Μέσα στο επόμενο έτος αναμένεται η εφαρμογή του προγράμματος «Πληρώνω όσο πετώ» σε παγκύπρια βάση

Εντός του επόμενου έτους αναμένεται να εφαρμοστεί σε παγκύπρια βάση το πρόγραμμα «Πληρώνω όσο πετώ» με στόχο τη μείωση των αποβλήτων και τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία. Το πρόγραμμα που εφαρμόζεται ήδη στο δήμο Αγλαντζιάς προβλέπει την απόρριψη σκυβάλων μόνο σε προπληρωμένες σακούλες και την παράλληλη κατάργηση των τελών αποκομιδής σκυβάλων.

Σε διάσκεψη Τύπου την Τετάρτη, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης εξήγγειλε την πρόθεση της Κυβέρνησης για καθολική εφαρμογή της χωριστής συλλογής στην πηγή των ανακυκλώσιμων και οργανικών αποβλήτων άμεσα. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι εντός Απριλίου θα ανακοινωθεί η προκήρυξη της δήλωσης ενδιαφέροντος για κάθε Τοπική Αρχή, προκειμένου να ενταχθεί στο πρόγραμμα και να αντληθεί η απαιτούμενη χρηματοδότηση.

Όπως είπε, καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία του εγχειρήματος αυτού είναι η εφαρμογή του προγράμματος «Πληρώνω όσο Πετώ» το οποίο αφορά ένα καθόλα δίκαιο σύστημα, το οποίο εδράζεται στην αρχή «Ο ρυπαίνων πληρώνει». Συγκεκριμένα, πρόσθεσε, ο κάθε πολίτης θα πληρώνει για ό,τι απορρίπτει και όχι για αυτά που επαναχρησιμοποιεί ή ανακυκλώνει.

Βασικοί φορείς εφαρμογής του προγράμματος και ευρύτερα των συστημάτων διαλογής στην πηγή και χωριστής συλλογής αποβλήτων, είναι οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΤΑ).

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ανέφερε ότι έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση ύψους 25 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου οι Τοπικές Αρχές να ενισχυθούν τεχνοοικονομικά προς την αποτελεσματική εφαρμογή αυτής της νέας πολιτικής. Διαβεβαίωσε παράλληλα ότι είναι δεδομένη η βούληση του κράτους, έτσι ώστε αν απαιτηθούν άλλοι εθνικοί να είναι στο πλευρό των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

«Έχει καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια για την απλοποίηση των διαδικασιών χρηματοδότησης και αναμένουμε ότι το Πρόγραμμα θα εφαρμοστεί σε παγκύπρια βάση, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής», ανέφερε.

Ταυτόχρονα, σημείωσε ότι προωθούνται συμπληρωματικά έργα, τα οποία θα ενισχύσουν και θα υποστηρίξουν το Πρόγραμμα, όπως η πύκνωση των πράσινων σημείων, η χρηματοδότηση επενδύσεων στον τομέα επεξεργασίας των αποβλήτων που θα συλλέγονται χωριστά, ως επίσης η συντεταγμένη χρήση υφιστάμενων ιδιωτικών και δημόσιων υποδομών.

Ανέφερε ακόμα ότι το πρόγραμμα «Πληρώνω όσο Πετώ» και ευρύτερα η κυκλική οικονομία βρίσκονται στο επίκεντρο της «Πράσινης Συμφωνίας», που αποτελεί τη νέα αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, πρόσθεσε, ήδη υλοποιούνται ή έχουν προγραμματιστεί έργα πράσινης ανάπτυξης συνολικής αξίας €485 εκατομμυρίων για την τριετία 2021 – 2023.

Επισήμανε ακόμα ότι στην Πρόταση που ετοιμάστηκε για το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ο προϋπολογισμός για τα έργα και τις μεταρρυθμίσεις για τη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία ανέρχεται σε 400 εκατομμύρια ευρώ. Σημείωσε επιπρόσθετα,  ότι 348 εκατομμύρια  ευρώ για πράσινα έργα αναμένεται να αντληθούν από άλλα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Το σύστημα «Πληρώνω όσο Πετώ» αποτελεί το κίνητρο για να αλλάξουμε συνήθειες, να μειώσουμε τις ποσότητες των αποβλήτων που παράγουμε και με τον σωστό διαχωρισμό τους να συμβάλουμε στην προστασία του περιβάλλοντος. Η προσπάθεια του καθενός μας θα έχει συνολικό όφελος για τον τόπο μας και ταυτόχρονα θα μειώσει το κόστος κάθε νοικοκυριού για τη διαχείριση των αποβλήτων του», είπε ο Πρόεδρος.

Κάλεσε τις Τοπικές Αρχές και όλους τους πολίτες, να συνταχθούν στην κοινή αυτή προσπάθεια, να την αγκαλιάσουν με θέρμη για να επιτευχθεί αυτό που ο πλανήτης ζητά από την κάθε χώρα, από τον καθένα μας ξεχωριστά.

