Να παραμένουμε ως αναγνώστες και ως δάσκαλοι ανοικτοί

Συναντήσεις/ Ορίζοντας

Ευφροσύνη Μαντά – Λαζάρου: Στη διδασκαλία δεν μπορούσα να καταπιέσω την ποιήτρια μέσα μου.

Παναγιώτης Νικολαΐδης:  Κινδυνεύουμε να χάσουμε το δάσος της λογοτεχνικής απόλαυσης για το δέντρο της λογοτεχνικής ανάλυσης

Αιμίλιος Σολωμού: Έχουμε καταφέρει (υπουργείο, εκπαιδευτικοί, ακόμα και γονείς) ώστε τα παιδιά να σιχαίνονται το βιβλίο

Ο Αντώνης Γεωργίου συναντάει τους λογοτέχνες και εκπαιδευτικούς Αιμίλιο Σολωμού, Ευφροσύνη Μαντά-Λαζάρου, Μαρία Τζιαούρη Χίλμερ, Παναγιώτη Νικολαΐδη και Αθηνά Τέμβριου που συμμετέχουν σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης στο πλαίσιο του Συνεδρίου με θέμα: «Το μάθημα της Λογοτεχνίας στο σύγχρονο σχολείο: από τη θεωρία στην πράξη» που διοργανώνεται από το Κέντρο Λογοτεχνικών και Πολιτισμικών Σπουδών (ΚΕΛΟΠΟΣ), σε συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου και τη Διεύθυνση Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης.

Μαρία Τζιαούρη Χίλμερ : Πώς αγαπάς το αντικείμενο που διδάσκεις, αλλά εσύ ο ίδιος δεν διαβάζεις;

Αθηνά Τέμβριου: Η λογοτεχνία πρέπει να εμπνέει τα παιδιά και να εξελίσσει τις προσωπικότητες τους

 

Ως λογοτέχνης θα ήθελες να διδασκόταν κάποτε ένα έργο σου στο σχολείο μέσα από το μάθημα της λογοτεχνίας όπως διδάσκεται σήμερα;

Αιμίλιος Σολωμού: Το παιδικό βιβλίο Το ποτάμι από την επόμενη χρονιά εντάσσεται στο αναλυτικό πρόγραμμα για την Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού στην ενότητα «Απώλεια-Πένθος». Είναι μεγάλη χαρά και οφείλω ευχαριστίες στην ομάδα των Αναλυτικών Προγραμμάτων για τη Λογοτεχνία στη Δημοτικό Σχολείο. Ιδιαίτερα γιατί στο Δημοτικό Σχολείο γίνεται πολύ καλή δουλειά όσον αφορά στη Λογοτεχνία. Οι εκπαιδευτικοί έχουν στη διάθεσή τους τον απαιτούμενο χρόνο και συνήθως η διδασκαλία συνοδεύεται με δραστηριότητες και καλλιέργεια της δημιουργικής φαντασίας. Το ποτάμι διδάσκεται επίσης, από όσο γνωρίζω, σε ορισμένα Γυμνάσια ως επιλεγόμενο λογοτεχνικό βιβλίο.

Αθηνά Τέμβριου: Θα ήθελα να διδασκόταν ποίηση μου στα σχολεία. Το να επικοινωνήσω το έργο μου και τη σχολή σκέψης μου στους νέους ανθρώπους είναι δώρο ζωής. Θα με χαροποιούσε η εφαρμογή αποτελεσματικών μεθοδολογιών διδασκαλίας αλλά αναμφισβήτητα το πως διδάσκεται η λογοτεχνία, όπως και η αγάπη για κάθε λογοτεχνικό έργο που αισθάνονται οι μαθητές και μαθήτριες εξαρτώνται πάντοτε και από τους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν το συγκεκριμένο μάθημα.

