Μέλανη Στέλιου:  Σε κάθε πόλη υπάρχουν δύο «πλευρές» που αγνοούν η μια την ύπαρξη της άλλης

Συναντήσεις/ Όρίζοντας/ Φωτογραφίες: Δημητρης Λουτσιος

Μέλανη Στέλιου:  Σε κάθε πόλη υπάρχουν δύο «πλευρές» που αγνοούν η μια την ύπαρξη της άλλης

Ο Αντώνης Γεωργίου συναντά τη Μέλανη Στέλιου που μαζί με τον Ανδρέα Δανιήλ παίζουν στο έργο Λόγια στο στόμα (Mouthpiece) του Kieran Hurley που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Μαρίας Κυριάκου και μετάφραση  Μάριου Κωνσταντίνου

Θα ήθελα το κοινό φεύγοντας να πάρει μαζί του τις φωνές που ακούγονται στο έργο

Όταν το πρωτοδιάβασες το έργο ποια ήταν η αντίδραση σου;

Ενθουσιάστηκα με το έργο και ταυτόχρονα προβληματίστηκα και μέχρι ενός σημείου φοβήθηκα. Και αυτό γιατί η Λίμπι είναι κόντρα ρόλος, κόντρα σε αυτό που είμαι εγώ. Τα τελευταία χρόνια έχω υποδυθεί ρόλους που αγάπησα πολύ, όπως η Κέητ στο «Ήταν Όλοι τους Παιδιά μου», ρόλοι όμως που ταίριαζαν σε αυτό που είμαι ως Μέλανη. Με τη Λίμπι, την ηρωίδα σε αυτό το έργο έπρεπε να ξεβολευτώ, να δοκιμάσω καινούρια πράγματα. Αυτό με ενθουσίασε και ταυτόχρονα  με προβλημάτισε εάν θα τα κατάφερνα να αποδώσω αυτό που είναι.

Πως θα χαρακτήριζες τη Λίμπι; Υπάρχει κάτι στη ιστορία της ή στο χαρακτήρα της που σε αγγίζει / είναι πιο οικείο σε σένα;

Δύσκολο να χαρακτηρίσω έναν χαρακτήρα που έχει πολλές πλευρές και διαφορετικές ποιότητες. Είναι δυναμική αλλά ταυτόχρονα ευαίσθητη και ευάλωτη. Έχει αίσθηση του τι είναι ηθικά σωστά και τι όχι, αλλά από την άλλη παραβιάζει αυτές τις αξίες για να πετύχει τη δική της αναγνώριση.

Η Λίμπι στο έργο είναι 46. Ακριβώς στην ίδια ηλικία με μένα. Λόγω της αγγλικής καταγωγής μου είναι λογικό ότι μου είναι όλα οικεία, ο χαρακτήρας της αλλά και το έργο γενικότερα. Θα έλεγα ότι αυτό που με αγγίζει περισσότερο είναι  η απόγνωση της να γίνει κάτι, να κάνει κάτι που είχε ονειρευτεί για τον εαυτό της.

 Θα έλεγα ότι αυτό που με αγγίζει περισσότερο στη Λίμπι είναι η απόγνωση της να γίνει κάτι, να κάνει κάτι που είχε ονειρευτεί για τον εαυτό της

Και πως θα χαρακτήριζες τον Ντέκλαν; Γνωρίζεις τέτοιους χαρακτήρες; Τι νιώθεις για αυτούς;

Ο Ντέκλαν είναι ένας 17 χρονος που προέρχεται από μια διαλυμένη οικογένεια. Χρησιμοποιεί την τέχνη, για να εκτονώσει όλο αυτό που νοιώθει και βιώνει. Καταλαβαίνει την αδικία και τις ηθικές αξίες πολύ διαφορετικά από ότι η Λίμπι. Για αυτόν είναι θέμα επιβίωσης.  Φυσικά και γνωρίζω χαρακτήρες όπως τον Ντέκλαν. Ζουν ανάμεσα μας. Και αυτό είναι ένα θέμα που θίγει το έργο. Πως υπάρχουν δύο «πλευρές» μιας πόλης. Δύο «πλευρές» που αγνοούν η μια την ύπαρξη της άλλης. Η πλευρά της προνομιούχας τάξης και η πλευρά της τάξης που παλεύει να επιβιώσει για τα αυτονόητα.

Διάβασα σε μια κριτική (Julia Hegele στο Glasgow University Magazine)  πως το έργο  «αποκαλύπτει την υποκρισία του αστικού κοινού» που προσποιείται ότι καταλαβαίνει «τους αγώνες της λιτότητας και της φτώχειας, αλλά μόνο από τις θέσεις μας. Μόνο από τις σελίδες ενός βιβλίου. Μόνο από τη φωνή κάποιου σαν εμάς». Συμφωνείτε με αυτή τη παρατήρηση και γιατί θεωρείτε πως συμβαίνει αυτό;

Ναι συμφωνώ απόλυτα με αυτό, και είναι απόλυτα φυσιολογικό να συμβαίνει από την στιγμή που υπάρχουν τεράστιες ανισότητες σε μια κοινωνία. Το βλέπουμε παντού. Οι «φιλανθρωπίες» που κάνουμε τι είναι; Είναι βασικά η προνομιούχα τάξη που «δίνει» σε αυτούς που δεν έχουν. Λέμε ότι καταλαβαίνουμε και για αυτό θέλουμε να βοηθήσουμε δίνοντας χρήματα, φαγητό, ρούχα. Και νοιώθουμε καλά με τον εαυτό μας επειδή βοηθήσαμε. Αλήθεια όμως καταλαβαίνουμε; Αλήθεια όμως βοηθήσαμε; Όταν κλείσουν οι πόρτες και απομακρυνθούμε τι γίνεται; Όταν τελειώσουν τα χρήματα, το φαγητό, τα ρούχα που προφέραμε τι γίνεται; Ποια είναι η επόμενη μέρα αυτών των ανθρώπων; Πιστεύω πως αν θέλαμε πραγματικά να βοηθήσουμε, θα κάναμε προσπάθειες να συμβάλουμε ώστε αυτοί οι άνθρωποι να είχαν τη σωστή εκπαίδευση, μια δουλειά ώστε να μπορούν σταθούν στα πόδια τους μόνοι τους.

