Νέες δυναμικές στην τουρκοκυπριακή κοινότητα ενόψει των εκλογών

Του Κωστή Πιτσιλλούδη

Ανεβαίνουν οι πολιτικοί ρυθμοί και η ένταση στα κατεχόμενα, καθώς η τουρκοκυπριακή κοινότητα σε λίγες εβδομάδες θα κληθεί να αναδείξει νέο «πρόεδρο», έχοντας τέσσερις κύριες υποψηφιότητες, του Μουσταφά Ακιντζί που κατεβαίνει ως ανεξάρτητος, του Τουφάν Ερχιουρμάν προερχόμενου από το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα, του Κουντρέτ Οζερσάι που ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του ως ανεξάρτητος, αλλά και του Ερσίν Τατάρ από το Κόμμα Εθνικής Ενότητας.

Η «προεκλογική» εκστρατεία των Τατάρ, Οζερσάι προωθεί τη λύση των δύο κρατών, ενώ στον αντίποδα βρίσκονται οι υποψηφιότητες Ακιντζί και Ερχιουρμάν που εμφανίζονται ως υποστηρικτές της ομοσπονδιακής λύσης του κυπριακού ζητήματος. Ο ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ, Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, σε δηλώσεις του στη «Χαραυγή» ανέφερε ότι υπάρχει μία ένταση στη βάση των κομμάτων, του Κουντρέτ Οζερσάι (Κόμμα του Λαού) και του Ερσίν Τατάρ (Κόμμα Εθνικής Ενότητας), καθώς υπάρχει ένας ανταγωνισμός μεταξύ τους, διότι προσπαθούν να αντλήσουν ψήφους ο ένας από τον άλλο, χρησιμοποιώντας εθνικιστικό λόγο.

Ο Ν. Κιζίλγιουρεκ, αναλύοντας την προεκλογική εκστρατεία των τεσσάρων, υπογράμμισε ότι πέραν του Ακιντζί που θέτει το κυπριακό ζήτημα πρώτο στην προεκλογική του ατζέντα, οι υπόλοιποι δίνουν περισσότερη έμφαση στα κοινωνικο-οικονομικά και άλλα εσωτερικά θέματα που αφορούν την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Ερωτηθείς ποιες είναι οι προβλέψεις για το αποτέλεσμα των λεγόμενων εκλογών, ο ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ απάντησε ότι είναι δεδομένο ότι θα υπάρξει δεύτερος γύρος, στον οποίο εκτός συγκλονιστικού απροόπτου θα βρίσκονται οι Ακιντζί και Τατάρ, οι οποίοι απ’ ό,τι συμπεραίνεται με τα υπάρχοντα δεδομένα θα διεκδικήσουν επί ίσοις όροις την «προεδρία». «Αναμένω ότι οι ψηφοφόροι του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος θα πάνε στις κάλπες και θα υπερψηφίσουν τον Ακιντζί, καθώς πιστεύουν και εργάζονται για την ομοσπονδιακή λύση». Αναφερόμενος στις υπόλοιπες υποψηφιότητες, τόνισε ότι δεν συγκεντρώνουν τις όποιες πιθανότητες για να παρευρεθούν στον β’ γύρο και θα κληθούν να επιλέξουν μεταξύ Ακιντζί και Τατάρ.

«Το κόμμα Αναγέννηση (Κόμμα των Εποίκων) του Ερχάν Αρικλί, ο οποίος είναι υποψήφιος για τις ‘’προεδρικές’’, είναι βέβαιο ότι θα υποστηρίξει την υποψηφιότητα του Τατάρ. Όσον αφορά το πρώην κόμμα του Ακιντζί, Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας, την ‘’Κοινοτική Απελευθέρωση’’, το κόμμα Νέα Κύπρος, τον ‘’Ανεξάρτητο δρόμο’’ και την ‘’Αριστερή κίνηση’’, έχουν ήδη δηλώσει την υποστήριξή τους προς τον Ακιντζί από τον πρώτο γύρο των λεγόμενων προεδρικών εκλογών».

Η οικονομική κατάρρευση και η επιδείνωση των σχέσεων των κατεχομένων με την Τουρκία

Από την πλευρά του ο λέκτορας στο Τμήμα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, Νίκος Μούδουρος, ανέφερε ότι στο επίκεντρο της πολιτικής κατάστασης στα κατεχόμενα υπάρχουν δύο αλληλένδετα ζητήματα, τα οποία επηρεάζουν την καθημερινότητα και οι επιπτώσεις των οποίων εντάθηκαν στο πλαίσιο της πανδημίας.

«Το πρώτο είναι η οικονομική κατάρρευση και το δεύτερο είναι η επιδείνωση των σχέσεων των κατεχομένων με την Τουρκία. Στο οικονομικό επίπεδο, η πανδημία επανέφερε ακόμα πιο έντονα στο προσκήνιο την αδυναμία αυτόνομης αναπαραγωγής της τουρκοκυπριακής κοινότητας».