Αναφερόμενος στη γενικότερη στρατηγική της Κυβέρνησης για μείωση των αποβλήτων είπε ότι αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά τις επιδόσεις της χώρας μας στους τομείς της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης απορριμμάτων. Ταυτόχρονα, είπε, με την ενίσχυση της πράσινης επιχειρηματικότητας και την απασχόληση στους σχετικούς τομείς, θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και θα έχουμε  περαιτέρω ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας.

 Υπουργός Γεωργίας: Πλήρης εναρμόνιση με ευρωπαϊκές νομοθεσίες για την κυκλική οικονομία

Παρουσιάζονται την ολοκληρωμένης στρατηγικής διαχείρισης αποβλήτων, ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστας Καδής, σημείωσε ότι στόχος είναι η εγκατάλειψη του γραμμικού μοντέλου ανάπτυξης, στο οποίο τα προϊόντα παράγονται, καταναλώνονται και απορρίπτονται και η υιοθέτηση του κυκλικού μοντέλου, το οποίο στοχεύει στη διατήρηση της αξίας των προϊόντων και των πρώτων υλών, βάσει διαδικασιών όπως η επαναχρησιµοποίηση, η επισκευή και η ανακύκλωση.

«Είμαστε αποφασισμένοι να αλλάξουμε πορεία, υιοθετώντας πιο αειφορικές, πιο ορθολογικές, πιο πράσινες πολιτικές, αξιοποιώντας πλήρως τους φυσικούς πόρους που έχουμε στη διάθεσή μας και σεβόμενοι το περιβάλλον, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των πολιτών», είπε.

Σημείωσε ότι η Κύπρος έχει σημαντικές προκλήσεις ενώπιον της αφού το 2019 είχε φτάσει μόλις στο 15% στην προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων, ενώ ήταν ιδιαίτερα αυξημένη η ποσότητα των δημοτικών αποβλήτων που κατέληξαν στους χώρους υγειονομικής ταφής. Εξήγησε ότι ο στόχος είναι να φτάσει η Κύπρος σε ανακύκλωση αστικών αποβλήτων στο 55% το 2025, στο 60% το 2030 και στο 65% το 2035. Ανέφερε επίσης ότι από 1η Ιανουαρίου 2025 θα πρέπει να γίνεται χωριστή συλλογή επικίνδυνων αποβλήτων από τα νοικοκυριά, ενώ από 31 Δεκεμβρίου 2023 τα οργανικά απόβλητα είτε θα διαχωρίζονται και ανακυκλώνονται στην πηγή, είτε θα συλλέγονται χωριστά για να μην αναμιγνύονται με άλλα είδη αποβλήτων.

Προς αυτή την κατεύθυνση ανέφερε ότι διαμορφώνεται ένα νέο πλαίσιο διαχείρισης των αποβλήτων στην Κύπρο το οποίο υιοθετεί πλήρως τις αρχές της κυκλικής οικονομίας. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει νέο θεσμικό πλαίσιο που θα βελτιώσει ουσιαστικά την εικόνα σε σχέση με τη διαχείριση των αποβλήτων και εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι μέσα στις επόμενες μέρες θα υπάρξουν πολύ σημαντικές αλλαγές.

Όπως είπε αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο τελικό στάδιο συζήτησης στη Βουλή πέντε συνολικά νομοθετήματα που εναρμονίζουν πλήρως την κυπριακή νομοθεσία με τις ευρωπαϊκές οδηγίες για την κυκλική οικονομία.  Αυτές οι εναρμονιστικές νομοθεσίες, είπε πλαισιώνονται από μια σειρά αλλαγών στο θεσμικό πλαίσιο μέσα από εθνικά ρυθμιστικά μέτρα.

Απαντώντας σε ερώτηση ο Υπουργός είπε ότι αναμένεται ότι η νομοθεσία για υποχρεωτική εφαρμογή του προγράμματος «Πληρώνω όσο πετώ» θα εγκριθεί από τη Βουλή πριν από το κλείσιμό της, ωστόσο οι σχετικοί κανονισμοί αναμένεται να εγκριθούν με τη νέα Βουλή. Εξέφρασε την ελπίδα ότι θα υπάρξει καθολική εφαρμογή του προγράμματος μέσα στην επόμενη χρονιά.

Νέες υποχρεώσεις των αρχών ΑΤΑ

Αναφερόμενος στις νέες υποχρεώσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης, ανέφερε ότι θα πρέπει να εγκαθιδρύσουν συστήματα διαλογής στην πηγή για τις διάφορες κατηγορίες δημοτικών αποβλήτων όπως οργανικά απόβλητα, ανακυκλώσιμα ρεύματα, ξύλινες και συνθετικές συσκευασίες, ογκώδη απόβλητα, μπαταρίες κ.α.

