Νέ@ σε έρημο νησί: Υπάρχει μια συλλογική ανάγκη για ένα  θέατρο που αφορά το εφηβικό κοινό

Συναντήσεις/ Ορίζοντας/ Φωτογραφία: Χάρης Ιωάννου

Νέ@ σε έρημο νησί: Υπάρχει μια συλλογική ανάγκη για ένα  θέατρο που αφορά το εφηβικό κοινό

Ο Αντώνης Γεωργίου συναντάει την Ειρήνη Ανδρέου, τον Γιάννη Καραούλη και την Ελένη Μολέσκη, την ομάδα επιμελητών των Δράσεων Νέ@ σε έρημο νησί και μιλάνε για το έργο του Τζακ Θορν Θάβοντας τον αδερφό μου στο πεζοδρόμιο που ανεβαίνει αυτή την περίοδο, όπως και για τις Δράσεις, το εφηβικό θέατρο και τους έφηβους.

Στους έφηβους μπορούμε να μιλήσουμε για όλα

Ακόμα ένα έργο για το εφηβικό και όχι μόνο κοινό. Πριν μιλήσουμε για αυτό πως αποτιμάτε  την όλη πορεία των Δράσεων Νέ@ σε έρημο νησί αυτά τα χρόνια;

Ελένη Μολέσκη: Η αποτίμηση θέλει μάλλον απόσταση και ψυχραιμία κι όταν όλα τρέχουν κανένα από τα δύο δεν υπάρχει. Νομίζω ότι είμαστε οι άνθρωποι που συνεχώς βλέπουμε που πρέπει να πάμε κι όχι το δρόμο που διανύσαμε. Για αυτό  που είμαι σίγουρη είναι ότι το όνειρο μας δεν ήταν προσωπικό. Υπάρχει μια συλλογική ανάγκη για ένα  θέατρο που αφορά το εφηβικό κοινό, για ένα θέατρο που να δίνει έμφαση στο κοινωνικό και παιδαγωγικό του ρόλου. Οι Νε@ σε έρημο νησί αυτού του κόσμου, πληθαίνουν και βρίσκουν το δρόμο τους για τις Αποθήκες.

Μετά τις παραστάσεις μας, οι περισσότεροι έφηβοι θέλουν να μείνουν, να συζητήσουν, να τοποθετηθούν. Αυτά τα λέει όλα.

Μέσα στο πλαίσιο αυτό παρουσιάσατε έργα με «δύσκολα θέματα» με ένα τρόπο που νομίζω ταρακούνησε τον θεατή. Έχετε εικόνα για την ανταπόκριση των εφήβων θεατών;

Ελένη Μολέσκη: Μετά τις παραστάσεις μας, οι περισσότεροι έφηβοι θέλουν να μείνουν, να συζητήσουν, να τοποθετηθούν. Αυτά τα λέει όλα. Ανυπομονώ να παρουσιάσουμε κι έργα για εφηβικό κοινό από Κύπριους συγγραφείς. Νομίζω αυτό είναι η επόμενη γέφυρα επικοινωνίας.

Τι πραγματεύεται και πώς το Θάβοντας τον αδερφό μου στο πεζοδρόμιο; Τι ήταν αυτό που στην αντιμετώπιση των θεμάτων αυτών από τον Τζακ Θορν σας έκανε να θέλετε να το ανεβάσετε;

Ειρήνη Ανδρέου: Το έργο πραγματεύεται καταρχάς το θέμα του πένθους, την απώλεια στην εφηβεία και τη διαχείρισή της. Μέσα από την ιστορία του Τομ, όμως, το έργο ακουμπάει κι άλλα θέματα, όπως οι αδερφικές σχέσεις, ο έρωτας, η διαφορετικότητα. Ο Θορν πολύ έξυπνα τοποθετεί  τον ήρωά του σε μια περιοχή όπου «μπορούν να συμβούν τα πάντα». Κι αυτό συμβαίνει στο έργο: τα πάντα! Με πολύ χιούμορ και γοργό ρυθμό, με σύγχρονη γλώσσα, με σουρεάλ πρόσωπα και καταστάσεις, χωρίς τίποτα «υπερδραματικό», καταφέρνει να μιλήσει με τρυφερότητα για όλα αυτά. Η απλότητα και η αφοπλιστική ειλικρίνεια με την οποία αντιμετωπίζει αυτά τα ζητήματα, μέσα σ’ αυτό το πολύχρωμο, θορυβώδες πλαίσιο δημιουργούν μια τέλεια ισορροπία, που μας έκανε από την πρώτη ανάγνωση να ξέρουμε πως αν θα μιλούσαμε στο εφηβικό κοινό μας γι’ αυτά, θα θέλαμε να το κάνουμε έτσι.

