Της Ελένης Κωνσταντίνου
Ανησυχητικές διαστάσεις λαμβάνει το φαινόμενο κατανάλωσης αλκοόλ από ανηλίκους. Το ζήτηµα δεν είναι σηµερινό, αφού και παλαιότερες έρευνες έχουν καταδείξει πως οι Κύπριοι/ες µαθητές και µαθήτριες είναι από τα πιο «γερά ποτήρια».
Ωστόσο δεν μπορεί να αγνοηθεί ότι ανήλικοι έχουν πρόσβαση στην αγορά αλκοόλ παρά την υπάρχουσα νομοθεσία που δεν επιτρέπει την πώληση σε άτομα κάτω των 17 ετών, ενώ εκκρεµεί και τροποποιητική πρόταση ώστε το όριο να ανέβει στα 18 έτη, εντούτοις αυτό από µόνο του δεν είναι αποτρεπτικό.
Όπως καταδεικνύεται, στην πράξη θα πρέπει να γίνονται πιο συστηματικοί έλεγχοι σε χώρους όπου συχνάζουν ανήλικοι, ενώ και οι ίδιοι οι γονείς θα πρέπει να αντιληφθούν τις ευθύνες τους, ιδιαίτερα στις διοργανώσεις πάρτι σε σπίτια όπου και πάλι υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση σε αλκοολούχα ποτά από ανηλίκους.
Μαθητές/τριες «γερά ποτήρια»;
Η Κύπρος κατατάσσεται 3η πανευρωπαϊκά (ανάμεσα σε 47 χώρες) στην κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους, με αυξητικές τάσεις ανάμεσα στα ανήλικα κορίτσια, σύμφωνα με στοιχεία των διαφόρων ερευνών που έγιναν τόσο πανευρωπαικά (ESPAD) όσο και τοπικά.
Συγκεκριμένα, οι ανήλικοι καταναλώνουν πέραν των 5 ποτών σε κάθε έξοδο και σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε το Πανεπιστήμιο Κύπρου για λογαριασμό της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου, από τα 200 υποστατικά πώλησης αλκοόλ που επισκέφθηκαν, μόνο 11 ζήτησαν στοιχεία ηλικίας από τον αγοραστή, ενώ τα υπόλοιπα 189 δεν ζήτησαν κανένα στοιχείο ταυτότητας.
Σε σχέση με τον μέσο όρο της έρευνας που αφορά την Ευρώπη, η Κύπρος βρίσκεται αρκετά πιο ψηλά.
Σε ό,τι αφορά την υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ, δηλαδή κατανάλωση πέντε ή περισσότερων ποτών σε μια περίσταση κατά τον τελευταίο μήνα, παρατηρείται ανησυχητική αύξηση αυτού του επικίνδυνου τρόπου κατανάλωσης.
Σε σχέση με τα ευρήματα της προηγούμενης έρευνας του 2011, η αύξηση αυτή αφορά και πάλι κυρίως τα κορίτσια. Επίσης, σε δεύτερη έρευνα που έγινε το 2016 και αφορά πληθυσμό ηλικίας από 15 μέχρι και 64 ετών, εκτιμήθηκε ότι περίπου το 10% του πληθυσμού έχει μεθύσει τους τελευταίους 12 μήνες και περίπου το 3% ανέφερε ότι μέθυσε τον τελευταίο μήνα.
Ένα στα πέντε άτομα περίπου (22.6%) ανέφερε υπέρμετρη κατανάλωση κατά τον τελευταίο μήνα. Κατά τα τελευταία χρόνια διεξαγωγής της έρευνας (2012 και 2016) παρατηρήθηκε μείωση του ποσοστού των ατόμων που είχαν οδηγήσει, αφού προηγουμένως είχαν πιει αλκοόλ.
Φάνηκε επίσης, ότι όσο πιο μεγάλα ηλικιακά ήταν τα άτομα, τόσο μικρότερο ήταν το ποσοστό αυτών που προχωρούσε σε αυτή τη συμπεριφορά. Χρησιμοποιώντας το εργαλείο της «Σύντομης Ανίχνευσης Εξάρτησης από το αλκοόλ» (Rapid Alcohol Problem Screen – “RAPS”), εκτιμήθηκε ότι τουλάχιστον το 2,5% του πληθυσμού είναι εξαρτημένο στο αλκοόλ. Πάντως, ανάμεσα στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά πολιτών που δεν θεωρούν μεγάλο ρίσκο την οδήγηση μετά από κατανάλωση 2 ή περισσότερων ποτών είναι η Κύπρος. Σε επικοινωνία που είχαμε με την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου, μας αναφέρθηκε ότι τον ερχόμενο Σεπτέμβριο αναμένονται και τα αποτελέσματα νέας έρευνας από την ESPAD για τη χρήση αλκοόλ.