Είναι ένα θέμα που θίγει το έργο. Πως υπάρχουν δύο «πλευρές» μιας πόλης. Δύο «πλευρές» που αγνοούν η μια την ύπαρξη της άλλης. Η πλευρά της προνομιούχας τάξης και η πλευρά της τάξης που παλεύει να επιβιώσει για τα αυτονόητα.

Τι πραγματικά μπορεί να προσφέρει η τέχνη που απλώς περιορίζεται να αφηγείται τις ιστορίες των «αδύνατων και καταπιεσμένων» συνήθως μάλιστα όχι με τη δική τους φωνή;

Μα αυτό ακριβώς θίγει το συγκεκριμένο έργο. Μας ξεβολεύει. Πετά στα μούτρα μας όλο αυτό. Μας βάζει να σκεφτούμε πως η ζωή και η τέχνη μπλέκονται. Το πως η τέχνη τελικά αφηγείται τη δική τους ιστορία χωρίς τη δική τους φωνή. Σε μια στιγμή στο έργο ο Ντέκλαν ρωτά την Λίμπι γιατί έγινε συγγραφέας αφού είναι δύσκολο να πετύχεις και να βγάλεις λεφτά από αυτή την δουλειά, και η Λίμπι του απαντά «Αν σου έλεγα ότι κάποτε νόμιζα πως η τέχνη και οι ιστορίες μπορούσαν να αλλάξουν το κόσμο θα με πίστευες;»

Τι είναι το πρώτο που σε κινητοποιεί για να επιστρέψεις στη σκηνή, το έργο ή οι συνεργάτες;

Αγαπώ το θέατρο και για αυτό θέλω κάθε φορά να αντιμετωπίζω την κάθε μου συνεργασία με αφοσίωση. Ένας από τους λόγους που είναι και δύσκολο σπορ.  Αυτή είναι η τρίτη φορά που συνεργάζομαι με την Μαρία Κυριάκου. Την πρώτη φορά ήταν το 2014 στο έργο Στάλλερχοφ του Κρέτζ και τη δεύτερη φορά το 2019 στα Οργισμένα Νιάτα του Τζον Όσπμπορν. Οπότε θα έλεγα χωρίς δεύτερη σκέψη πως αυτό που με κινητοποιεί, πέρα από το έργο είναι πρωτίστως οι συνεργάτες. Είναι γνωστό ότι από το θέατρο και μόνο είναι δύσκολο ένας ηθοποιός να επιβιώσει. Τα χρήματα είναι πολύ λίγα. Οι συνθήκες δουλειάς ειδικά στη Κύπρο δεν είναι ιδανικές. Άρα αν δεν περνάς καλά στη πρόβα αν δεν έχεις καλούς συνεργάτες ποιος ο λόγος να κάνεις θέατρο;

Θεωρώ τη Μαρία μια από τις καλύτερες σκηνοθέτριες της γενιάς μας. Είναι σκυλί στη δουλειά της και δεν αφήνει τίποτα να πέσει κάτω. Και μου αρέσει αυτό. Ο τρόπος που προσεγγίζει ένα έργο έδωσε σε μένα μια άλλη οπτική για το  θέατρο. Με ανάγκασε να ξεβολευτώ. Να νοιώσω άβολα και να είμαι οκ με αυτό. Κάθε φορά που μου προτείνει ένα έργο νοιώθω τεράστια ευθύνη γιατί ξέρω πως θα πρέπει να ανταποκριθώ στα ζητούμενα της Μαρίας, και ναι είναι απίστευτα απαιτητική από τους συνεργάτες της.

Τι κρατάς από τις πρόβες και πως θα ήθελες να φεύγουν οι θεατές από την παράσταση;

Αυτή η παραγωγή ήταν παραγωγή μετ’ εμποδίων! Αλλάξαμε αρκετές φορές ημερομηνίες λόγω συντελεστών, σταματήσαμε πρόβες λόγω Covid κτλ κτλ!  Αυτό που κρατώ όμως από τις πρόβες είναι ο σεβασμός και η καλή συνεργασία που είχαμε. Είναι ένα πολύ απαιτητικό έργο, ειδικά για τους ηθοποιούς αφού είμαστε και οι δύο πάνω στη σκηνή καθ’ όλη τη διάρκεια.

Αυτή η ιστορία είναι μια ιστορία αγάπης αλλά ταυτόχρονα και μια ιστορία που αναγκάζει τους θεατές να αντιμετωπίσουν τη δική τους σχέση με τη φτώχεια από μια παραδοσιακά βουβή πολιτιστική ζώνη. Θα ήθελα το κοινό φεύγοντας να πάρει μαζί του τις φωνές που ακούγονται στο Mouthpiece.

Σατιρικό Θέατρο, Πάνω Σκηνή, Λευκωσία

Πρεμιέρα 14 Δεκεμβρίου 2022,

15, 16, 17 και  18 Δεκεμβρίου 2022

 Θέατρο Ριάλτο / Λεμεσός

4 και  5 Ιανουαρίου 2023