Ευφροσύνη Μαντά-Λαζάρου: Αν το έργο μου, εμπνέει κάποιον εκπαιδευτικό, αν τον εκφράζει, αν του διεγείρει το συναίσθημα και του κεντρίζει τη σκέψη, τόσο που να θέλει να το μοιραστεί με τους μαθητές του, θα ήταν βέβαια χαρά μου να το φέρει στη συζήτηση μέσα στην τάξη και στη διδασκαλία του. Νομίζω πως κάτι τέτοιο εκφράζει τη διπλή ιδιότητά μου. Του λογοτέχνη και του εκπαιδευτικού. Παράλληλα με τα μαθήματα, που σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα  δίδασκα για τριάντα χρόνια, πάντα υπήρχαν ευκαιρίες να φέρω  στη συζήτηση  με τους μαθητές κι άλλα έργα και βιβλία. Με ένα μικρό απόσπασμα, με ένα ποίημα, με μια ιδέα, έναν τίτλο,  χωρίς κατ’ ανάγκη εξαντλητική ανάλυση. Γιατί συνήθως είναι η πίεση του χρόνου και της εξεταστέας ύλης  που καταβροχθίζει την ουσία. Αν πάλι, μέσα από το επίσημο πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας βρεθεί  ένα κείμενό μου, ένα ποίημά μου,  ελπίζω να αξιοποιηθεί από εμπνευσμένους φιλολόγους, που πάντα υπάρχουν. Αν όμως έχουν την τύχη μιας ανούσιας διεκπεραίωσης με στόχο κάποια εξέταση και μόνο, ελπίζω στο στίχο και στο κείμενο, που μπορεί να πει κάτι στο μαθητή, για τον ίδιο. Διαφορετικά, αν δεν υπάρχει τίποτε που να μιλάει σε ένα νέο, τίποτε για να μείνει από αυτά που γράφω, ούτως ή άλλως θα σβηστούν για πάντα. Και δεν έχει και σημασία. Δεν έχει να χάσει η λογοτεχνία. Την υπηρέτησαν και την υπηρετούν και θα την υπηρετούν αξεπέραστοι λογοτέχνες.

Μαρία Τζιαούρη Χίλμερ: Ναι, θα ήθελα να διδασκόταν κάποτε ένα κείμενό μου μέσα από το μάθημα της Λογοτεχνίας, αλλά όχι με τον τρόπο που διδάσκεται σήμερα στα σχολεία. Συγκεκριμένα, θα προτιμούσα να διαβαζόταν μόνο για την αισθητική απόλαυση του κειμένου και θα με ενδιέφερε, αν στους μαθητές το συγκεκριμένο έργο «μιλούσε» ή όχι, αν τους συγκινούσε, αν τελοσπάντων έβρισκαν κάτι που θα τους άρεσε χωρίς να χρειάζεται να μπουν σε περιττές αναλύσεις για αφηγηματικές τεχνικές και άλλες αχρείαστες λεπτομέρειες.

Θα ήθελα να διδασκόταν κάποτε ένα κείμενό μου μέσα από το μάθημα της Λογοτεχνίας, αλλά όχι με τον τρόπο που διδάσκεται σήμερα στα σχολεία.

Παναγιώτης Νικολαΐδης: Αποτελεί νομίζω κοινό τόπο ότι η σχολική πράξη –θεωρητικά – συνιστά τον μεγαλύτερο αγωγό διοχέτευσης της λογοτεχνίας, σε όλες τις χώρες όπου ισχύει ο θεσμός της παιδείας. Ποιήματα ποιητών μας που δεν υπήρχε ποτέ η πιθανότητα να γίνουν ευρέως γνωστά, ενσωματώνονται σε σχολικά εγχειρίδια νεοελληνικής λογοτεχνίας, απασχολώντας κάθε σχολική χρονιά χιλιάδες εκπαιδευτικούς και μαθητές σε Ελλάδα και Κύπρο. Λαμβάνοντας υπόψη, επομένως, αφενός πως η σχολική πράξη για μερικούς ανθρώπους, τους περισσότερους δυστυχώς, είναι ο κύριος χώρος όπου μπορεί κανείς να έρθει σε επαφή με τη λογοτεχνία, και αφετέρου πως στον γρήγορο τεχνολογικό κόσμο του άμεσα ευανάγνωστου η συνάντησή μας με τη λογοτεχνία ολοένα συρρικνώνεται, απαντώ με σιγουριά καταφατικά στο πρώτο σκέλος της ερώτησης, ότι δηλαδή θα ήθελα να διδασκόταν ένα έργο μου στο σχολείο. Γνωρίζοντας, ωστόσο, ότι ο υπέρμετρος τεχνοκρατικός (ως προς τη μορφή) και μεταφραστικός (ως προς το νόημα) τρόπος προσέγγισης των λογοτεχνικών κειμένων ακρωτηριάζουν πολλές φορές την αυθεντική και αυθόρμητη σχέση μας με τη λογοτεχνία, διατηρώ κάποιες αμφιβολίες και επιφυλάξεις. Παρόλα αυτά, η διδασκαλία της λογοτεχνίας μέσα στην τάξη (με όλους τους περιορισμούς που προαναφέραμε) είναι πέραν πάσης αμφιβολίας προτιμότερη από τη μηδενική επαφή.

Η σχολική πράξη για μερικούς ανθρώπους, τους περισσότερους δυστυχώς, είναι ο κύριος χώρος όπου μπορεί κανείς να έρθει σε επαφή με τη λογοτεχνία

Ποιο είναι κατά τη γνώμη σου το κυριότερο πρόβλημα στη διδασκαλία της λογοτεχνίας σήμερα;

Ευφροσύνη Μαντά-Λαζάρου: Ενδιαφέρουσα και διαχρονική ερώτηση.  Είναι σημαντική η άποψη   των συναδέλφων, που υπηρετούν ακόμη στα σχολεία.  Αν θα ανέφερα κάτι, που μάλλον ισχύει μέχρι και σήμερα, έχει να κάνει με τα καθήκοντα του φιλολόγου. Όποια κατεύθυνση της Φιλολογίας κι αν ακολουθήσει στις σπουδές του, ο φιλόλογος θα διδάξει όλα τα μαθήματα. Και το λέω με πάσα ειλικρίνεια και από εμπειρία. Ακολούθησα Κλασική Φιλολογία- Αρχαία Ελληνικά, Λατινικά, Γλωσσολογία.  Στο μάθημα της νεότερης και σύγχρονης λογοτεχνίας, όσα έκανα κι αν έκανα κάτι καλό, οφειλόταν στην κλίση και την αγάπη μου προς τη λογοτεχνία.

Παναγιώτης Νικολαΐδης: Τα κυριότερα, κατά την άποψή μου, προβλήματα στη διδασκαλία της λογοτεχνίας σήμερα είναι, όπως έχω αναφέρει πιο πάνω, ο υπέρμετρος τεχνοκρατικός (ως προς τη μορφή και την αισθητική ποιότητα) και μεταφραστικός (ως προς το νόημα) τρόπος προσέγγισης των λογοτεχνικών κειμένων και η ασφυκτική πίεση που επιβάλλει το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα. Εξηγούμαι: Στο πλαίσιο του μαθήματος της Λογοτεχνίας και σε συνδυασμό με την πίεση που επιφέρουν οι εξετάσεις Τετραμήνων, η επαφή-διδασκαλία των κειμένων γίνεται πολλές φορές τόσο τεχνοκρατικά και εξονυχιστικά που κινδυνεύουμε να χάσουμε το δάσος της λογοτεχνικής απόλαυσης για το δέντρο της λογοτεχνικής ανάλυσης. Ενώ, με άλλα λόγια, στα προηγούμενα χρόνια πολλοί από εμάς αφιερώναμε διδακτικό χρόνο για να διαβάσουμε και να συζητήσουμε γύρω από αρκετά λογοτεχνικά κείμενα χωρίς τον φόβο ή το άχθος μιας εργασίας, ενός διαγωνίσματος ή μιας εξέτασης, σήμερα κανείς μας δεν παίρνει ανάσα για να διδάξει μέσα στην τάξη κάτι άλλο εκτός από τα προτεινόμενα κείμενα. Σχεδόν κανείς δεν έχει άνεση χρόνου για να προτείνει μια διαθεματική προσέγγιση κάποιου λογοτεχνικού κειμένου με το μάθημα της ιστορίας, της μουσικής ή των αρχαίων, να διδάξει στην ιστορία Ονήσιλο π.χ. και να διαβάσει μαζί το ομώνυμο ποίημα του Μηχανικού. Κι αυτό οδηγεί τα πράγματα αναπόφευκτα σε μια μηχανιστική και φορτική σχέση μαθητή και λογοτεχνίας. Τέλος, η απουσία κάποιες φορές εμπνευσμένων και παθιασμένων με τη λογοτεχνία φιλολόγων καθιστά πιο ξερή και ξύλινη τη σχολική πράξη.

Δυσκολεύονται τα παιδιά αφού ζουν κυριολεκτικά μέσα στην ψηφιακή εποχή. Ως χρήστες του κινητού, του κομπιούτερ και του τάπλετ πολύ σπάνια πιάνουν στα χέρια τους ένα βιβλίο.

Μαρία Τζιαούρη Χίλμερ: Προσωπικά θεωρώ ότι υπάρχουν πολλά προβλήματα στη διδασκαλία του συγκεκριμένου μαθήματος σήμερα. Αρχικά, το γεγονός ότι στα Γυμνάσια και Λύκεια η Λογοτεχνία έγινε μετρήσιμη σε βαθμό. Δηλαδή, από τη στιγμή που στο εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να αξιολογούμε τη Λογοτεχνία, τότε χάνεται η ομορφιά του λογοτεχνικού έργου. Κατακερματίζουμε ένα πεζό ή ένα ποίημα σε αφηγηματικές τεχνικές, κανόνες, θεωρία στη θεωρία και υπερανάλυση, με αποτέλεσμα οι μαθητές να βαριούνται- και κατ΄ επέκταση να μην έχουν κανένα απολύτως ενδιαφέρον για το μάθημα. Κάτι που βρίσκω απολύτως λογικό. Δεύτερο πρόβλημα είμαστε εμείς οι καθηγητές. Πόσοι αλήθεια φιλόλογοι τελειώνουν τις σπουδές τους και ανοίγουν ένα βιβλίο στο υπόλοιπο της ζωής τους; Ή πόσοι από μας διαβάζουμε λογοτεχνία και ποίηση εκτός από την ύλη που πρέπει να διδάξουμε; Με ενοχλεί ν΄ακούω συναδέλφους να κοκορεύονται πως διαβάζουν βιβλία, αλλά μόνο το καλοκαίρι. Άρα, πώς αγαπάς το αντικείμενο που διδάσκεις, αλλά εσύ ο ίδιος δεν διαβάζεις κάτι άλλο πέραν από τα «υποχρεωτικά» για το μάθημα της Λογοτεχνίας; Τέλος, ένα άλλο πρόβλημα που εντοπίζω είναι ότι δεν διδάσκουμε στα σχολεία αρκετή σύγχρονη και εντόπια λογοτεχνία, κάτι που θα έκανε πιο ελκυστικό το μάθημα στους έφηβους μαθητές μας. Πιστεύω, π.χ.,  πως θα τους αφορούσε ή θα ταυτίζονταν περισσότερο με ένα λογοτεχνικό κείμενο ένος ή μιας νέου/νέας συγγραφέως από την Κύπρο πάρα με παλαιότερους συγγραφείς, χωρίς αυτό που λέω να μειώνει το κύρος του έργου τους.

Όταν οι γονείς δεν διαβάζουν βιβλία, πως να εκδηλώσουν πραγματικό ενδιαφέρον τα παιδιά στην τάξη;

Να παραμένουμε ως αναγνώστες και ως δάσκαλοι ανοικτοί.

Αθηνά Τέμβριου: Πιστεύω πως τα προβλήματα είναι αρκετά και το κάθε ένα έχει τη βαρύτητα του στη διδασκαλία της λογοτεχνίας. Οι αναγνώστες είναι λίγοι και δυστυχώς ο ανθρώπινος πυρήνας υποβαθμίζεται όχι μόνο γνωσιολογικά αλλά και ανθρωπιστικά. Όταν οι γονείς δεν διαβάζουν βιβλία, πως να εκδηλώσουν πραγματικό ενδιαφέρον τα παιδιά στην τάξη; Βιώνουμε ένα φαύλο κύκλο μιας συμπεριφοράς που έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη Παιδείας στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Επίσης, η λογοτεχνία πρέπει να εμπνέει τα παιδιά και να εξελίσσει τις προσωπικότητες τους. Ουσιαστικά το μάθημα πρέπει να στοχεύει στην ανάπτυξη της φαντασίας, της ενσυναίσθησης, της ενσυνειδητότητας και πολλών άλλων δεξιοτήτων και ικανοτήτων.