Οι γονείς να αναλάβουν τις ευθύνες τους
Η ευθύνη είναι πρώτα των ίδιων των γονιών, επισημαίνει από την πλευρά του ο πρόεδρος της Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Γονέων Μέσης Εκπαίδευσης, Κυριάκος Νικηφόρου, προσθέτοντας ότι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το όλο ζήτημα αλλά και να αντιληφθούν πως η κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους δεν είναι κάτι απλό. Ερωτηθείς από τη «Χαραυγή» εάν σε πάρτι που διοργανώνουν Σύνδεσμοι Γονέων υπάρχει αλκοόλ, ο κ. Νικηφόρου απέρριψε ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Ωστόσο, όπως είπε, κέντρα αναψυχής επιτρέπουν την είσοδο και την κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους χωρίς κανένα δισταγμό, παραβιάζοντας κατάφωρα τη νομοθεσία. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι ίδιοι οι ανήλικοι διοργανώνουν πάρτι σε κέντρα αναψυχής με προκαθορισμένο ποσό εισόδου, το οποίο τους παρέχει ελεύθερη και απεριόριστη πρόσβαση στην κατανάλωση αλκοόλ, χωρίς κανένα έλεγχο, μέχρι τις 3-4 το πρωί.
Ο κ. Νικηφόρου σημειώνει ακόμη και την τεράστια ευθύνη των γονιών για τα πάρτι που διοργανώνονται στα σπίτια, όπου εκεί η κατανάλωση αλκοόλ γίνεται με τη συναίνεση, την ανοχή και την επικρότηση των ίδιων των γονιών, αφού οι ίδιοι οι γονείς προμηθεύουν το αλκοόλ που καταναλώνουν τα παιδιά. Ο κ. Νικηφόρου αναφέρει ακόμη ότι θα πρέπει οι ίδιοι οι γονείς να αναλάβουν την ευθύνη πρωτίστως και έπειτα να απαιτήσουν από την Πολιτεία να εφαρμόσει εκείνα τα μέτρα που θα εξαλείψουν αυτό το φαινόμενο που όσο πάει χειροτερεύει.
Όπως καταγγέλλει ο κ. Νικηφόρου, «τα περιστατικά αυξάνονται σε συχνότητα αλλά και επικινδυνότητα, με παράλληλη μείωση της ηλικίας που τα παιδιά αρχίζουν να καταναλώνουν αλκοόλ.
Παρά το γεγονός ότι πρόσφατα υπήρξε ο θάνατος ενός ανήλικου μαθητή και ο παραλίγο θάνατος άλλης ανήλικης, υπάρχουν γονείς που δεν ανησυχούν στο βαθμό που θα έπρεπε και δεν έχουν αντιληφθεί πως η ζωή των παιδιών τους βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο».
Ντοκιμαντέρ καταγράφει την πικρή αλήθεια
Την ίδια ώρα, αίσθηση προκαλούν τα ευρήματα κοινωνικού ντοκιμαντέρ. Όπως είχε αναφέρει η ίδια η Ελένα Αλωνεύτη -σκηνοθέτις, παραγωγός, μέλος της ομάδας παραγωγής του ντοκιμαντέρ «Έμπουσα»- ενώπιον της Βουλής, όπου είχε τεθεί το όλο ζήτημα για ένα χρόνο, οι κάμερες παρακολουθούν τέσσερις εφήβους και τις συνήθειές τους καταγράφοντας τις νυχτερινές εξόδους τους.
Όπως σημείωσε η κυρία Αλωνεύτη, εικόνες καταγράφουν ακόμη και 13χρονους να καταναλώνουν αλκοόλ και να ξενυχτούν σε νυχτερινά κέντρα μέχρι τις 3 ή τις 4 τα ξημερώματα. Επίσης θίγεται και το θέμα των μαθητών-κρακτών, οι οποίοι εργοδοτούνται από νυχτερινά κέντρα για να οργανώνουν πάρτι και να προσελκύουν περισσότερους μαθητές.
