Μιχαλίνος Ζεμπύλας στη «Χ»: Περιθώρια για βελτιώσεις στον τομέα της Παιδείας υπάρχουν και στις δύο κοινότητες

• Υπάρχει αλλαγή στάσης της τ/κυπριακής πλευράς όσον αφορά το όραµα της δηµιουργίας ενός κοινού κράτους, βασισµένου στους όρους εντολής που υπάρχουν για ∆ιζωνική ∆ικοινοτική Οµοσπονδία.
• Έγιναν βήµατα τα τελευταία χρόνια. Παράδειγµα η αναθεώρηση των βιβλίων της Ιστορίας στην τ/κυπριακή κοινότητα το 2004 και η υιοθέτηση της αντι-ρατσιστικής πολιτικής σε ό,τι αφορά την ε/κυπριακή κοινότητα το 2015.

Όπως δήλωσε στη «Χαραυγή» ο επικεφαλής της ε/κυπριακής πλευράς στην Επιτροπή και καθηγητής στο Ανοικτό Πανεπιστήµιο Κύπρου, Μιχαλίνος Ζεµπύλας, ένας από τους όρους εντολής της Επιτροπής (που είναι συµφωνηµένοι σε επίπεδο πολιτικών ηγετών από το 2015) είναι να προωθήσει δράσεις στον τοµέα της εκπαίδευσης, οι οποίες θα υποβοηθήσουν τις πολιτικές προσπάθειες που γίνονται για τη δημιουργία µιας βιώσιµης, λειτουργικής λύσης στη βάση της ∆ιζωνικής ∆ικοινοτικής Οµοσπονδίας. Τόσο η διεθνής κοινότητα όσο και ο ΟΗΕ εξακολουθούν να έχουν αυτόν το στόχο ως µορφή λύσης του Κυπριακού, παρά την αλλαγή θέσης από τη νέα ηγεσία των Τ/κυπρίων.

Του Μιχάλη Μιχαήλ

Αν και, σύµφωνα µε τον κ. Ζεµπύλα, υπάρχουν δυσκολίες που έχουν προκύψει τους τελευταίους µήνες, οι δικοινοτικές Τεχνικές Επιτροπές, περιλαµβανοµένης και της Τεχνικής Επιτροπής για την Εκπαίδευση, συνεχίζουν τις προσπάθειές τους για καλλιέργεια Μέτρων Οικοδόµησης Εµπιστοσύνης µε βάση τους όρους εντολής τους. Ευχή μας, είπε ο κ. Ζεμπύλας, είναι τα νέα µέλη της Τεχνικής Επιτροπής για την Εκπαίδευση, τα οποία έχουν διοριστεί από τη νέα τ/κ ηγεσία, να συµβάλουν µε θετικό και εποικοδοµητικό πνεύµα στις προσπάθειες που γίνονται.

Υπάρχουν κοινά σηµεία και διαφορές

Ερωτηθείς εάν υπάρχουν κοινά στοιχεία στα δύο εκπαιδευτικά συστήµατα που να βοηθούν στην επίτευξη του στόχου, ο κ. Ζεµπύλας είπε ότι υπάρχουν τόσο στοιχεία που συµβάλλουν στο στόχο, όσο και στοιχεία που δυσκολεύουν την υλοποίησή του.

Τόνισε ιδιαίτερα ότι υπάρχουν αρκετά περιθώρια για βελτιώσεις και στις δύο κοινότητες, φτάνει η κάθε κοινότητα να αναγνωρίσει αυτή την αναγκαιότητα και να έχει την πολιτική βούληση να προχωρήσει σε µεταρρυθµίσεις. Για παράδειγµα, ανέφερε, υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά τον τρόπο διδασκαλίας «ευαίσθητων» και αµφιλεγόµενων θεµάτων ή ζητηµάτων που έχουν να κάνουν µε την αντιµετώπιση του ρατσισµού, του σεξισµού, της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών και της ξενοφοβίας.

