Μια άλλη [;] εξήγηση του Λεόντιου Μαχαιρά

Σημεία κοινού

Μια άλλη(;) εξήγηση του Λεόντιου Μαχαιρά

Δεν ήταν ακριβώς μια εξήγηση της γλυκιάς χώρας Κύπρου η παράσταση της Ομάδας Μίτος Ωδά κι εκειά (εδώ και κει), έτσι κι αλλιώς πόσο γλυκιά ήταν η Κύπρος το Μεσαίωνα, ή μάλλον και τότε και τώρα για πόσους και ποιους είναι τελικά γλυκιά η Κύπρος; Ήταν περισσότερο μια καυστική κριτική, μέσω της σάτιρας και του σαρκασμού (και αυτοσαρκασμού),  της εξήγησης των κατορθωμάτων και των καμωμάτων των αρχόντων της εποχής, γι’ αυτούς που η ζωή ήταν να ηγούνται στρατούς -πολεμούσαν και οι ίδιοι άραγε;- και ταυτόχρονα (μπαίνοντας στο πνεύμα της παράστασης) «ό,τι φάσιν και ό,τι πιούσιν» και ό,τι άλλο βάλει ο νου σας. Έρωτες, μοιχείες, μονομαχίες, κλοπές αλόγων, μηχανογραφίες, εκτελέσεις, δολοφονίες ακόμα και ευνουχισμοί (από κάπου τελικά εμπνέονται και οι σεναριογράφοι τηλεοπτικών σειρών).

Όλα αυτά στην υπέροχη γλώσσα του Λεόντιου Μαχαιρά, όπου αναγνωρίζεις λέξεις της ελληνικής κυπριακής διαλέκτου, αυτής που, σύμφωνα με δημοσιογράφο, δεν πρέπει να μιλάνε οι «σωστοί Ελληνοκύπριοι» σε «σοβαρές περιπτώσεις». Ο Λεόντιος τα έγραψε όλα χαρτί και καλαμάρι αλλά και εκείνου, μας πληροφόρησε η παράσταση, εἶπαν τοῦ τα διάφοροι, όπως ἡ πεθθερὰ τοῦ Γεωργίου, ἡ Μαρία, τοῦ Νούζη τοῦ Καλογήρου, τοῦ γερακάρη τοῦ σὶρ Χαρρὴν τε Ζιπλὲτ εἰς τὸ χωρίον τὴν Γαλάταν, ὅτι ἀγρωνίζετον καὶ ᾿δουλεῦγεν του, καὶ ἔξευρέ το.

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την τόλμη με την οποία στον Μίτο μελετούν και παρουσιάζουν κείμενα που κάποιοι άλλοι έχουν την τάση να  τα περιβάλλουν με ιερότητα και σοβαροφάνεια, να τα «μουμιοποιούν» και ως «αυθεντίες» να τα οικειοποιούνται. Μετατρέψαμε σε μαυσωλεία τους ποιητές μας και τα έργα τους, απομακρύνοντάς τους και αποκόπτοντάς τους ουσιαστικά από τον αναγνώστη, τον θεατή. Άρα η ματιά αυτή στο Χρονικό του Μαχαιρά, πέραν από τη φρεσκάδα και τη ζωντάνια της, ήταν κυρίως μια πολύ χρήσιμη αποδόμηση ας την πούμε και «βεβήλωση» της κυρίαρχης αφήγησης για το συγκεκριμένο Χρονικό αλλά και άλλα παρόμοια κείμενα.

Ταυτόχρονα ο Μίτος δίνει την πρέπουσα σημασία όχι μόνο στην άποψη πάνω σε ένα κείμενο, αλλά και το πώς το παρουσιάζει στην πράξη. Έτσι και εδώ, άψογοι και οι 4 ηθοποιοί στη διπλή τους υπόσταση, από τη μια να παίζουν τους ηθοποιούς ενός μπουλουκιού που ξεχύθηκε στις πλατείες για να παρουσιάσει το Χρονικό του Μαχαιρά και από την άλλη να ερμηνεύουν τις ιστορίες του Χρονικού.  Με επαγγελματισμό,  ρυθμό, κέφι και σκέρτσο και εντός της υπερβολής που απαιτούσε η παράσταση, με τη βοήθεια του κατάλληλου σκηνικού και κουστουμιών, μας έκαμαν να ακούσουμε, να γελάσουμε αλλά και να θυμηθούμε σημερινούς άρχοντες κοσμικούς και ιερωμένους.

Όχι τυχαία το κοινό στη Λεμεσό, πέραν από το χειροκρότημα στο τέλος, ένιωσε την ανάγκη να χειροκροτήσει σε ακόμα ένα σημείο: όταν ο θίασος, ενώ απαριθμούσε τις διάφορες ιστορικές περιόδους της Κύπρου, «κόλλησε» προσπαθώντας να βρει τι ακριβώς «συνέβηκε» το 1959-60. Τι συνέβηκε αλήθεια; Ανακήρυξη; Διακήρυξη; Δημοκρατία; Τι Δημοκρατία; Ανεξάρτητη; Μπα, κάτι άλλο; Αναπτυξιακή, ξενοδοχειακή… Τελικά το βρήκαν: «Κυπριακή δημοκρατία της Ανάπτυξης!» και καταχειροκροτήθηκαν. Ήταν οι μέρες που η κυβέρνηση αποχαρακτήριζε αρχαία μνημεία για το χατίρι και τις απειλές του Αρχιεπισκόπου που ήθελε εδώ και τώρα να κτίσει το ξενοδοχείο του. Μεσαιωνικά πράγματα; Μπα, διαχρονικά παιχνίδια εξουσίας. Αυτοσαρκαζόμαστε για να μην τρελαθούμε μάλλον.

Αντώνης Γεωργίου

Ο Μίτος ανακοίνωσε πως «οι περιπέτειες του Μαχαιρά δέχονται προτάσεις για περιοδεία στα χωριά και όπου αλλού υπάρχει κόσμος να ακούσει τις παλαιές ιστορίες!!» Αναζητούνται φορείς και κοινοτικά συμβούλια να φέρουν το μπουλούκι του Μίτου στα χωριά τους. Μην φοβηθείτε το «σοβαρό» μου σημείωμα. Θα γελάσετε με καλό τρόπο.