Ο Ν. Μούδουρος υπογράμμισε ότι η αποκοπή των Τουρκοκυπρίων από την παραγωγική διαδικασία, η οποία ξεκινά ιστορικά από το 1964, σήμερα αποδεικνύεται σε δεδομένο που πολλαπλασιάζει την οικονομική παρέμβαση της Τουρκίας και τη δυνατότητα της Άγκυρας να επηρεάζει την πολιτική κατάσταση.

«Παράλληλα η μεγιστοποίηση της απόστασης από την ελληνοκυπριακή κοινότητα και η συγκυριακή διακοπή της έστω και μικρής οικονομικής συνεργασίας των δύο κοινοτήτων εξαιτίας του κλεισίματος των οδοφραγμάτων, ήταν δυναμικές που επανέφεραν πιο δυναμικά τις αναζητήσεις για το ποιο θα είναι το μελλοντικό καθεστώς των Τουρκοκυπρίων στο νησί».

Τόνισε δε ότι η εμπειρία που αποκομίσαμε τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η Άγκυρα δεν αναζητεί συναινέσεις από το τουρκοκυπριακό πολιτικό σύστημα, τουλάχιστον στο βαθμό που το έκανε προηγουμένως.

«Αντίθετα εξαιτίας των ιστορικά ισχυρών αντιπολιτευτικών προς την Άγκυρα τουρκοκυπριακών ρευμάτων, φαίνεται ότι η κυβέρνηση Ερντογάν επιλέγει την καταστολή και την πειθάρχηση. Τα τμήματα της τ/κ δεξιάς που παραδοσιακά ήταν πιο πρόθυμα να διατηρήσουν σχέσεις ιεραρχίας με την Τουρκία, πλέον δεν ‘’ικανοποιούν’’ την τουρκική κυβέρνηση».

Από την άλλη, πρόσθεσε ότι η τ/κ αριστερά ήταν ούτως ή άλλως ανεπιθύμητη. Συνεπώς η πανδημία από την μια εντατικοποίησε τον προσανατολισμό της τουρκικής κυβέρνησης για δημιουργία μηχανισμών πειθάρχησης των Τουρκοκυπρίων και από την άλλη ανέδειξε τη συνέχιση των τουρκοκυπριακών αντιδράσεων που καταγράφουν ένα άλλο γεωπολιτικό όραμα.

Όσον αφορά το κυπριακό ζήτημα με την παραδοσιακή του «μορφή», ο ακαδημαϊκός τόνισε ότι στην προεκλογική εκστρατεία των Τουρκοκυπρίων δεν υπάρχει πλέον.

Συζητήσεις του Κυπριακού και Τουρκία

«Για παράδειγμα δεν διεξάγεται κανένας ουσιαστικός διάλογος-αντιπαράθεση με επίκεντρο τις διαφωνίες για τις θέσεις που έχουν και αναπτύσσουν οι δύο κοινότητες στο τραπέζι του διαλόγου.

Το Κυπριακό είναι παρόν στην καθημερινή πολιτική αντιπαράθεση με τρόπο όμως που να υπογραμμίζει ένα κυπριακό πρόβλημα μεταξύ Τουρκίας και Τουρκοκυπρίων».

Ο δρ Μούδουρος ανέφερε δύο βασικούς παράγοντες που έχουν συμβάλει στην εξέλιξη αυτή, όπου ο πρώτος είναι η απουσία ουσιαστικής διαδικασίας συνομιλιών.

Ο δεύτερος είναι οι νέες πολιτικές που αναπτύσσει η Τουρκία και που όπως έχει προαναφερθεί δεν αναζητούνται συναινέσεις από την κοινότητα, αλλά επιβάλλεται ένα πλαίσιο πειθάρχησης.

Αναζητούν τρόπους ανατροπής των εξουσιαστικών σχέσεων με την Τουρκία

«Ο συνδυασμός αυτών των δύο παραγόντων οδηγεί κάποια τμήματα της κοινότητας να αναζητούν τρόπους ανατροπής των εξουσιαστικών σχέσεων με την Τουρκία χωρίς προηγουμένως την επίλυση του Κυπριακού. Έτσι εμφανίζονται προτάσεις και ιδέες περί της αναμόρφωσης του ψευδοκράτους ως ‘’άμυνα’’ απέναντι στον κίνδυνο οριστικοποίησης της ενσωμάτωσης στην Τουρκία», επεσήμανε.

Ο δρ Μούδουρος εξήγησε ότι μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η προεκλογική εκστρατεία αναμένεται να αναδείξει τους υποστηρικτές μιας ομοσπονδιακής λύσης με τις υποψηφιότητες Ακιντζί και Ερχιουρμάν εναντίον των υποστηρικτών διχοτομικών μοντέλων με τις υποψηφιότητες Τατάρ και Οζερσάι.

Ερωτηθείς ποιες είναι οι προβλέψεις του για το αποτέλεσμα των λεγόμενων προεδρικών εκλογών, ο δρ Μούδουρος απάντησε ότι είναι αδύνατη μια σοβαρή πρόβλεψη στο παρόν στάδιο γιατί ακόμα δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως οι επιπτώσεις της πανδημίας και των ανατροπών που προκάλεσε στην οικονομία.