Υπάρχουν, πρόσθεσε, δύσκολα ζητήµατα τα οποία αποφεύγουν να αγγίξουν πολλές φορές οι εκπαιδευτικοί και στα δύο εκπαιδευτικά συστήµατα, γιατί είναι «ευαίσθητα» και δεν είναι σίγουροι πώς να τα διαχειριστούν παιδαγωγικά. Υπογράµµισε επίσης ότι δεν µπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι το ένα σύστηµα είναι «καλύτερο» ή «χειρότερο» από το άλλο, γιατί υπάρχουν πολλοί και πολύπλοκοι παράγοντες που καθορίζουν τι αποτελεί «ποιοτική» εκπαίδευση σε ένα εκπαιδευτικό σύστηµα. Πάντως, τόνισε ότι έχουν γίνει βελτιώσεις κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων και ανέφερε ως παραδείγµατα την αναθεώρηση των βιβλίων της Ιστορίας στην τ/κυπριακή κοινότητα το 2004, καθώς και την υιοθέτηση της αντι-ρατσιστικής πολιτικής σε ό,τι αφορά την ε/κυπριακή κοινότητα το 2015.

Ρωτήσαµε τον κ. Ζεµπύλα αν έχουν εντοπίσει στα δύο εκπαιδευτικά συστήµατα στοιχεία εθνικισµού ή υπέρµετρου πατριωτισµού, για να απαντήσει ότι όπως και σε άλλες χώρες έτσι κι εδώ υπάρχουν αυτά τα στοιχεία, αλλά τις περισσότερες φορές είτε περνούν απαρατήρητα γιατί έχουν γίνει µέρος της καθηµερινότητας, είτε υπάρχουν δυσκολίες να προσεγγιστούν κριτικά και µακριά από συναισθηµατισµούς.

«Imagine»: Για την προώθηση κουλτούρας ειρήνης και συνύπαρξης

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το πρόγραµµα «Imagine», που εφαρµόζεται και στις δύο κοινότητες από τον Όµιλο Ιστορικού ∆ιαλόγου και Έρευνας και χρηµατοδοτείται από το Οµοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών της Γερµανίας.

Στόχος του «Imagine» είναι η αλληλογνωριµία µαθητών και εκπαιδευτικών των δύο κοινοτήτων και η συνεργασία τους στα πλαίσια εκπαιδευτικών προγραµµάτων για την ειρήνη, τα ανθρώπινα δικαιώµατα και τον αντι-ρατσισµό. Θεωρείται ως µία από τις µεγαλύτερες επιτυχίες της Επιτροπής, η οποία αναγνωρίστηκε πρόσφατα και από τη διεθνή κοινότητα, αφού έχει βραβευτεί µε το «GENE Global Education Award 2020/2021: Ποιότητα και Καλές Πρακτικές στην Παγκόσµια Εκπαίδευση σε όλη την Ευρώπη», το οποίο απονέµεται, σε ετήσια βάση, σε εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες για την Παγκόσµια Εκπαίδευση, ως αναγνώριση του έργου τους. Από το 2017 που εφαρµόστηκε το πρόγραµµα, ανέφερε, έγινε κατορθωτό να έρθουν σε επαφή περίπου 5.000 µαθητές και µαθήτριες από τις δύο κοινότητες και από όλες τις βαθµίδες της εκπαίδευσης και περίπου 1.000 εκπαιδευτικοί εκπαιδεύτηκαν σε ζητήµατα παιδαγωγικής της ειρήνης, της αντιρατσιστικής εκπαίδευσης και της διδασκαλίας των ανθρωπίνων δικαιωµάτων. Για πρώτη φορά, σηµείωσε, υπάρχει ένα κοινό πρόγραµµα επαφής µεταξύ παιδιών και εκπαιδευτικών των δύο κοινοτήτων σε σχολικό χρόνο µε την έγκριση των δύο πλευρών, οπότε από αυτή την άποψη έγινε µια µεγάλη κατάκτηση και δηµιουργήθηκε ένα σηµαντικό εκπαιδευτικό «κεφάλαιο» για το µέλλον.

