Της Δρος Μελίτας Μενελάου*
Η 23η Ιουνίου σηµατοδοτεί την Παγκόσµια Ηµέρα Γυναικών στη Μηχανική. Από το 1982, οι γυναίκες έχουν κερδίσει σχεδόν 10 εκατοµµύρια περισσότερα πτυχία από τους άνδρες. Παρά το γεγονός αυτό, η Μηχανική παραµένει ο πιο ανδροκρατούµενος τοµέας στους τοµείς των επιστηµών, της τεχνολογίας, της µηχανικής και των µαθηµατικών (STEM).
Οι γυναίκες αποτελούν το 20% των πτυχιούχων µηχανικών. Υπολογίζεται ότι σχεδόν το 40% αυτών είτε εγκαταλείπουν ή δεν εισέρχονται ποτέ στο επάγγελµα. Γιατί όµως οι γυναίκες µηχανικοί φεύγουν για να ακολουθήσουν καριέρα σε άλλους τοµείς;
Είναι γεγονός πως οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στον κλάδο της Μηχανικής, και ενώ οι µαθήτριες τα πηγαίνουν εξίσου καλά ή και καλύτερα από τους άντρες µαθητές στο σχολείο, συχνά επισηµαίνουν την ηγεµονική αρρενωπή κουλτούρα που επικρατεί στους κλάδους της Μηχανικής ως ένα σοβαρό λόγο αποχώρησης. Επίσης, οι γυναίκες πολλές φορές αναζητούν θετικά πρότυπα µε σκοπό την ενδυνάµωση και την πίστη στις ικανότητές τους, γεγονός που πάλι εκλείπει λόγω της υποεκπροσώπησης.
Επιπλέον, µελέτες έχουν αποδείξει ότι […] οι γυναίκες, πιο συχνά από τους άνδρες, θέλουν να γίνουν κοινωνικά υπεύθυνοι µηχανικοί, να εργάζονται για να λύσουν µεγάλα προβλήµατα και να κάνουν τη διαφορά στις ζωές των ανθρώπων -κάτι που συνάδει και µε άλλες µελέτες που αποδεικνύουν ότι οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό από τους άντρες να ενδιαφέρονται για εργασίες µηχανικού που έχουν «κοινωνική συνείδηση» (όπως είναι για παράδειγµα οι περιβαλλοντικοί µηχανικοί έναντι των ηλεκτρολόγων µηχανικών).
Κάθε επάγγελµα εισάγει τις φοιτήτριες και τους φοιτητές σε έναν ξεχωριστό “πολιτισµό”, που χαρακτηρίζεται από τη δική του γλώσσα, τις δικές του πρακτικές και αξίες. Οι υποψήφιες/οι µηχανικοί µαθαίνουν να παρατηρούν, να σκέφτονται και να ενεργούν σαν µηχανικοί µέσα από οµαδικές εργασίες και γρήγορα ανακαλύπτουν ότι η συνεργασία και η οµαδική εργασία αποτελούν βασικό συστατικό του να είσαι µηχανικός.
Ωστόσο, για πολλές φοιτήτριες του κλάδου, η πρώτη τους συνάντηση µε στόχο τη συνεργασία αυτή χαρακτηρίζεται κυρίως από διαφορετική µεταχείριση, µιας και συχνά οι άνδρες συνομήλικοί τους, τις αποκλείουν από την «πραγµατική» εργασία ενός µηχανικού, ενώ αναφέρονται σε αυτές στοχεύοντας την επίλυση διοικητικών και γραµµατειακών εργασιών.
Η πρακτική άσκηση παρέχει πρόσθετες ευκαιρίες να «δοκιµάσουν» το ρόλο του µηχανικού και την κουλτούρα οι υποψήφιες/οι μηχανικοί. Εµπεριστατωµένες µελέτες αποδεικνύουν ότι στους άνδρες ανατέθηκαν ενδιαφέρουσες εργασίες επίλυσης προβληµάτων όπου µπορούσαν να αναπτύξουν/συνδυάσουν τις αναλυτικές και τεχνικές δεξιότητές τους, ενώ στις γυναίκες ανατέθηκαν συχνά εργασίες ταξινόµησης εγγράφων, συλλογής εξοπλισµού, συγγραφής σηµειώσεων καθώς και συντονισµού εργασιών, καθήκοντα δηλαδή που δεν είναι απαραίτητα συνυφασµένα µε τις εργασίες ενός Μηχανικού. Πολλές φορές µάλιστα, οι γυναίκες ένιωσαν να αµφισβητείται η γνώση και η συνεισφορά τους σε περίπλοκα προβλήµατα που συχνά καλείται να λύσει ένας μηχανικός.
Ο αριθµός των γυναικών και των ανδρών είναι σχεδόν ίσος στη Νοµική και την Ιατρική, και ο αριθµός των γυναικών στις θετικές επιστήµες αυξάνεται ετησίως. Με τόσο χαµηλό ποσοστό γυναικών μηχανικών σε διεθνές επίπεδο, οι εκπαιδευτικοί και οι επιχειρήσεις πρέπει να δώσουν µεγαλύτερη προσοχή στο πώς ένα επάγγελµα που βασίζεται στη δέσµευση για επίλυση σύνθετων προβληµάτων που ταλανίζουν την Υφήλιο (κλιµατολογικές αλλαγές, πείνα, ποιότητα νερού, κ.τ.λ.) αποτυγχάνει σταθερά να αντιµετωπίσει τις έµφυλες διαφορές στον εργασιακό χώρο.
Η ίση εκπροσώπηση έχει µεγάλη σηµασία! Οι προσπάθειες που επικεντρώνονται µόνο στην αλλαγή του προγράµµατος σπουδών απλώς αναπαράγουν τους κανόνες και τις πρακτικές του επαγγέλµατος. Προκειµένου να περιοριστούν τα υψηλά ποσοστά γυναικών που εγκαταλείπουν το πεδίο, τα προγράµµατα µηχανικής πρέπει να αντιµετωπίζουν τις έµφυλες εργασίες και τις προσδοκίες των ατόµων στην τάξη και στους χώρους πρακτικής άσκησης. Ο κλάδος της Μηχανικής πρέπει να µάθει να παίρνει τις γυναίκες στα σοβαρά!
*Γυναίκα, Μητέρα, Χηµικός Μηχανικός
Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό, Τµήµα Χηµικών Μηχανικών, Τεχνολογικό Πανεπιστήµιο Κύπρου
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy