Μια ωρολογιακή βόμβα πάνω από το φράγμα του Κούρη

Της Νίκης Κουλέρμου

Η Πολιτεία είναι δυνατόν να επιτρέψει ποτέ την ανάπτυξη μιας… κωμόπολης πάνω από το φράγμα του Κούρη, του μεγαλύτερου από τα 13 φράγματα ύδρευσης της Κύπρου; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις από την ανθρωπογενή ρύπανση, τα σπίτια, τους οχετούς, τις επιφανειακές απορροές που θα μεταφέρει η βροχή κατευθείαν στο υδατοφράκτη, αν επιτραπεί η οικοπεδοποίηση μιας μεγάλης έκτασης πάνω από το φράγμα; Κινδυνεύει ή όχι η ποιότητα του νερού και η δημόσια υγεία αν γίνει κάτι τέτοιο; Μετά από δέκα χρόνια, ακούει κανείς; Είναι έτοιμη η Πολιτεία να αναλάβει τις ευθύνες της; Σε ώτα μη ακουόντων απευθύνεται το ΕΤΕΚ, η Επίτροπος Περιβάλλοντος, το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, αλλά και εμείς! Οι συναρμόδιοι υπουργοί αρνήθηκαν με διάφορα προσχήματα να τοποθετηθούν αν θα εισακούσουν τον τεχνικό σύμβουλο του κράτους -το ΕΤΕΚ- να ανακαλέσουν διοικητική απόφαση που λήφθηκε παραμονές εκλογών του 2008 από τον τότε Υπουργό Εσωτερικών με την οποία αναβαθμιζόταν ο πολεοδομικός συντελεστής της περιοχής γύρω από τον υδατοφράκτη Κούρη από ζώνη προστασίας σε οικιστική ζώνη.

Με λίγα λόγια η Πολιτεία αρνείται να αχρηστεύσει αυτή την ωρολογιακή βόμβα που τοποθετήθηκε εκεί από το 2008 με την πολεοδομική αναβάθμιση των ζωνών ανάντη του φράγματος… Η απόφαση αυτή χαρακτηρίστηκε σκανδαλώδης γιατί λήφθηκε παρά την αντίθετη άποψη του αρμόδιου Τμήματος Ανάπτυξης Υδάτων (ΤΑΥ) και παρ’ όλο που τα δημογραφικά και πολεοδομικά δεδομένα στην περιοχή κατ’ ουδένα τρόπο δικαιολογούσαν κάτι τέτοιο.

Παρ’ όλες τις αντιδράσεις και τις ενστάσεις σ’ αυτή την πολεοδομική αναβάθμιση από το πλέον αρμόδιο Τμήμα -το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο που είναι ο πλέον αρμόδιος, βάσει του νόμου, τεχνικός σύμβουλος του κράτους και την Επίτροπο Περιβάλλοντος, δεν υπήρξε ακόμα απόφαση που να κατευνάζει τις ανησυχίες για τον κίνδυνο που διατρέχει η ποιότητα του νερού και κατ’ επέκταση η δημόσια υγεία του πληθυσμού που υδροδοτείται από τον υδατοφράκτη.

Διαβήματα, επιστολές, ανακοινώσεις

Το ΕΤΕΚ, με επιστολή που απέστειλε στους συναρμόδιους υπουργούς, κ. Κωνσταντίνο Πετρίδη και Κώστα Καδή, στις 22 Νοεμβρίου 2018 σημείωνε πως «εάν δεν ανακληθεί η πολεοδομική αναβάθμιση, όσα προληπτικά μέτρα και αν ληφθούν δεν μπορεί να μηδενιστεί η ανθρωπογενής ρύπανση, ενώ η βροχόπτωση θα μεταφέρει τις επιφανειακές απορροές, μαζί με όλους τους ρύπους που θα ξεπλένονται από τους δρόμους, τα σπίτια, τους οχετούς που θα πλημμυρίζουν, κατευθείαν στον υδατοφράκτη. Οι αρνητικές συνέπειες για το φράγμα από μία τέτοια εξέλιξη τέθηκαν ευθαρσώς από το ΤΑΥ, το καθ’ ύλην αρμόδιο Τμήμα της Δημοκρατίας, το οποίο ξεκαθάρισε πως σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογείται η ένταξη της πέριξ του φράγματος του Κούρη περιοχής σε οικιστική ζώνη, κάτι που επιβεβαιώθηκε και από εμπειρογνώμονα που όρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή».