Αυξημένη η κατανάλωση, λέει η Αστυνομία
Την αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους ηλικίας 15 ετών και πιο κάτω επιβεβαιώνει και η Αστυνομία. Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία, τα τελευταία τρία χρόνια, 2017-2019, είχαν εντοπιστεί 52 περιπτώσεις πώλησης, διάθεσης ή χορήγησης ποτών σε πρόσωπα κάτω από 17 ετών.
Η είσοδος ανηλίκων σε υποστατικά τα τελευταία τρία χρόνια ήταν 110 περιπτώσεις, ενώ από πλευράς ελέγχων υποστατικών γενικότερα, από το 2017 – 2019 έγιναν 11.484 έλεγχοι υποστατικών για διάφορα αδικήματα και ελέγχους.
Σε αναµονή για τροποποίηση της νοµοθεσίας
Κι ενώ γίνεται όλος αυτός ο δηµόσιος διάλογος και όχι µόνο για το ζήτηµα αυτό, η τροποποίηση της νοµοθεσίας έχει µείνει στάσιµη.
Κατά το 2015 η ΑΑΕΚ σε συνεργασία µε το Υπουργείο Εσωτερικών επεξεργάστηκε και ενσωµάτωσε στο προσχέδιο του τροποποιητικού Νόµου ΚΕΦ. 144 περί «Πώλησης Οινοπνευµατωδών Ποτών» τις πιο κάτω αλλαγές ή και προσθήκες, µε απώτερο στόχο τη µείωση της προσβασιµότητας και διαθεσιµότητας του αλκοόλ ανάµεσα στα παιδιά και τους νέους:
- Παροχή εκπαίδευσης των πωλητών όσον αφορά στην υπεύθυνη πώληση και σερβίρισµα αλκοολούχων ποτών, συνδεόµενη µε διαδικασία αδειοδότησης.
- Ερµηνεία της µέθης και ενσωµάτωσής της στην εκπαίδευση της υπεύθυνης πώλησης.
- Ανάπτυξη ενός έγκυρου και ξεκάθαρου συστήµατος ελέγχου.
- Επιβολή πιο αποτρεπτικών ποινών (µέχρι και 3.000 ευρώ χρηµατική εξώδικη ποινή σε περίπτωση πώλησης σε άτοµα κάτω του ορίου ηλικίας που προνοεί ο νόµος).
- Αλλαγή του ορίου ηλικίας πρόσβασης και κατανάλωσης του αλκοόλ από 17 στα 18 χρόνια και άλλα. Ο ΓΓ του Συνδέσµου Ιδιοκτητών Κέντρων Αναψυχής, Φάνος Λεβέντης κληθείς, από τη «Χαραυγή» να σχολιάσει τα όσα βλέπουν το φως της δηµοσιότητας, ανέφερε ότι η σχετική νοµοθεσία που διέπει τη λειτουργία κλαµπς και δισκοθηκών προνοεί την είσοδο ατόµων άνω των 17 ετών, χωρίς ωστόσο να καθιστά απαραίτητη την επίδειξη ταυτότητας.
Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να συµπεριληφθεί στη νοµοθεσία για να νοµιµοποιούνται και οι ιδιοκτήτες να ζητούν αποδείξεις.
Ωστόσο, όπως επεσήµανε, οι «σοβαροί» επιχειρηµατίες δεν διακινδυνεύουν σε καµία περίπτωση να πωλούν αλκοόλ σε ανήλικους εφόσον είναι σε γνώση τους ότι πρόκειται για ανηλίκους. Ενδεχοµένως, είπε, να παρατηρούνται τέτοια φαινόµενα από άτοµα που δραστηριοποιούνται στον χώρο για σύντοµο χρονικό διάστηµα και απλά ενδιαφέρονται για γρήγορο κέρδος εγκαταλείποντας στη συνέχεια το επάγγελµα.
Το όλο ζήτηµα, είπε, θα πρέπει να τεθεί στο γενικότερο πλαίσιο της νοµοθεσίας που διέπει τη λειτουργία των χώρων αναψυχής, ώστε να πατάσσονται οι παράνοµοι.
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy