Μηνάς Τίγκιλης: Φεστιβάλ Μονοδράματος: Διαφορετικές κουλτούρες και θεατρικές παραδόσεις

@Παύλος Βρυωνίδης

Συνέντευξη στον Αντώνη Γεωργίου

Σε συνέχεια μιας προσπάθειας, που άρχισε ουσιαστικά πριν δύο χρόνια, η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης Πάφος2017 διοργανώνει από τις 23 Οκτωβρίου μέχρι και τις 29 Οκτωβρίου, στο ανακαινισμένο Αττικόν, το 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Μονοδράματος.

Ένα πλούσιο πρόγραμμα με 14 παραγωγές από την Αγγλία, την Πολωνία, την Ιαπωνία, το Ιράν, την Ισπανία, την Ελλάδα, τη Ρουμανία, την Αλγερία, τη Λιθουανία, το Ισραήλ και την Κύπρο «όπου ο λόγος και οι ερμηνείες κυριαρχούν, βασισμένες σε κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας».

«Επιδίωξη -και στοίχημα- να δημιουργηθεί θεατρικό κοινό πολυπολιτισμικής σύνθεσης», μας ανάφερει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβαλ, Μηνάς Τίγκιλης, με τον οποίο μιλάμε επίσης για προσωπικά σχέδιά του τη νέα θεατρική χρονιά. Ταυτόχρονα μας αναφέρει τα αμέσως επόμενα βήματα του Κυπριακού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (ΚΚΔΙΘ), του οποίου είναι πρόεδρος και φέτος γιορτάζει τα 40 χρόνια λειτουργίας του.

ΜΗΝΑΣ ΤΙΓΚΙΛΗΣ

  • Φεστιβάλ Μονοδράματος: Διαφορετικές κουλτούρες και θεατρικές παραδόσεις
  • Επιδίωξη -και στοίχημα- να δημιουργηθεί θεατρικό κοινό πολυπολιτισμικής σύνθεσης

Ας αρχίσουμε με τα απλά: Τι είναι το μονόδραμα και σε τι διαφέρει από το μονόλογο;

Για μας -έχοντες γλώσσα γαρ Ελληνική- είναι, μάλλον , ένα και το αυτό. Για τη διεθνή θεατρική κοινότητα, όμως, δεν είναι. Είναι κάτι ευρύτερο… O μονόλογος ισοδυναμεί με τμήμα, το μέρος του θεατρικού έργου, κειμένου όπου ο ηθοποιός μονολογεί, χωρίς την παρουσία άλλου. Στη σύγχρονη θεατρική πρακτική, στο μονόδραμα μπορεί και να απουσιάζει ο λόγος… Να είναι δηλαδή περφόρμανς, σχεδόν σύγχρονος χορός… Από την άλλη, τα πιο «διάσημα» μονοδράματα εξακολουθούν να είναι «Οι Ευτυχισμένες Μέρες», «Η Μαγνητοταινία του Κραπ» του Μπέκετ, «Οι Βλαβερές συνέπειες του Καπνού» αλλά και το «Κοντραμπάσο» του Πατρίκ Ζίσκιντ. Όπως και η «Κασσάνδρα» της Κρίστα Βολφ, που είδαμε με τη Φανί Αρντάν πρόσφατα στην Πάφο.

Τι το ιδιαίτερο υπάρχει σε αυτό το είδος θεάτρου που σας οδήγησε να το προτείνετε για το πρόγραμμα του Πάφος2017;

Αφενός η αξιοσημείωτη, μετά το 2010, εντυπωσιακή αύξηση στην Ελλάδα παραστάσεων μονολόγου (με αιτία την οικονομική κρίση) και -όχι για τον ίδιο λόγο- το φαινόμενο πως νέοι άνθρωποι στην Κύπρο καταπιάστηκαν με το είδος. Αφετέρου η διαδικασία για την τελική επιλογή της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης του 2017, με κατάληξη το χρίσμα στη «γνώριμη» Πάφο, υπήρξαν καθοριστικής σημασίας για να υλοποιηθεί το νέο Διεθνές Θεατρικό Φεστιβάλ στην Κύπρο, του Μονοδράματος. Με διαδρομή χρόνου, όραμα… Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πάφος2017 αποδέχθηκε την πρόταση, εντάσσοντάς την στις δράσεις, στο πρόγραμμα του Open Air Factory, πιο συγκεκριμένα στον άξονα “Ενώνοντας Ηπείρους – Γεφυρώνοντας Πολιτισμούς” και παρέχοντας μέσα, το δυναμισμό των ανθρώπων του, σήμερα μπορούμε να μιλάμε για κάτι πραγματικό.

Πώς φτάσαμε στο A ’ Διεθνές Φεστιβάλ Μονοδράματος; 

Προηγήθηκαν δύο σημαντικές δράσεις. Τον Σεπτέμβριο του 2015 το International Showcase (στο αρχαίο ωδείο) και τον Μάιο του 2016, στην παλιά Ηλεκτρική, η Πλατφόρμα Κυπριακού Μονοδράματος. Συμμετέχοντας ενεργά στο International Monodrama Forum (I.M.F.) του Δ.Ι.Θ. τα τελευταία χρόνια ήρθα σε επαφή με διεθνή φεστιβάλ και με δημιουργούς μονοδράματος.

Με ποια κριτήρια έγινε η επιλογή των παραστάσεων;

Η δραματοποίηση της λογοτεχνίας, το story telling στην ανατολή (οι δικοί μας παραμυθάδες) υπήρξε η αφετηρία, το αρχικό υλικό. Στην πορεία αρκετά άλλαξαν . Στην Πάφο θα παρουσιασθούν παραγωγές, όπου ο λόγος και οι ερμηνείες κυριαρχούν , βασισμένες σε κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Σαίξπηρ, Λόρκα, Μαρκές και Άρης Αλεξάνδρου. Αλλά και πρόσωπα οικεία, η Μάργκαρετ Θάτσερ, ο Στάλιν! Διαφορετικές κουλτούρες και θεατρικές παραδόσεις στη γειτονιά μας, τη Μεσόγειο και την Ελλάδα αλλά και από το Ιράν, τη μακρινή Ιαπωνία, την άγνωστή μας Λιθουανία. Αγγλόφωνες, ρωσόφωνες, ισπανόφωνες, αραβόφωνες. Συνολικά 14 παραστάσεις μαζί με τις δύο κυπριακές που ξεχώρισαν στην περσινή εθνική διοργάνωση.

Θα υπάρξει συνέχεια με σκοπό να καταστεί θεσμός;

Επιδίωξη -και στοίχημα- να δημιουργηθεί θεατρικό κοινό πολυπολιτισμικής σύνθεσης. Η Πάφος στο παρελθόν δεν είχε κοινό. Ειδικά το χειμώνα… Τα τελευταία χρόνια -με τις παραστάσεις του Αρχαίου Δράματος και την καθοριστική, συστηματική παρέμβαση του Οργανισμού Πάφος2017- η εικόνα αλλάζει. Αν και πρώτη, η διεθνής φεστιβαλική διοργάνωση μονοδράματος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Πάφος17 δεν έχει να ζηλέψει αντίστοιχες του μονοδράματος στο εξωτερικό, με πολυετή προϊστορία.

Τα τελευταία χρόνια οι αριθμοί ευημερούν , όχι όμως και οι άνθρωποι του θεάτρου. Ίσως ακουστεί παραφωνία, αλλά θα επιμείνω. Υπάρχει ακόμα σύγχυση ως προς το πού απευθυνόμαστε. Και σε άλλες εκφράσεις τέχνης. Η τέχνη χρειάζεται αποδέκτες, κοινό. Δυστυχώς τα πράγματα παραμένουν καθηλωμένα ή, αν θέλεις, προχωρούν με πολύ αργούς ρυθμούς βελτίωσης (και όχι παγκύπρια).

Έχετε εκλεγεί πρόσφατα πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (ΚΚΔΙΘ). Πώς θα χαρακτηρίζατε το σημερινό κυπριακό θεατρικό τοπίο;

Τα τελευταία χρόνια οι αριθμοί ευημερούν , όχι όμως και οι άνθρωποι του θεάτρου. Ίσως ακουστεί παραφωνία, αλλά θα επιμείνω. Υπάρχει ακόμα σύγχυση ως προς το πού απευθυνόμαστε. Και σε άλλες εκφράσεις τέχνης. Η τέχνη χρειάζεται αποδέκτες, κοινό. Δυστυχώς τα πράγματα παραμένουν καθηλωμένα ή, αν θέλεις, προχωρούν με πολύ αργούς ρυθμούς βελτίωσης (και όχι παγκύπρια). Όσο η αγορά δεν μπορεί να υποστηρίξει σε σημαντικό βαθμό τη θεατρική παραγωγή, το κόστος της, το θεατρικό προϊόν , θα εξαρτάται από την «καλή θέληση» κάποιων που αναπόφευκτα λειτουργούν με κριτήρια υποκειμενικά. Δε θα απογειώνεται και θα φαντάζουμε όταν φωνάζουμε… περιθωριακοί, γραφικοί (και σε προεκλογική περίοδο).

Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος του ΚΚΔΙΘ μέσα σε αυτές τις συνθήκες; Συνεργάζεστε ως Κέντρο με τους υπόλοιπους φορείς που ασχολούνται με το θέατρο όπως ο ΘΟΚ, οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες, οι θεατρικές ομάδες;

Θα ήθελα ένα εξωστρεφές, ισχυρό σε ποσότητα (ενεργοποίηση μελών) και ποιότητα (επεξεργασίες, θέσεις) Κυπριακό Κέντρο που θα μπορεί να εισφέρει συχνά στο «πολεμικό» πεδίο του θεατρικού γίγνεσθαι. Εξαρτάται από το ΔΣ πρώτα και κύρια, συμμετοχή, σύνθεση των απόψεων , να έχουμε κατά νου ότι πρώτα θέλουμε να εκφράσουμε τους πολλούς και μετά τον εαυτό μας. Χωρίς να υποχωρούμε από τα πιστεύω μας, τα καλλιτεχνικά. Στην εποχή μας, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, δεν είναι τόσο αναγκαίος ο ρόλος της πληροφόρησης της θεατρικής κοινότητας. Αντιλαμβάνομαι πως τα παραπάνω δεν είναι εύκολα. Στην Κύπρο δεν ευδοκιμεί η κουλτούρα της συμμετοχής, της συλλογικότητας, η έννοια της ομαδικότητας.

Πώς αξιολογείτε την Εβδομάδα Κυπριακού Θεατρικού έργου στην Αθήνα, ένας θεσμός που ολοκληρώθηκε μόλις χθες.

Αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη δραστηριότητα προώθησης της κυπριακής θεατρικής συγγραφής στον ελλαδικό χώρο από το 2009. Στη φετινή (17-21 Οκτωβρίου) παρουσιάσθηκαν τα Bacon\Freud της Ανθής Ζαχαριάδου, Αντρόνικος ή ο ζωγκράφος της Ευρυδίκης Περικλέους-Παπαδοπούλου και Ντεφόλ: Σμύρνη 1922 του Δημήτρη Καραγιάννη.

Ποιες είναι οι αμέσως επόμενες δράσεις του Κέντρου;

Το ΚΚΔΙΘ, στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 40χρονα του, θα διοργανώσει «Θεατρικές Ημερίδες» (Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2017) με ομιλητές από την Κύπρο και το εξωτερικό και θεματολογία: «Τα όρια των ρόλων συγγραφέα και σκηνοθέτη», «Η ανάγκη ύπαρξης δραματολόγου στο θέατρο και ο ρόλος του στη διαμόρφωση του ρεπερτορίου», «Το πολιτικό θέατρο και η γλώσσα στο κυπριακό θεατρικό έργο», «Οι επιχορηγήσεις στο επαγγελματικό θέατρο και τις παραστατικές τέχνες γενικότερα, στις μέρες μας».

Στις 21 Νοεμβρίου στο Παττίχειο θέατρο της Λεμεσού με τη συνεργασία του Δήμου της πόλης, θα γίνει η απονομή των EFFE Label 2017/2018 στα 17 διακριθέντα κυπριακά φεστιβάλ, ενώ ξεκίνησε και η τέταρτη διοργάνωση του PLAY ON, με τις σκηνοθετημένες αναγνώσεις να προγραμματίζονται για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου του 2018. Τον Ιούλιο το 22ο Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος και τον Νοέμβριο του 2018 το 15ο Διεθνές Συμπόσιό του.

Τι κρατάτε από τα χρόνια που ήσασταν Καλλιτεχνικός Διευθυντής της ΕΘΑΛ; Ποια τα σχέδιά σας από δω και πέρα;

Ας μη μιλήσουμε για το παρελθόν. Είναι μια μεγάλη συζήτηση. Σχέδια μόνο… θεωρητικά, μέχρι να ανακοινωθούν οι αξιολογήσεις των παραγωγών για το 2018 (σχέδιο Θυμέλη). Φαντάζομαι τα νέα, οι φήμες, κυκλοφορούν… Θα συνεργαστώ ως ηθοποιός και σκηνοθέτης με το θέατρο Versus στη Λεμεσό, σε παραγωγές που αφορούν θεατρικά του Άρθουρ Μίλερ, της Ρεζά κ.ά. αλλά και με θεατρικά σχήματα στη Λευκωσία σε έργα του Μποντ και του Τενεσί Ουίλιαμς. Σκέψεις και για ένα workshop στην Πάφο που να απευθύνεται στο κοινό. Για τις σχέσεις των ηθοποιών και του έργου με τους θεατές ή πώς διαβάζουμε, πάμε υποψιασμένοι σε μια θεατρική παράσταση (και ποτέ αργοπορημένοι!)

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy