Ν.Μούδουρος – Ζ.Τζιάρρας: Το αποτέλεσµα των εκλογών θα βαθύνει ακόµα περισσότερο το χάσµα στην Τουρκία

Θα συνεχιστεί η πολιτική ενσωµάτωσης των κατεχοµένων στην Τουρκία

Το αποτέλεσµα των εκλογών της περασµένης Κυριακής στην Τουρκία θα είναι καθοριστικό για το µέλλον της χώρας, εκτιµούν στη «Χαραυγή» οι λέκτορες στο Τµήµα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστηµίου Κύπρου, Νίκος Μούδουρος και Ζήνωνας Τζιάρρας.

Του Μιχάλη Μιχαήλ

Ο Ζήνωνας Τζιάρρας σηµειώνει ότι η σύγκρουση µεταξύ Τουρκίας και ∆ύσης θα συνεχιστεί, προσθέτοντας ότι το χάσµα µεταξύ κοσµικότητας και συντηρητισµού θα βαθαίνει και ο εθνικισµός θα αναδεικνύεται σε κεντρικό ιδεολογικό παράδειγµα µαζί µε τον ισλαµισµό. Τονίζει επίσης ότι η Τουρκία αντιµετωπίζει σοβαρά οικονοµικά προβλήµατα, αλλά οι εκτιµήσεις περί επικείµενης κατάρρευσης ή καταστροφής είναι υπερβολικές. Σχολιάζοντας την επικράτηση Κιλιτσντάρογλου στα κατεχόµενα υποδεικνύει ότι αυτό θα οδηγήσει σε περαιτέρω περιθωριοποίηση της βούλησης των Τουρκοκυπρίων µε ό,τι αυτό συνεπάγεται για το µέλλον της κοινότητας και τις ευρύτερες δυναµικές στο Κυπριακό.

Από την πλευρά του ο Νίκος Μούδουρος υποδεικνύει ότι µε το αποτέλεσµα των εκλογών εµπεδώνεται και θεµελιώνεται ο κρατικός αυταρχισµός µε την επικράτηση όλων των εκφράσεων της τουρκικής ∆εξιάς τόσο στο επίπεδο της εκτελεστικής εξουσίας, όσο και στο επίπεδο του Κοινοβουλίου. Σε ό,τι αφορά την οικονοµία, τονίζει ότι ο Ερντογάν θα έχει να επιλέξει µεταξύ της συνέχισης του ισχύοντος µοντέλου ή να προχωρήσει προς την οµαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας µε δυτικούς χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς. Αναφορικά µε τα κατεχόµενα, εκτιµά ότι η επικράτηση Κιλιτσντάρογλου δεν µπορεί από µόνη της να οδηγήσει σε αλλαγές στην πολιτική της Άγκυρας σε σχέση µε την τουρκοκυπριακή κοινότητα.

Ζήνωνας Τζιάρρας: Ο εθνικισμός θα αναδειχθεί σε κεντρική ιδεολογία

Η Τουρκία της επόµενης µέρας των εκλογών θα συνεχίσει στην πορεία που χάραξε ο Ερντογάν τα τελευταία χρόνια, εκτιµά ο Ζήνωνας Τζιάρρας, προσθέτοντας ότι η χώρα θα παραµείνει πολωµένη πολιτικά και κοινωνικά, µε το χάσµα µεταξύ κοσµικότητας και συντηρητισµού να βαθαίνει και τον εθνικισµό να αναδεικνύεται σε κεντρικό ιδεολογικό παράδειγµα µαζί µε τον ισλαµισµό -τόσο σε κοινωνικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο πολιτικό και εξουσίας.

Ταυτόχρονα θα δούµε, είπε, την ενίσχυση των τάσεων του αυταρχισµού, µε τον Ερντογάν να προσπαθεί να ελέγξει ακόµα περισσότερο τους κρατικούς µηχανισµούς και να θέτει εµπόδια στην αντιπολίτευση. Πρόσθεσε ότι ο «αιώνας της Τουρκίας» (δηλαδή ο δεύτερος αιώνας ύπαρξης του τουρκικού κράτους), τον οποίο εξήγγειλε ο Ερντογάν, αναφέρεται ουσιαστικά σε µια Τουρκία πιο αυτόνοµη και ανεξάρτητη, αλλά µε την τουρκική ερµηνεία των όρων σε αντίθεση µε τις έως τώρα κυρίαρχες αξίες της ∆ύσης.

Υπό αυτή την έννοια, η λογική περί «αιώνα της Τουρκίας» προµηνύει µια δυναµική γεωπολιτικής, πολιτισµικής και οικονοµικής σύγκρουσης µεταξύ Τουρκίας και ∆ύσης, η οποία στην πρώτη της φάση (την οποία ήδη διανύουµε) εκφράζεται µέσα από κρίσεις και µια συνεχή διαδικασία (επανα)διαπραγµάτευσης της θέσης της Τουρκίας εντός της ∆ύσης, αλλά και της ευρύτερης διεθνούς τάξης. Αναφορικά µε την οικονοµική κατάσταση της Τουρκίας, ο Ζήνωνας Τζιάρρας σηµειώνει ότι όντως η χώρα βρίσκεται σε δυσµενή οικονοµική κατάσταση, αλλά όχι στο βαθµό που παρουσιάζεται συχνά στα δυτικά ΜΜΕ.

Συνεπώς και οι εκτιµήσεις περί επικείµενης κατάρρευσης ή καταστροφής είναι υπερβολικές. Πολλά θα εξαρτηθούν το επόµενο διάστηµα από τη διάθεση που θα επιδείξει η κυβέρνηση Ερντογάν για έναν εξορθολογισµό στην οικονοµική πολιτική του κράτους, αλλά και το κατά πόσο θα καταφέρει να εξασφαλίσει κάποιου είδους οικονοµική στήριξη από διεθνείς δρώντες όπως ενδεχοµένως η Ρωσία, η Κίνα, κάποιες χώρες του Περσικού Κόλπου ή και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Για παράδειγµα, από την τελευταία η Τουρκία πιθανόν να ζητήσει νέα κονδύλια για το προσφυγικό. Επίσης, ανέφερε, στις συζητήσεις που γίνονται εντάσσεται και η πιθανότητα επιστροφής της Τουρκίας στο ∆ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο (∆ΝΤ).

Ενώ κάτι τέτοιο δεν πρέπει να αποκλειστεί, αξίζει να σηµειωθεί πως ως ιδέα προέρχεται κυρίως από κύκλους στη ∆ύση που θεωρούν ότι κάτι τέτοιο θα σταθεροποιούσε την τουρκική οικονοµία, θα µείωνε το ρίσκο για τις ευρωπαϊκές τράπεζες που είναι εκτεθειµένες σε αυτήν, αλλά και θα αύξανε τους δυτικούς µοχλούς πίεσης –και άρα τον πολιτικό έλεγχο– επί της Τουρκίας.

Παρ’ όλα αυτά, το σενάριο του ∆ΝΤ είναι κάτι που ο Ερντογάν θέλει να αποφύγει πάση θυσία και άρα η προσφυγή του σε αυτό θα γίνει µόνο εάν το ∆ΝΤ αποτελεί την ύστατη καταφυγή. Για την επικράτηση Κιλιτσντάρογλου στα κατεχόµενα, ο λέκτορας ανέφερε ότι οι πολιτικές οικονοµικής, πολιτικής και στρατιωτικής ενσωµάτωσης, αλλά και πολιτισµικής αφοµοίωσης των κατεχοµένων θα συνεχιστούν απρόσκοπτα από την Τουρκία.

Η µεγάλη στήριξη προς τον Κιλιτσντάρογλου που έδειξε το εκλογικό αποτέλεσµα στα κατεχόµενα θα αποτελέσει ακόµα ένα κίνητρο για την κυβέρνηση Ερντογάν προς την ενίσχυση και επιτάχυνση αυτών των προσπαθειών προκειµένου να καµφθούν οι πολιτικές και κοινωνικές τάσεις που θεωρούνται αποκλίνουσες από το γεωπολιτικό και πολιτισµικό όραµα της τουρκικής κυβέρνησης. Σε αυτό το πλαίσιο, κατέληξε, διαφαίνεται και η περαιτέρω περιθωριοποίηση της βούλησης των Τουρκοκυπρίων, αλλά και η αποδυνάµωση της έκφρασής της σε πολιτικό επίπεδο. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το µέλλον της κοινότητας και τις ευρύτερες δυναµικές στο Κυπριακό.

Νίκος Μούδουρος: Εμπεδώνεται το αυταρχικό κράτος

Από το αποτέλεσµα των εκλογών 2023 στην Τουρκία διαφαίνονται τρεις βασικές τάσεις, η υλοποίηση των οποίων ωστόσο εξαρτάται από πολλούς και αστάθµητους παράγοντες, σηµειώνει ο Νίκος Μούδουρος.

Η πρώτη τάση είναι η διαδικασία εµπέδωσης και θεµελίωσης του αυταρχικού κρατισµού που διακρίνει τη διακυβέρνηση Ερντογάν. Την ίδια στιγµή, η τουρκική περίπτωση είναι χαρακτηριστική της κοινωνικής πόλωσης και του διχασµού στη βάση πολιτισµικών αξόνων, οι οποίοι εµποδίζουν για πολλά χρόνια την εξέλιξη της πολιτικής αντιπαράθεσης σε άλλα κρίσιµα κοινωνικά και ταξικά ζητήµατα. Η δεύτερη σηµαντική τάση είναι η επικράτηση όλων των εκφράσεων της τουρκικής ∆εξιάς, τόσο στο επίπεδο της εκτελεστικής εξουσίας, όσο και στο επίπεδο του Κοινοβουλίου.

Αυτή είναι η πρώτη φορά, µετά το πραξικόπηµα του 1980, που οι διαφορετικές εκφράσεις της ∆εξιάς (εθνικισµός, ισλαµισµός, συντηρητισµός) έχουν τόσο µεγάλη και ουσιαστική εκπροσώπηση σε όλες τις δοµές εξουσίας. Υπό αυτή την έννοια ο Ερντογάν σήµερα είναι ο πολιτικός ηγέτης και η «ενωτική δύναµη» της συγκεκριµένης παράταξης. Εποµένως, η παρακολούθηση των πολιτικών του ως απλά «ισλαµικών», δεν µπορεί να οδηγήσει σε σφαιρικά συµπεράσµατα.

Αυτή η ιδεολογική επικράτηση θα έχει καθοριστικές επιπτώσεις στους προσανατολισµούς του τουρκικού κράτους. Τέλος, ανέφερε, η τρίτη σηµαντική τάση που διαφαίνεται από τις εκλογές είναι η έναρξη µιας σχετικά µακράς περιόδου εσωστρέφειας της αντιπολίτευσης.

Οι εσωτερικές διασπάσεις που δεν εκφράστηκαν έντονα στην προεκλογική εκστρατεία, µετά τις εκλογές αναµένεται όχι µόνο να καθορίσουν την ισορροπία δυνάµεων, αλλά επιπλέον αναλόγως του µεγέθους τους θα αξιοποιηθούν από την εξουσία για την προαναφερθείσα διαδικασία εµπέδωσης του αυταρχισµού και του ελέγχου των κοινωνικών δοµών. Σε ό,τι αφορά την οικονοµία, είπε ότι η αντιµετώπιση της κακής οικονοµικής κατάστασης θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, µεταξύ των οποίων και η τελική επιλογή Ερντογάν για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του µοντέλου ανάπτυξης.

Από το 2018 και µετά, ο Ερντογάν κινήθηκε πιο ξεκάθαρα προς την επιλογή χαµηλά επιτόκια – συγκράτηση της εργοδότησης µε φθηνότερη εργασία – µεγέθυνση της οικονοµίας µέσα από την αύξηση των εξαγωγών. Αυτή η επιλογή συνέβαλε στην κερδοφορία των επιχειρήσεων στη µεταποιητική εξαγωγική βιοµηχανία και στην πίεση των µισθών προς τα κάτω. Κατάφερε, όµως, να κερδίσει συναινέσεις από τµήµατα των εργαζοµένων εξαιτίας της µείωσης της ανεργίας. Άρα το δίληµµα που αντιµετωπίζει ο Ερντογάν είναι εάν θα συνεχίσει στο ίδιο µοντέλο ανάπτυξης ή αν θα στραφεί προς την οµαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας µε δυτικούς χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς.

Σε κάθε περίπτωση, βασικός στόχος του Ερντογάν θα είναι η αποφυγή συµφωνίας µε το ∆ΝΤ. Αναφορικά µε την επικράτηση Κιλιτσντάρογλου στα κατεχόµενα, σηµείωσε ότι δεν µπορεί από µόνη της να οδηγήσει σε αλλαγές στην πολιτική της Άγκυρας σε σχέση µε την τ/ κυπριακή κοινότητα. Ωστόσο, υπάρχουν σηµαντικές παράµετροι, όπως η πολιτικοποίηση των Κούρδων και άλλων Τούρκων της αντιπολίτευσης που ζουν στα κατεχόµενα, οι αλλαγές στη δηµογραφική σύνθεση του εποικισµού και η λειτουργία του στο πολιτικό σύστηµα των κατεχοµένων, που θα ληφθούν υπόψιν.

Το αποτέλεσµα των εκλογών στην Τουρκία επιβεβαιώνει σε πρώτη φάση τη συνέχιση της πολιτικής για ενσωµάτωση των κατεχοµένων και εποµένως της µεγιστοποίησης πιέσεων ενάντια στην τουρκοκυπριακή αντιπολίτευση. Πιθανόν να σηµειωθούν νέες εξελίξεις σε ζητήµατα όπως η επενδυτική δραστηριότητα του τουρκικού κεφαλαίου στον τουριστικό τοµέα των κατεχοµένων, η αύξηση των παρεµβάσεων σε σχέση µε τη θρησκεία και η γενική αναµόρφωση υποδοµών, κατέληξε ο Νίκος Μούδουρος.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy