούνται ανά κατηγορία ειδικότητας.

Οι βραβευθέντες όλα  αυτά τα χρόνια χρόνια ήταν αξιόλογοι καλλιτέχνες όπως και  φέτος και αυτό δεν αμφισβητείται από κανέναν, όμως δεν χάνεται έτσι το κυριότερο χαρακτηριστικό του θεάτρου που είναι η ομαδικότητα;

Ως μέλος του ΔΣ του ΘΟΚ, συμφωνώ για το στοιχείο της ομαδικότητας, και αυτός είναι ο λόγος που το βραβείο δημιουργού της χρονιάς αποδόθηκε σε μια ομαδική σύλληψη και εργασία, την ΣΑΙΖΟΝ ΓΥΝΑΙΚΕΣ, όπου συμμετείχαν άτομα από όλο το φάσμα του τοπικού καλλιτεχνικού στερεώματος. Όπως έχει διαμορφωθεί ο θεσμός, επίσημη βράβευση θα λάβουν οι εμπνεύστριες της δράσης, όμως θα αναδειχθεί η ομαδικότητα και η συνεργασία και ο συντονισμός στο τελικό σκεπτικό της βράβευσης κατά την τελετή βράβευσης. Βεβαίως και σε όλες τις θεατρικές παραγωγές, υφίσταται η ομαδικότητα – αλλά και στην προηγούμενη μορφή βράβευσης, δηλαδή, ανά κατηγορία, δεν πιστεύω ότι ακυρωνόταν η ομαδικότητα, δηλαδή, αν ο ηθοποιός βραβεύεται για μια συγκεκριμένη ερμηνεία, ή κάποιος τεχνικός ήχου, φωτισμού ή άλλων μέσων λαμβάνει κάποιο βραβείο είναι δεδομένο ότι έμμεσα αναγνωρίζεται και ο σκηνοθέτης.

Πως γίνεται η επιλογή από την επιτροπή σας; Πως κρίνεται και κυρίως συγκρίνεται ένας ηθοποιός με ένα σκηνοθέτη, με ένα φωτιστή ή συγγραφέα; Είναι και ζήτημα ποσότητας;

Η επιτροπή δεν μπαίνει σε διαδικασία σύγκρισης μεταξύ ιδιοτήτων. Αυτό που κάνει είναι να διακρίνει, μέσα από μια καταγραφή όλων των συντελεστών όλων των παραγωγών ενός έτους, ποια άτομα ξεχώρισαν. Προσωπικά, δίνω μεγάλη σημασία στην ποσότητα, αναγνωρίζοντας τον ζήλο, τη σκληρή εργασία και την επιμονή. Από την άλλη, οι πιο «ειδικοί» , οι επαγγελματίες του θεάτρου, οι θεατρολόγοι και οι κριτικοί θεάτρου που ενίοτε απαρτίζουν μια ανάλογη επιτροπή, αναγνωρίζουν κάποια ποιοτικά στοιχεία που κάποτε υπερβαίνουν τα ποσοτικά. Όπως έχει διαμορφωθεί ο θεσμός, θεωρώ ότι το σημαντικό είναι η ανεύρεση εκείνης της ισορροπίας – εννοώντας ότι η ποιότητα κάποιες φορές θα υπερνικήσει την ποσότητα, ενώ κάποιες φορές η ποσότητα, νοουμένου ότι πληροί τις κατώτατες προδιαγραφές ποιότητας, ίσως προκύψει ανώτερη. Το θέμα αυτό είναι ακριβώς η πρόκληση που αντιμετωπίζει μια επιτροπή βραβείων.

Αντικειμενικά, μπορώ να κρίνω ότι τα τρία βραβεία, όπως έχουν διαμορφωθεί, υπέχουν μια βαρύτητα μεγαλύτερη από τη βράβευση ανά κατηγορία

Τι είναι αυτό το ιδιαίτερο που ψάχνετε κάθε φορά και πως συγκρίνονται οι διάφοροι συντελεστές;

Δεν μπορώ να σας απαντήσω, για την «κάθε φορά» αφού για πρώτη φορά βρέθηκα σε αυτή τη θέση – όμως μπορώ να πω ότι ψάχνουμε το εν λόγω «ιδιαίτερο». Οι συντελεστές τυγχάνουν σύγκρισης, όντως, από τους θεατρολόγους και/ή άλλους ειδικούς που απαρτίζουν την επιτροπή, και η εργασία τους κρίνεται σύμφωνα με την άποψη των «κριτών», και, αναπόφευκτα συγκρίνονται, πρώτα ανά κατηγορία, και ακολούθως ανά ιδιαιτερότητα. Γενικότερα, επειδή οι διαβουλεύσεις της επιτροπής πραγματοποιούνται μετά το τέλος του έτους βράβευσης, τα μέλη δίνουν μεγάλη σημασία σε αυτό που θυμούνται, που τους εντυπωσίασε, που εύκολα μπορούν να διακρίνουν από το μεγάλο φάσμα παραστάσεων που είχαν παρακολουθήσει το προηγούμενο έτος. Αν θυμάσαι κάτι πολλούς μήνες μετά, αυτό αποκτά την ιδιαιτερότητα που έψαχνες.

Ήταν ομόφωνες οι βραβεύσεις;

Προηγήθηκαν συζητήσεις πριν τις τελικές αποφάσεις, αφού είναι λογικό κάθε μέλος της επιτροπής να έχει την επικρατέστερη ομάδα στο μυαλό του. Αν δεν ήταν ομόφωνες οι επιλογές εξ αρχής, η επιτροπή βρέθηκε σε σύμπνοια για τις βραβεύσεις όπως τελικά αποφασίστηκαν.

Είναι χαρακτηριστικό πάντως πως 3 χρόνια τώρα δεν βραβεύτηκε καμία σκηνοθετική δουλειά, σκηνοθέτες ναι αλλά όχι για την σκηνοθετική τους δουλειά. Δεν έχουμε καλούς σκηνοθέτες ή είναι μια στρέβλωση του θεσμού ως έχει;

Βεβαίως και έχουμε καλούς σκηνοθέτες, και επανέρχομαι στην πιο πάνω ερώτησή σας περί ομαδικότητας. Ίσως κανένας από τους βραβευθέντες τα τελευταία 3 χρόνια να είχε παραλάβει βραβείο αν δεν καθοδηγούταν από τους εκάστοτε σκηνοθέτες του. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι ο σκηνοθέτης δεν πρέπει να ξεχωρίζει, προκαλώντας αυτό που εμείς οι θεατές θεωρούμε σκηνοθετικές προσπάθειες εντυπωσιασμού – και ίσως αυτή να είναι μια αιτία που δεν έχουμε δει σκηνοθέτη να λαμβάνει βραβείο αμιγώς για σκηνοθετική εργασία. Είναι δεδομένο ότι αν υπήρχε βραβείο σκηνοθεσίας για συγκεκριμένη παράσταση, θα είχαμε συνωστισμό υποψηφίων, άρα, ναι, παραδέχομαι ότι ο θεσμός, όπως διαμορφώθηκε, να προκαλεί μια παράβλεψη όσον αφορά τους σκηνοθέτες. Βεβαίως, και ο κ. Κυριαζής βραβεύθηκε μεταξύ άλλων και για τη σκηνοθετική του εργασία το 2018, αλλά και φέτος, οι δράσεις της ΣΑΙΖΟΝ, βραβεύονται λόγω και της ποιοτικής σκηνοθεσία που περιλάμβαναν.

Επίσης αν δεν κάνουμε λάθος το Μεγάλο βραβείο δίνεται για τη συνολική προσφορά κάποιου καλλιτέχνη αλλά πρέπει να είναι ενεργός τη χρόνια που κρίνεται;

Αυτή ήταν η απόφαση του προηγούμενου Δ.Σ., διαφοροποιώντας το Μεγάλο Βραβείο, όπως ίσχυε προηγουμένως, για τη γενικότερη προσφορά στον χώρο. Πρόκειται όντως για μεγάλη πρόκληση προς την επιτροπή. Ίσως όμως, αυτή η διαφοροποίηση, δηλαδή ότι ο λήπτης αυτού του βραβείου, είναι ενεργός και δραστήριος, και θα συνεχίσει να είναι, να αποκτά μια άλλη σημασία στα δρώμενα, την αναγνώριση πολύχρονης και συνεχιζόμενης εμπλοκής και προσφοράς στον χώρο. Είναι θέμα οπτικής.

Είναι δεδομένο ότι αν υπήρχε βραβείο σκηνοθεσίας για συγκεκριμένη παράσταση, θα είχαμε συνωστισμό υποψηφίων, άρα, ναι, παραδέχομαι ότι ο θεσμός, όπως διαμορφώθηκε, να προκαλεί μια παράβλεψη όσον αφορά τους σκηνοθέτες.

Τι γίνεται με όλους αυτούς που έχουν εισφέρει τόσα στο θεατρο μας αλλά ίσως δεν βρίσκονται σε κάποια παραγωγή, δεν θέλουν ή δεν μπορούν;

Πιστεύω ότι σε αυτούς που αναφέρεστε, θα πρέπει να αποδίδεται ένα άλλος είδος απόδοσης τιμής, εκτός του θεσμού ετήσιων θεατρικών βραβείων. Σίγουρα δεν είναι κάτι που παραβλέπει το ΔΣ του ΘΟΚ και ευελπιστώ ότι θα πραγματοποιηθούν δράσεις προς αναγνώριση μιας άλλης μορφής επιβράβευσης αυτών των προσώπων.

Πότε θα απονεμηθούν τα βραβεία; Θα υπάρχει κάποια παρουσία πάλι από το εξωτερικό;  Πως γίνεται η επιλογή αυτών των τιμητικών παρουσιών;

Η τελετή απονομής προγραμματίζεται για τον Μάιο 2020. Βρισκόμαστε σε διαβουλεύσεις και δεν έχει αποφασιστεί μέχρι στιγμής οποιαδήποτε παρουσία από το εξωτερικό. Στο υφιστάμενο ΔΣ, επιθυμούμε οποιεσδήποτε τιμητικές παρουσίες να συνδέονται με τις δράσεις του οργανισμού, όμως δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή οτιδήποτε αποφασισμένο ή ανακοινώσιμο.