Η κυπριακή διάλεκτος δεν είναι μόνο μια ζωντανή γλωσσική ποικιλία της ελληνικής γλώσσας, αλλά και μια μακραίωνη και αξιόλογη ποιητική παράδοση που έχει να επιδείξει σπουδαία λογοτεχνικά έργα.

Υπάρχει η άποψη ότι στα σχολεία αντί να εστιάζουμε στη λογοτεχνική απόλαυση και ότι αναλώνεται ο χρόνος διδασκαλίας σε εφαρμογές λογοτεχνικών θεωριών και σε γραμματικές και συντακτικούς όρους.  Τι λέτε για αυτό;

Αιμίλιος Σολωμού: Είναι αλήθεια πως απουσιάζει εντελώς η αισθητική απόλαυση από τα σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης. Έχουμε καταφέρει (υπουργείο, εκπαιδευτικοί, ακόμα και γονείς) ώστε τα παιδιά να σιχαίνονται το βιβλίο. Αυτό που, όσοι από εμάς, απολαμβάναμε ως παιδιά και τώρα ως μεγάλοι δεν ισχύει για τις γενιές από το 2000 (κυρίως) και εξής, πολύ περισσότερο για τη σημερινή γενιά. Δεν είναι τόσο οι λογοτεχνικές θεωρίες ή τα ρεύματα ή οι γραμματικοί και συντακτικοί όροι (ελάχιστα μας απασχολούν στην τάξη), είναι κυρίως τα αναλυτικά προγράμματα που, στα πλαίσια του λογοτεχνικού γραμματισμού, βαρύνονται υπερβολικά με αφηγηματικές τεχνικές και όρους (τα παιδιά καλούνται να τους αναγνωρίζουν και να εξηγούν κάθε φορά, στο εκάστοτε κείμενο που έχουν μπροστά τους, τη λειτουργία τους, τη στιγμή που αυτά δεν διδάσκονται καλά καλά ακόμα και στους φοιτητές στο πανεπιστήμιο). Είναι ακόμα ο εκτοπισμός της δημιουργικής φαντασίας και της αναγνωστικής πρόσληψης από το μάθημα, η ανασφάλεια των εκπαιδευτικών να διδάξουν (ανάλυση στίχο στίχο, γραμμή γραμμή) σε ένα ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο, ό,τι δεν αποκλίνει από αυτό που απαιτείται (σύμφωνα με τις οδηγίες του υπουργείου) να απαντήσουν τα παιδιά στις εξετάσεις. Πρόκειται δηλαδή για την επιβολή μιας και μόνης κυρίαρχης άποψης-ανάλυσης για ένα λογοτεχνικό κείμενο, κάτι που είναι απαράδεκτο στη λογοτεχνία. Πρόβλημα είναι επίσης και το γεγονός πως η Λογοτεχνία στα Αναλυτικά Προγράμματα δεν ανταποκρίνεται στην ηλικία έφηβων μαθητών, δεν συναντά τα δικά τους προβλήματα, τις ανησυχίες τους. Καλή η παράδοση, η γνωριμία με σημαντικές μορφές της λογοτεχνίας και το έργο τους, όπως ο Ρίτσος, ο Ελύτης, ο Σεφέρης, αλλά αυτό πρέπει να γίνεται με κάποια ισορροπία. Η εφηβική λογοτεχνία απουσιάζει παντελώς από το Λύκειο.  Γενικά η λογοτεχνία στη Μέση Εκπαίδευση μοιάζει σήμερα με τελειωμένη υπόθεση, το βιβλίο και η λογοτεχνία απωθούν τους μαθητές. Με δυο λόγια, λείπει η χαρά, η απόλαυση και η μαγεία από την τάξη. Και είναι καιρός πια το μάθημα της λογοτεχνίας να επανεξεταστεί από την αρχή.

