Μετατροπή της ΚΕ∆ΙΠΕΣ και σχέδιο «Ενοίκιο αντί ∆όσης» σε εφαρµογή τον Ιανουάριο

Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου

Το σχέδιο για μετατροπή της ΚΕΔΙΠΕΣ σε Εθνική Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων και παράλληλη εφαρμογή του «Mortgage to Rent» («Ενοίκιο αντί Δόσης») μπαίνει σε εφαρμογή τον Ιανουάριο του 2023.

Όπως και στην περίπτωση του «Εστία», το Υπουργείο Οικονομικών δρομολόγησε τις δι­αδικασίες ώστε η εφαρμογή του σχεδίου να συμπέσει με την προεκλογική περίοδο. Μόνο που αυτή τη φορά οι δανειολήπτες θα κλη­θούν να παραδώσουν το κοτσιάνι του σπιτιού τους και να παραμείνουν σ’ αυτό ως ενοικι­αστές, υπό την απειλή ότι σε αντίθετη περί­πτωση θα οδηγηθούν στις εκποιήσεις.

Το σχέδιο προνοεί ότι δάνεια με υποθήκη την πρώτη κατοικία του δανειολήπτη, αξίας μέχρι 250 χιλ. ευρώ, τα οποία αφορούν πρό­σωπα τα οποία κρίνονται από τις τράπεζες ως «μη βιώσιμοι» για αναδιάρθρωση, θα με­ταφερθούν από τις τράπεζες και τις εταιρεί­ες εξαγοράς και διαχείρισης δανείων στην ΚΕΔΙΠΕΣ, η οποία θα μετατραπεί σε Εθνική Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχεί­ων. Με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά οι τράπε­ζες και οι εταιρείες εξαγοράς και διαχείρισης δανείων θα καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους και το πρόβλημα θα μεταφερθεί στην κρατική ΚΕΔΙΠΕΣ. Σημειώνεται ότι στο σχέ­διο δεν υπάρχουν ξεκάθαρες ρήτρες για τα δάνεια στα οποία περιλαμβάνονται υπερχρε­ώσεις από καταχρηστικές ρήτρες.

Ακολούθως η ΚΕΔΙΠΕΣ θα καλέσει τους δανειολήπτες να της μεταβιβάσουν «οικει­οθελώς» την ιδιοκτησία της κατοικίας τους, με αντάλλαγμα να παραμείνουν σ’ αυτή ως ενοικιαστές, αλλιώς θα οδηγηθούν στις εκποι­ήσεις.

Στις περιπτώσεις των δανειοληπτών με χαμηλά έως καθόλου εισοδήματα, μέρος του ενοικίου ή/και ολόκληρο το ποσό, ανάλογα με κάθε περίπτωση, θα καταβάλλεται από το κρά­τος. Σημειώνεται ωστόσο ότι στις περιπτώσεις που τα εμπλεκόμενα πρόσωπα λαμβάνουν επίδομα από το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισό­δημα, θα τους αποκοπεί από το ΕΕΕ το ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο επίδομα στέγασης.

Σημειώνεται ότι για τη μεταβίβαση των ακι­νήτων θα γίνουν ρυθμίσεις για απαλλαγή από τους φόρους, όπως ισχύει σήμερα για διευθε­τήσεις δανείων που ήταν μη εξυπηρετούμενα κατά την 31η Δεκεμβρίου 2015.

Επισημαίνεται επίσης ότι στη συμφωνία για μεταφορά της ιδιοκτησίας της κατοικίας από τον δανειολήπτη στην ΚΕΔΙΠΕΣ, θα υπάρχει ρήτρα η οποία θα δίνει το δικαίωμα στον δα­νειολήπτη να αγοράσει πίσω το ακίνητο εντός των επόμενων δεκαπέντε ετών. Την ίδια ώρα, ωστόσο, η ΚΕΔΙΠΕΣ θα μπορεί να πουλήσει το ακίνητο μετά από πέντε χρόνια.

Σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμή­σεις του Υπουργείου Οικονομικών, το σχέδιο «Ενοίκιο αντί Δόσης» θα αφορά περίπου 2-3 χιλιάδες δάνεια, τα οποία έχουν κριθεί από τις τράπεζες και τις εταιρείες εξαγοράς και διαχεί­ρισης πιστώσεων ως μη βιώσιμα για αναδιάρ­θρωση.

Από την αποτυχία του «Εστία» στο «Ενοίκιο αντί Δόσης»

Στις προεδρικές εκλογές του 2018 η κυ­βέρνηση πορεύτηκε με το σχέδιο «Εστία» για να διασκεδάσει τις επικρίσεις για τις εκποιήσεις.

Με την ίδια συνταγή φαίνεται ότι θα πορευτεί και στις προεδρικές εκλογές του 2023, με τη διαφορά ότι το σχέδιο θα ονομάζεται «Ενοίκιο αντί Δόσης».

Σημειώνεται ότι για το «Εστία» το Υπουρ­γείο Οικονομικών είχε διαβεβαιώσει γρα­πτώς τη Βουλή (πριν τις προεδρικές εκλο­γές του 2018) ότι θα κάλυπτε δυνητικά 15 χιλιάδες δικαιούχους.

Παρά ταύτα, λόγω των γραφειοκρατικών διαδικασιών που εφαρμόστηκαν υποβλή­θηκαν μόνο 6.398 αιτήσεις, από τις οποίες μάλιστα οι 1.912 κρίθηκαν ως ημιτελείς. Επίσης, από τις υπόλοιπες 4.486 αιτήσεις οι οποίες κρίθηκαν ως πλήρεις, μόνο 1.049 πήραν έγκριση για συμμετοχή στο σχέδιο, ενώ 2.489 απορρίφθηκαν και άλλες 948 κρίθηκαν ως επιλέξιμες (δηλαδή ότι πλη­ρούν τα κριτήρια), αλλά «μη βιώσιμες για αναδιάρθρωση».

Αυτές θα είναι οι πρώτες περιπτώσεις που θα κληθούν να συμμετέχουν στο σχέ­διο «Ενοίκιο αντί Δόσης».

Οι προϋποθέσεις που θέτει η Κομισιόν για το Σχέδιο

Η μετατροπή της ΚΕΔΙΠΕΣ, καθώς και η εφαρμογή του σχεδίου «Ενοίκιο αντί Δόσης», απαιτεί την έγκριση της Κομισιόν, η οποία θέτει σειρά από προϋποθέσεις.

Όπως αναφέρεται σε έκθεση της Κομι­σιόν, η μετατροπή της ΚΕΔΙΠΕΣ «πρέπει να σχεδιαστεί προσεκτικά και να διασφαλιστεί ότι η διαχείριση των περιουσιακών στοιχεί­ων (που βρίσκονται στην κατοχή της, κα­θώς και αυτών που θα αγοραστούν από τις τράπεζες στα πλαίσια της εφαρμογής του σχεδίου «Ενοίκιο αντί δόσης») θα γίνεται με τις ίδιες πρακτικές που εφαρμόζουν οι ιδι­ώτες επενδυτές, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος για τους φορολογούμενους και να διασφαλιστεί η αποτελεσματική ανάκτηση των περιουσιακών στοιχείων».

Αναφέρεται επίσης ότι πρέπει «να μετρι­αστούν οι κίνδυνοι και οι ανησυχίες για την πειθαρχία πληρωμών».

Ακόμη, αναφέρεται ότι αποτελεί «προ­ϋπόθεση για την επιτυχία του σχεδίου ένα σταθερό και σωστά λειτουργικό πλαίσιο εκποιήσεων». Η τελευταία αναφορά είναι και η πιο ανησυχητική, αφού «κλειδώνει» το υφιστάμενο προβληματικό πλαίσιο των εκποιήσεων για όλους τους δανειολήπτες.

Κόβουν από λήπτες του ΕΕΕ το επίδομα στέγασης

Στα πλαίσια της εφαρμογής του σχεδίου «Ενοίκιο αντί Δόσης», η κυβέρνηση δρομο­λογεί αλλαγές στη νομοθεσία που αφορά το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, «ώστε οι λήπτες ΕΕΕ να μη δικαιούνται διπλά ενοί­κια από το κράτος (και μέσω του Σχεδίου και μέσω του επιδόματος στέγασης που ήδη δικαιούνται)», όπως αναφέρεται σε σημεί­ωμα το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή.

Το σημείωμα αφορά αίτημα του Υπουρ­γείου Οικονομικών για την αποδέσμευση κονδυλίου με σκοπό την αγορά υπηρεσι­ών για ετοιμασία των νομοσχεδίων που απαιτούνται για την εφαρμογή του σχεδίου «Ενοίκιο αντί Δόσης».

Συνολικά θα γίνουν αλλαγές σε εννέα νόμους. Πέραν από τις αλλαγές στο ΕΕΕ, προωθούνται τροποποιήσεις για την παρα­χώρηση φοροαπαλλαγών για τη μεταβίβα­ση της ιδιοκτησίας των ακινήτων από τους δανειολήπτες στην ΚΕΔΙΠΕΣ, όπως ισχύει σήμερα για διευθετήσεις δανείων που ήταν μη εξυπηρετούμενα δάνεια κατά την 31η Δεκεμβρίου 2015. Οι απαλλαγές αφορούν το φόρο κεφαλαιουχικών κερδών, τα μετα­βιβαστικά τέλη, την έκτακτη εισφορά για την άμυνα κτλ.

22 δις ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια

Στην οικονομία υπάρχουν μη εξυπηρε­τούμενα δάνεια συνολικού ύψους 22 δις ευρώ. Τα περισσότερα απ’ αυτά βρίσκονται στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων (18,9 δις ευρώ) και τα υπόλοιπα στις τράπεζες (3 δις ευρώ).

Από τα πιο πάνω δάνεια ποσοστό 30% περίπου αφορά τα νοικοκυριά και πολλά απ’ αυτά έχουν ως υποθήκη την κύρια κατοικία του δανειολήπτη. Επίσης, υπάρχουν πολλά δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων τα οποία έχουν ως υποθήκη την κύρια κατοικία του δανειολήπτη.

Για τα δάνεια τα οποία βρίσκονται στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, η Κεντρική Τράπεζα δεν δίνει αναλυτικά στοιχεία.

Όσον αφορά τα 3 δις ευρώ μη εξυπηρε­τούμενα δάνεια τα οποία υπάρχουν στις τρά­πεζες, τα μισά αφορούν τα νοικοκυριά (1,5 δις ευρώ) και 1,2 δις ευρώ τις εγχώριες επιχει­ρήσεις.

Σημειώνεται επίσης ότι μόνο το 40% των μη εξυπηρετούμενων δανείων που αφορούν τα νοικοκυριά βρίσκονται κάτω από συμφω­νία αναδιάρθρωσης (620,3 εκατ. ευρώ). Τα υπόλοιπα βρίσκονται σε κίνδυνο άμεσης εκ­ποίησης με ό,τι αυτό συνεπάγεται.