Αυτοί οι έφηβοι είναι οι αυριανοί θεατές, αλλά και οι αυριανοί καλλιτέχνες του θεάτρου. Το κρατικό θέατρο οφείλει να επενδύσει σ’ αυτούς και φαίνεται να το κάνει με την επιλογή του να συνεχίζει τις εφηβικές δράσεις για τρίτη συνεχόμενη χρονιά.

Πως αντιμετωπίζετε σκηνοθετικά το έργο; Λαμβάνετε υπόψη σας (στην επιλογή των εργων αλλά και στην παρουσίαση τους) και τον κοινωνικό περίγυρο της Κύπρου ή προσπαθείτε να πάρετε κάποια ζητήματα ένα βήμα πιο κάτω;

Γιάννης Καραούλης: Το ίδιο το έργο δίνει μια σαφή κατεύθυνση την οποία και ακολουθήσαμε. Η εναλλαγή ρεαλιστικών και αφηγηματικών σκηνών, πραγματικότητας και φαντασίας περιπλέκεται. Η μορφή του νεκρού Λουκ είναι πάντοτε παρούσα και οι διάφοροι χαρακτήρες φαντάζουν πιο περίεργοι, κωμικοί και σουρεάλ, μέσα στο μυαλό του Τομ. Ο ίδιος μοιάζει σαν σημείο σχεδόν ακίνητο στο χώρο. Το σκηνικό γύρω του κινείται και αλλάζει. Από το υπόγειο του σπιτιού του, στο κακόφημο Τάνσταλ, στο σημείο που πέθανε ο αδερφός του. Ο χώρος θα διαστρεβλωθεί και θα σπάσει, το πεζοδρόμιο θα απομονωθεί και θα γίνει σημείο συνάντησης με τον αδερφό του. Ο Τομ θα βρεθεί στο τέλος εκεί που άρχισε, αλλά δεν θα είναι πια ο ίδιος. Οι τρεις μέρες που θα περάσει στο Τάνσταλ, ένας διεσταλμένος -μέσα στο πένθος και στη φαντασία του Τομ- χρόνος θα είναι ένα ταξίδι ενηλικίωσης, ένας χρόνος διαπραγμάτευσης με το πένθος του, και συμφιλίωσης με την απώλεια αλλά και με τον ίδιο τον αδερφό του.

Λαμβάνετε υπόψη σας (στην επιλογή των εργων αλλά και στην παρουσίαση τους) και τον «κοινωνικό περίγυρο» της Κύπρου ή προσπαθείτε να πάρετε κάποια ζητήματα ένα βήμα πιο κάτω;

Γιάννης Καραούλης: Στην επιλογή των έργων περισσότερο μας κινεί ο ενθουσιασμός κι η αγάπη μας για  κάποιο κείμενο.  Το λεξιλόγιο με το οποίο χτίζεις μια παράσταση θέλεις να επικοινωνεί στο συγκεκριμένο κοινό που απευθύνεσαι, όμως οι αναζητήσεις και οι ανησυχίες της εφηβείας, οι φόβοι και τα όνειρα είναι στην ουσία τους κοινά. Απευθυνόμαστε σε εφήβους (και όχι μόνο). Και τα θέματα που ακουμπάμε και ο τρόπος με τον οποίο μιλάμε για αυτά, θεωρούμε ότι οι έφηβοι μας είναι έτοιμοι να τα δούνε. Οι έφηβοι έχουν ήδη από μόνοι τους κάνει ή είναι έτοιμοι να κάνουν το βήμα παρακάτω. Ας το αντιληφθεί και ο “κοινωνικός περίγυρος” για να το κάνει μαζί τους.