Κατακερματίζουμε ένα πεζό ή ένα ποίημα σε αφηγηματικές τεχνικές, κανόνες, θεωρία στη θεωρία και υπερανάλυση, με αποτέλεσμα οι μαθητές να βαριούνται

Στην εποχή μας της τεχνολογίας, δεν είναι φυσιολογικό τα παιδιά να δυσκολεύονται να διαβάζουν ένα βιβλίο; Πώς (πραγματικά) προωθούμε τη φιλαναγνωσία μέσα από το σχολείο;

Μαρία Τζιαούρη Χίλμερ: Βεβαίως δυσκολεύονται, αφού ζουν κυριολεκτικά μέσα στην ψηφιακή εποχή. Ως χρήστες του κινητού, του κομπιούτερ και του τάπλετ πολύ σπάνια πιάνουν στα χέρια τους ένα βιβλίο. Προωθούμε τη φιλαναγνωσία δημιουργώντας λέσχες ανάγνωσης σε κάθε σχολείο όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, καλώντας μια φορά τουλάχιστον τον μήνα συγγραφείς από την Κύπρο και την Ελλάδα να παρουσιάσουν το έργο τους στα σχολεία, φτιάχνοντας βιβλιοθήκες σε πόλεις και χωριά με επισκέψεις σε αυτές με τους μαθητές και τις μαθήτριές μας. Αυτό δίνει τη δυνατότητα, ώστε το μάθημα να γίνεται πιο βιωματικό και ενδιαφέρον για όλες και όλους. Τέλος, διοργανώνοντας Εκθέσεις Βιβλίου στα σχολεία, όπου οι μαθητές έρχονται σε άμεση επαφή με τα βιβλία.

Διαλεκτικά κείμενα υπάρχουν στην ύλη και πώς διδάσκονται; Ως μέρος της παράδοσής μας ή ως μέρος μιας ζωντανής γλωσσικής ποικιλίας;  

Παναγιώτης Νικολαΐδης: Διαλεκτικά κείμενα υπάρχουν στην ύλη, όχι βέβαια πολλά, και διδάσκονται όπως ακριβώς διδάσκονται τα κείμενα στη νεοελληνική κοινή. Δηλαδή όχι μονοκειμενικά, αλλά μέσα στο διαλογικό πλαίσιο της δημιουργικής και κριτικής συνανάγνωσης δύο τουλάχιστον λογοτεχνικών κειμένων, η οποία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, ενδιαφέρουσα και παραγωγική για τους μαθητές τόσο για τη κατανόηση του περιεχομένου και της μορφής, όσο και για την κριτική αγωγή τους, η οποία συνιστά την ανθρωπολογική βάση της ίδιας λογοτεχνίας. Για να πετύχουμε, ωστόσο, διδακτικά τους πιο πάνω στόχους πρέπει να αποφεύγουμε τη θεωρητική και ερμηνευτική υπερβολή ή την πληκτική παραδοσιακή και δασκαλοκεντρική διδασκαλία, και κυρίως να παραμένουμε ως αναγνώστες και ως δάσκαλοι ανοικτοί. Πρέπει, με άλλα λόγια, να μην είμαστε αγκυλωμένοι ιδεολογικά, να μην υποτιμούμε την κυπριακή διάλεκτο και προπαντός να αγαπάμε ως δάσκαλοι πραγματικά αυτό που κάνουμε. Κι αυτό γιατί η κυπριακή διάλεκτος δεν είναι μόνο μια ζωντανή γλωσσική ποικιλία της ελληνικής γλώσσας, αλλά και μια μακραίωνη και αξιόλογη ποιητική παράδοση που έχει να επιδείξει σπουδαία λογοτεχνικά έργα (π.χ. Ρίμες αγάπης, Λ. Μαχαιράς, Β. Μιχαηλίδης, Δ. Λιπέρτης, Κ. Μόντης κ.ά.). Τέλος, η ορθή διδασκαλία των διαλεκτικών λογοτεχνικών κειμένων είναι εξαιρετικά, κατά τη γνώμη μου, σημαντική, γιατί μπορεί να καταδείξει τη βαρύνουσα διαφορά ανάμεσα σε ένα σημαντικό, αυθεντικό λογοτεχνικό έργο και σε ένα ψεύτικο έργο της μαζικής κουλτούρας. Και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στις μέρες μας, καθώς η φολκλορική, εύκολη και ευτελής χρήση της κυπριακής διαλέκτου στην τηλεόραση και στα σίριαλ, αλλά και στην ίδια τη λογοτεχνική παραγωγή, θολώνουν το αισθητικό τοπίο και τα λογοτεχνικά μας κριτήρια.

Πρόκειται δηλαδή για την επιβολή μιας και μόνης κυρίαρχης άποψης-ανάλυσης για ένα λογοτεχνικό κείμενο, κάτι που είναι απαράδεκτο στη λογοτεχνία

Υπάρχουν οφέλη στη Μέση Γενική Εκπαίδευση με την αξιοποίηση της λογοτεχνίας και κυρίως της ποίησης στο μάθημα της Αγγλικής γλώσσας;

Αθηνά Τέμβριου: Ως καθηγήτρια της Αγγλικής Λογοτεχνίας και Γλώσσας πιστεύω πως τα οφέλη είναι πολλά και αναγκαία. Η λογοτεχνία και ιδιαίτερα η ποίηση καλλιεργεί χαρακτήρες και διαμορφώνει την πνευματική διάσταση των ανθρώπων. Μια ανθρωποκεντρική κοινωνία έχει πλούσιο παρελθόν, δημιουργικό παρόν και υποσχόμενο μέλλον. Η αγγλική γλώσσα είναι μια διεθνής γλώσσα. Τα παιδιά καλούνται να τη χρησιμοποιήσουν στις σπουδές και στη μελλοντική εργασία τους. Συνεπώς η αγγλική ως εργαλείο επικοινωνίας μπορεί να γίνει και το μέσο εξέλιξης της ανθρώπινης σκέψης αλλά και να προσφέρει μαθήματα στα οποία ένα παιδί θα έχει την δυνατότητα να αποκομίσει σημαντικές δεξιότητες.

Συνεχίζουμε στα σχολεία να ρωτάμε «τι θέλει να πει ο ποιητής;». Όταν διδάσκετε λογοτεχνία στα σχολεία (πρέπει να)  «καταπιέζεται» ο ποιητής μέσα σας;

Ευφροσύνη Μαντά-Λαζάρου: Πιστεύω πως όχι, οι φιλόλογοι δεν ρωτούν πια τι θέλει να πει ο ποιητής. Η μήπως έμμεσα το ρωτούν; Ούτε στη λογοτεχνία ούτε και σε άλλα μαθήματα μπορούσα να καταπιέσω τον ποιητή μέσα μου. Ο τρόπος που θα παραθέσεις την πληροφορία, ο τρόπος που θα φωτίσεις, θα αναδείξεις στοιχεία και γεγονότα, γνώσεις και ερμηνείες, αυτά  που θα εκμαιεύσεις από τους μαθητές πρωτίστως, απορίες, απαντήσεις και συμπεράσματα κι ο τρόπος που θα τα συνθέσεις με τα παιδιά, είναι κι αυτό Ποίηση. Νομίζω παρά τις δυσκολίες, που έχει η εκπαιδευτική πράξη- γιατί έχει να κάνει με ανθρώπους, με εφήβους και συναρτώνται πολλά άλλα ζητήματα- παρέμεινα στη μάχιμη εκπαίδευση για χάρη αυτής της Ποίησης.

Το Συνέδριο θα διεξαχθεί την Παρασκευή 9 Ιουνίου 2023 (16.30-19.30) και το Σάββατο 10 Ιουνίου 2023 (8.30-17.00) στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, στα Λατσιά.

 

Το Κέντρο Λογοτεχνικών και Πολιτισμικών Σπουδών (ΚΕΛΟΠΟΣ) ιδρύθηκε το 2021 και είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με έδρα τη Λευκωσία. Οι κύριοι στόχοι του ΚΕΛΟΠΟΣ περιλαμβάνουν την έρευνα και μελέτη της λογοτεχνίας σε όλη της τη χρονική και γεωγραφική έκταση στο πλαίσιο μιας συγκριτολογικής και διαθεματικής προσέγγισης, και την προώθηση των γραμμάτων και του πολιτισμού μέσα από παρεμβάσεις, εκδηλώσεις, σεμινάρια και λοιπές πολιτιστικές δραστηριότητες, εναρμονισμένες πάντα με τις ανάγκες της κοινωνίας και τις σύγχρονες προκλήσεις.