Η προσέγγιση που ακολουθούµε ως επιτροπή, σηµείωσε, είναι βήµα µε βήµα, διότι είναι αντιληπτές οι ευαισθησίες και από τις δύο κοινότητες όσον αφορά κάποια ζητήµατα που φέρνουν είτε τη µια είτε την άλλη κοινότητα σε δύσκολη θέση. Αυτά τα ζητήµατα δεν µπορούν να αντιµετωπιστούν από τη µια στιγµή στην άλλη, πρέπει να κτιστεί κοινό έδαφος και εµπιστοσύνη, ώστε να αγγίξουµε σταδιακά και τα πιο «δύσκολα» ζητήµατα (π.χ. την Ιστορία), για τα οποία υπάρχουν ανοικτές πληγές και στις δύο κοινότητες. Έγινε κατορθωτό σε κάποιο βαθµό να δηµιουργηθεί αυτό το έδαφος τα τελευταία χρόνια, όπως τόνισε, αλλά τόσο η πανδηµία όσο και η πρόσφατη αλλαγή στάσης της τ/κυπριακής πλευράς δηµιούργησαν εµπόδια.

Ωστόσο, ο κ. Ζεµπύλας εξέφρασε την αισιοδοξία ότι παρά τα εµπόδια αυτά, θα γίνει κατορθωτό να ολοκληρωθούν οι πρωτοβουλίες που εκκρεµούν (π.χ. δηµιουργία κοινού εκπαιδευτικού υλικού) όσο και η ανάληψη καινούργιων µε το ξεκίνηµα της νέας σχολικής χρονιάς.

Οι όροι εντολής της Δικοινοτικής Επιτροπής

Για την Επιτροπή και το τι πέτυχε μέχρι τώρα, ο κ. Ζεμπύλας είπε ότι αυτή συστάθηκε τον Νοέμβριο του 2015 με βασικούς όρους εντολής:

α) την ανασκόπηση της παρούσας βιβλιογραφίας και καλών πρακτι­κών στην Κύπρο και στο εξωτερικό σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η εκπαίδευση να μπορεί να συμβάλει στην επίλυση συγκρούσεων, στην ειρήνη, στη συμφιλίωση και αντιμε­τώπιση των προκαταλήψεων, των διακρίσεων, του ρατσισμού, της ξε­νοφοβίας και του εξτρεμισμού.

β) να δημιουργηθεί ένας αμοι­βαία αποδεκτός μηχανισμός, ώστε να προωθηθεί η επαφή μεταξύ μα­θητών και μαθητριών αλλά και εκ­παιδευτικών από τις δύο κοινότητες.

γ) να υπάρξει εισήγηση ιδεών για πολιτικές εκπαίδευσης ή δράσεις που θα επιτρέψουν το συντονισμό των δύο εκπαιδευτικών συστημά­των, ώστε να συμβάλουν από κοινού αλλά και η κάθε πλευρά ξεχωριστά στο στόχο της δημιουργίας μιας βι­ώσιμης, λειτουργικής Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.

Απαντώντας σε ερώτηση, ο Ε/κύπριος συμπρόεδρος της Επιτρο­πής είπε ότι μελετήθηκαν τα δύο συστήματα και εκπονήθηκε η πρώ­τη έκθεση που έγινε ποτέ, η οποία παραδόθηκε στους δύο ηγέτες τον Απρίλιο του 2017 και συνοψίζει τις έρευνες που έγιναν και στις δύο κοι­νότητες όσον αφορά το τι κάνει το κάθε εκπαιδευτικό σύστημα για να προωθήσει την ειρήνη, τα ανθρώπι­να δικαιώματα, τη συμφιλίωση, την καταπολέμηση των προκαταλήψε­ων και του εξτρεμισμού κ.λπ.

Έγιναν μάλιστα και εισηγήσεις που αφορούν σε ζητήματα παιδα­γωγικής πρακτικής, εκπαίδευσης εκπαιδευτικών, αλλαγών στα ανα­λυτικά προγράμματα όσο και σε μια ευρεία γκάμα ζητημάτων για το πώς μπορεί η εκπαίδευση να βοηθήσει τις προσπάθειες που γίνονται για επίλυση του Κυπριακού.