Για στήριξη των αρχών ΤΑ είπε ότι εφαρμόζονται και θα εφαρμοστούν την επόμενη περίοδο προγράμματα και έργα πέραν των 40 εκ. ευρώ.

«Κορυφαία μεταρρύθμιση αναμένεται να γίνει με την εγκαθίδρυση του συστήματος χωριστής συλλογής στην πηγή δημοτικών στερών αποβλήτων και την εφαρμογή του προγράμματος «Πληρώνω όσο Πετώ» στις τοπικές Αρχές», ανέφερε.

Στόχος του προγράμματος, πρόσθεσε είναι η μείωση ταφής βιοαποικοδμίσιμων υλικών, η αύξηση του ποσοστό ανακύκλωσης και η πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων, με προϋπολογισμό 25 εκ. ευρώ και εφαρμογή τα έτη 2021-2027 παγκυπρίως. Δικαιούχοι, όπως είπε, είναι η ΑΤΑ με πληθυσμό ίσο ή μεγαλύτερο των 2000 κατοίκων.

Οι κυριότερες δράσεις περιλαμβάνουν προετοιμασία για το πρόγραμμα, υλοποίηση εκστρατείας πληροφόρησης του κοινού, προμήθεια εξοπλισμού διαλογής στην πηγή και χωριστής συλλογής, ετοιμασία και εφαρμογής πληροφοριακού συστήματος για την παρακολούθηση του έργου. Η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος θα είναι τον Απρίλιο και υποβολή πρότασης θα πρέπει να γίνει εντός 5 μηνών. Θα ακολουθήσει αξιολόγηση και έναρξη υλοποίησης εντός 2021.

Παράλληλα ο Υπουργός αναφέρθηκε στο επιτυχημένο παράδειγμα του Δήμου Αγλαντζιάς που εφαρμόζει ήδη το πρόγραμμα «Πληρώνω όσο πετώ». Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία στους δύο μήνες καθολικής εφαρμογής του προγράμματος υπήρξε 99,3% συμμετοχή από τους κατοίκους και μείωση σκυβάλων στο ΧΥΤΥ Κόσιης κατά 39 % (561 τόνους). Πλέον, είπε, ο μέσος δημότης Αγλαντζιάς παράγει 251 κιλά ετησίως σε σύγκριση με 570 κιλά που παράγει ετησίως ο μέσος Κύπριος πολίτης. Επίσης η ανακύκλωση αυξήθηκε κατά 27%.

Έργα Υποδομής και ευαισθητοποίηση, διοικητική υποστήριξη

Αναφερόμενος στα σχετικά έργα υποδομής ο κ. Καδής είπε ότι έχουν ενσωματωθεί είτε στους εθνικούς προϋπολογισμούς, είτε σε πόρους που θα αντληθούν από την ΕΕ,  επέκταση των πράσινων σημείων και δημιουργία τοπικών πράσινων σημείων, δημιουργία δικτύου πράσινων γωνιών στην Ορεινή Κύπρο, κατασκευή και λειτουργία πράσινων κιοσκιών για τα ανακυκλώσιμα υλικά και έργο κατασκευής και λειτουργίας κέντρων και δικτύων επισκευής και επαναχρησιμοποίησης.

Θα υπάρξει επίσης αναβάθμιση των δύο Μονάδων ΟΕΑΔ στην Κόσιη και το Πεντάκωμο, αλλά και αναβάθμιση υφιστάμενων και δημιουργία νέων μονάδων διαχείρισης οργανικών αποβλήτων.

Ο Υπουργός αναφέρθηκε παράλληλα στη σημασία της ευαισθητοποίησης και της ενημέρωσης των πολιτών με δράσεις σε συνεργασίας με τις ΑΤΑ, το Υπουργείο Παιδείας και μη κυβερνητικούς φορείς.

Ο Υπουργός ανέφερε επίσης ότι θα δημιουργηθεί θεσμικό όργανο το οποίο θα καθοδηγεί και θα στηρίζει τεχνικά και οικονομικά την υλοποίηση της πολιτικής διαχείρισης των αποβλήτων στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας.

Ερωτηθείς για αναφορές για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον τρόπο ελέγχου της απόρριψης σκουπιδιών στην Αγλαντζιά, είπε ότι υπήρξαν συναντήσεις με την Επίτροπο Προσωπικών Δεδομένων, την Επίτροπο Νομοθεσίας και την Νομική Υπηρεσία και κάποια θέματα έχουν ήδη λυθεί, ενώ άλλα αναμένεται να επιλυθούν μέσα από νομοθετικές ρυθμίσεις. Σημείωσε παράλληλα ότι ο έλεγχος είναι καθοριστικής σημασίας για μείωση της παράνομης απόρριψης αποβλήτων, ενώ είπε ότι η καθολική εφαρμογή του προγράμματος θα συμβάλει στην πιο αποτελεσματική τήρηση των όσων προβλέπονται στη νομοθεσία.