Το ΕΤΕΚ προειδοποιούσε πως «στο απόλυτα ανεπιθύμητο σενάριο διατήρησης της υφιστάμενης κατάστασης δημιουργείται εκ των πραγμάτων μια ωρολογιακή βόμβα, οι συνέπειες τυχόν έκρηξης της οποίας αφορούν όλη την Κύπρο».

Το ΕΤΕΚ δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια. Εξέδωσε και σχετική ανακοίνωση διαμηνύοντας ότι «το διακύβευμα είναι τέτοιο που στην απευκταία περίπτωση που αφεθούν τα πράγματα στην τύχη τους και θέσουμε σε κίνδυνο την ποιότητα του νερού του Κούρη, αναπόφευκτα θα φανερωθεί ο ρόλος και η συμμετοχή ενός εκάστου στη μη διόρθωση μιας κατάστασης προς εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων, αντί της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος, του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, παρ’ όλες τις τεκμηριωμένες προειδοποιήσεις που είχαν τεθεί ενώπιόν τους». Εκείνη η ανακοίνωση δημοσιεύθηκε στο περιοδικό του ΕΤΕΚ, του Δεκέμβρη του 2018 υπό τον τίτλο «Ζωτική ανάγκη η προστασία του φράγματος του Κούρη». Φαίνεται ωστόσο ότι έκτοτε οι αρμόδιοι υπουργοί δεν ασχολήθηκαν με το θέμα, αν και ζωτικής σημασίας… Ίσως γιατί τότε ήταν ακόμα άδειο το φράγμα; Σήμερα πάντως στο φράγμα είναι αποθηκευμένα 62 σχεδόν εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού και η πληρότητά του είναι στο 53%.

Από το 2014 επιστολή στον ΥΠΕΣ

Για το ίδιο θέμα κινητοποιήθηκε και το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος. Η Επίτροπος, όπως πληροφορούμαστε από το Γραφείο της, από το 2014 απέστειλε επιστολή στον τότε Υπουργό Εσωτερικών κ. Χάσικο, ο οποίος και έδωσε εντολή στη Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου του Υπουργείου του για διερεύνηση. Κατά τη διερεύνηση ετοιμάστηκε εμπιστευτικό σημείωμα το οποίο κατέληγε ότι δεν τηρήθηκαν οι νενομισμένες διαδικασίες κατά την αναθεώρηση των υπό αναφορά πολεοδομικών ζωνών και ως εκ τούτου ο κ. Χάσικος απέστειλε όλα τα σχετικά στον Γενικό Εισαγγελέα για τα περαιτέρω.

Η εφημερίδα μας αναμένει απάντηση από τη Νομική Υπηρεσία αν εξετάζει αυτή την υπόθεση ή αν ολοκληρώθηκε η εξέτασή της ποιο είναι το αποτέλεσμα. Το Γραφείο του Επιτρόπου Περιβάλλοντος απέστειλε επίσης στις 17 Φεβρουαρίου 2014 επιστολή στον διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος με την οποία εκφράζει έντονες ανησυχίες για τις επιπτώσεις στον ταμιευτήρα του Κούρη από την υλοποίηση της μιας τεράστιας ανάπτυξης που αιτείτο εταιρεία και η οποία προβλέπει: την κατασκευή 1.010 διαμερισμάτων, 15 καταστημάτων, οκτώ γραφείων, ενός εστιατορίου, τριών καφετεριών και μιας υπεραγοράς, συνολικού εμβαδού 81.403 τ.μ., πέρα από το ίδιο το γήπεδο γκολφ, σε απόσταση μόλις 90 μέτρων από το φράγμα Κούρη. Η κοινότητα της Άλασσας τη δεδομένη χρονική στιγμή έχει 80 κατοικίες με πληθυσμό 200 ατόμων περίπου.

Η συγκεκριμένη ιδιωτική γη, μέχρι και δύο ημέρες πριν τις προεδρικές εκλογές του 2008, συμπεριλαμβανόταν σε ζώνη προστασίας του φράγματος. Ωστόσο, με απόφαση του τότε Υπουργού Εσωτερικών ημερομηνίας 12 Φεβρουαρίου 2008, που δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 15 Φεβρουαρίου 2008, αναθεωρήθηκε η δήλωση πολιτικής προς όφελος της εν λόγω εταιρείας, με αποτέλεσμα να τροποποιηθούν τα σχέδια των πολεοδομικών ζωνών και ο συντελεστής δόμησης και κάλυψης από 1% (ζώνη προστασίας Ζ3) να αναβαθμιστεί σε συντελεστή δόμησης 40% και 25% ποσοστό κάλυψης (οικιστική ζώνη Η4).