Η μνήμη του Τόπου, μιας Χώρας, στα θεμέλια και τα ερείπια ενός Κτηρίου

Σημεία Κοινού/ Ορίζοντας

Η μνήμη του Τόπου, μιας Χώρας, στα θεμέλια και τα ερείπια ενός Κτηρίου

[…] Το «Brandy Sour» είναι ένα μυθιστόρημα 22 μικρών κεφαλαίων, όπου μέσα από τις αφηγήσεις του βασιλιά, ενός εβραίου, μιας καμαριέρας, μιας δεσποινίδος, ενός αντάρτη, του ποιητή και του Αρχιεπισκόπου, ενός τούρκου, ενός ζωγράφου, ενός θυρωρού, ενός κομπάρσου, ενός φωτογράφου, του μετρ, μιας μητέρας, μιας αρραβωνιαστικιάς, του Δημάρχου, μιας καθαρίστριας, μιας κόρης, ενός χτίστη, των Οηέδων και τα δάκρυα ενός γρύπα, ξεδιπλώνεται η ιστορία του τόπου. Που ήλπισε για τα καλύτερα, έκτισε τα ωραιότερα και πολυτελέστερα, έζησε όλη την ακμή ενός ξενοδοχείου που υπήρξε κόμβος συναντήσεων που καθόρισαν την ιστορία, φιλοξένησε σπουδαίες προσωπικότητες, από τον Γιούρι Γκαγκάριν και την πριγκίπισσα Μαργαρίτα, ως την Αλίκη Βουγουκλάκη, και έμελλε να γίνει το 1974 ο τόπος όπου διεξήχθη μια από τις φονικότερες μάχες (σκοτώθηκαν οι πρώτοι εθνοφρουροί), υπέστη τη διχοτόμηση της πόλης, στη συνέχεια στέγασε την ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ και αυτή την εποχή καταρρέει.

[… ] Τα κεφάλαια κλείνουν με την ρευστότητα των καιρών μέσα από τα ποτά που διατηρούν μνήμη συναισθημάτων και αποτελούν ανθρώπινη παρηγορία: αρχίζοντας από το βασιλικό brandy sour, την λεβάντα που σε βοηθά να ξεχάσεις, την κουμανταρία για όσους θέλουν να δουν τον Θεό, την αφρόζα για δεσποινίδες που βιάζονται να μεγαλώσουν, το κονιάκ V.S.O.P. που μπορείς να πιεις απευθείας από το μπουκάλι, το τσάι γιασεμί για χαμένες πατρίδες και ποιητές διπλωμάτες, τη ζιβανία για καρδιές προδομένες, το αϊράνι που καλύτερα να μη το πιεις χωρίς δυόσμο, το τσάι τριαντάφυλλο που σε βοηθά να χωνέψεις τ’ αχώνευτα, τη σουμάδα όταν το κρύο σου περονιάζει την ψυχή και τα κόκκαλα, την μπίρα για να ξεχάσεις τον πόλεμο, τον καφέ που πρέπει να τον πίνεις πικρό για να καταλάβεις, το νερό γιατί κάποτε πρέπει να δώσεις τα πάντα για ένα μεγάλο ποτήρι παγωμένο, τον ζαμπούκο για να ξεπλένεις τα κλαμένα σου μάτια, τον δυόσμο για να βρεις το κουράγιο να ενώσεις την πόλη, το αγίασμα για να το πίνεις και να νίβεσαι, το ροδόσταγμα για να τονώνει το μέσα σου, το λικέρ κιτρομηλάκι γιατί σε κάνει να χαμογελάς, το έψημα για τις ανθρώπινες άφθες και για τις τρύπες από σφαίρες των κτιρίων, τη λεμονάδα για να αντέξεις τη ζέστη και τα ψέματα και τα δάκρυα, «πάντοτε παγωμένα».

[…]  Και πριν το τέλος, το ίδιο το Λήδρα Πάλας αποκτά ανθρώπινη φύση μέσω της φωνής του Τουρκοκύπριου Χασάν που γεμίζει το στόμα του με άφθες λόγω άγχους, όταν ο υπό κατάρρευση χώρος υποστασιοποιούμενος τού μιλά: «Ο Χασάν ο αγχωμένος δεν ξέρει, δεν μπορεί να καταλάβει ο χτίστης τι θέλει να του πει το μεγάλο σπίτι κι αυτό τον αγχώνει. Τον αγχώνει πολύ. Αυτό που νιώθει είναι πόνος. Δοκιμάζει και πάει ξανά και ξανά, αγγίζει τους τοίχους, κυλιέται στο πάτωμα, σκαρφαλώνει στα παράθυρα. Το κτίριο δεν απαντά».

Οι τρύπες στους τοίχους γίνονται οι τρύπες από τις άφθες στο στόμα του Χασάν που το κάνουν να αιμορραγεί – και έτσι το τραύμα κυριολεκτικά σωματοποιείται: «Μια μέρα πηγαίνει στο μπακάλικο και αγοράζει δεκάδες μπουκάλια με έψημα για τα χείλη του, που στάζουν πλέον συνέχεια αίμα. Ένα πρωί περνά το οδόφραγμα, μπαίνει κρυφά στο ξενοδοχείο και ρίχνει στους τρυπημένους τοίχους γαλόνια έψημα. Όταν τον συλλαμβάνουν οι Οηέδες και τον παραδίδουν στους δικούς του, ψιθυρίζει πως μόνο το έψημα μπορεί να βοηθήσει στις τρύπες, μόνο αυτό μπορεί να διώξει τον πόνο».

Ένα συγκλονιστικό βιβλίο για πολλούς λόγους: την πρωτοτυπία του, την τρυφερότητα και την αισθαντικότητά του, την ιστορία έτσι όπως την περιδιαβαίνει μέσα από την ανθρωπογεωγραφία των απλών ανθρώπων, και τέλος τη γλώσσα του. Με επαναλήψεις σε εκείνα που σε πονούν και σου τρυπούν την ψυχή και σε εκείνα που αναλλοίωτα μένουν στον χρόνο.

Ένα βιβλίο για την ακμή και την παρακμή, τις ελπίδες, τη λάμψη και την φθορά, τις ψευδαισθήσεις και την κατάρρευση, την ιστορία ενός ξενοδοχείου, τη διχοτόμηση μιας πατρίδας και μιας πόλης.  Για το άγιο νερό που σε βοηθά να αντέξεις τον κόσμο. Και για τους διψασμένους της ιστορίας οι οποία περιμένουν, ακόμα περιμένουν και θα περιμένουν δικαιοσύνη. Ένα βιβλίο που εκτός από σπουδαία λογοτεχνία, διασώζει την Ιστορία.

Ελένη Γκίκα

Αποσπάσματα από κριτική που δημοσιεύτηκε στο fractalart.gr στις 7/12/2022