Υπάρχουν ζητήματα που δεν «μπορούμε» και δεν «πρέπει» να μιλάμε για αυτά στα παιδιά και στου εφήβους;

Ειρήνη Ανδρέου: Όχι δεν υπάρχουν τέτοια ζητήματα. Στους έφηβους μπορούμε να μιλήσουμε για όλα, κι αυτοί με τη σειρά τους θα προσλάβουν το κάθε θέμα, από τη θέση στην οποία βρίσκονται τη δεδομένη στιγμή (ηλικιακή, γνωσιακή κλπ). Οι έφηβοι πάνω από όλα έχουν ανάγκη  να τους μιλάμε με ειλικρίνεια και να μην τους αποκλείουμε από πεδία που οι ενήλικες προαποφασίζουμε ως ακατάλληλα γι’ αυτούς. Με λίγα λόγια έχουν ανάγκη να μην τους υποτιμούμε. Και η εμπειρία από την επαφή μαζί τους, μας έδειξε πως είναι πολύ πιο ανοιχτοί, απελευθερωμένοι, ενήμεροι και έτοιμοι για συζήτηση, για μια σειρά ζητημάτων που οι ενήλικες ακόμη θεωρούν «ταμπού».

Πως μπορούν τέτοια έργα να φτάσουν σε περισσότερο κοινό; Εκτός από εφήβους νομίζω θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμα σε γονείς, εκπαιδευτικούς και άλλους. Υπάρχει συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας;

Ελένη Μολέσκη: Ναι, αυτός είναι ο στόχος. Επιλέγουμε έργα με θέματα που μας αφορούν όλους, αυτό που αλλάζει είναι ότι τα βλέπουμε μέσα από τα μάτια νέων ανθρώπων. Δυστυχώς, τόσο Το παράδειγμα του δόκτορα Κόρτσακ όσο και αυτή η παραγωγή μας, εγκρίθηκαν η πρώτη από τρίτη γυμνασίου και πάνω και η δεύτερη μόνο για λύκεια. Προσωπικά απογοητευτικά αλλά δεν το βάζουμε κάτω. Επικοινωνούμε με όσα περισσότερα σχολεία, καθηγητές, ομάδες εφήβων μπορούμε για να μεταφέρουμε το μήνυμα. Κάνουμε ένα αγώνα και κάθε βήμα είναι νίκη. Θα μπορούσε όμως να υπάρξει μεγαλύτερη στήριξη.

Ο Θορν πολύ έξυπνα τοποθετεί  τον ήρωά του σε μια περιοχή όπου «μπορούν να συμβούν τα πάντα». Κι αυτό συμβαίνει στο έργο: τα πάντα!

Οι δράσεις για τους εφήβους θεωρείτε πως πρέπει να συνεχιστούν και να θεσμοθετηθούν;

Ειρήνη Ανδρέου: Φυσικά! Εμείς βάλαμε ένα σπόρο και θέλουμε σίγουρα να ανθίσει. Οι έφηβοι που μπαινοβγαίνουν στις Αποθήκες τα τελευταία τρία χρόνια αισθάνονται ότι έρχονται στο θέατρό «τους». Σε ένα χώρο που παρακολουθούν παραστάσεις, ταινίες, συζητήσεις  που τους αφορούν άμεσα. Σε ένα χώρο, στον οποίο μπορούν κι οι ίδιοι να δημιουργήσουν. Αυτοί οι έφηβοι είναι οι αυριανοί θεατές, αλλά και οι αυριανοί καλλιτέχνες του θεάτρου. Το κρατικό θέατρο οφείλει να επενδύσει σ’ αυτούς και φαίνεται να το κάνει με την επιλογή του να συνεχίζει τις εφηβικές δράσεις για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Είναι σημαντικό, ωστόσο, να θεσμοθετηθούν, ώστε η συνέχεια τους να είναι εξασφαλισμένη ανεξαρτήτως προσώπων. Είναι ανάγκη τώρα που έγινε η αρχή να υπάρξει και συνέχεια.