Η νοµική αναγνώριση φύλου θα δώσει στα τρανς άτοµα το δικαίωµα αυτοπροσδιορισµού

Η κατοχύρωση του δικαιώµατος κάθε προσώπου στη νοµική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, χωρίς επεµβατικές διαδικασίες, αλλά στη βάση του αυτοπροσδιορισµού, προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Σύµβαση για τα Ανθρώπινα ∆ικαιώµατα. Σηµειώνεται ότι ο όρος «ταυτότητα φύλου» αναφέρεται στον τρόπο, µε τον οποίο το ίδιο το άτοµο βιώνει το φύλο του, ανεξάρτητα από το φύλο που καταχωρίστηκε, µε βάση τα βιολογικά του χαρακτηριστικά, κατά τη γέννησή του. Η διαδικασία νοµικής αναγνώρισης θα δώσει στα τρανς άτοµα την ευκαιρία να βγουν από το περιθώριο και να ζήσουν µια αξιοπρεπή ζωή.

 

Της Ελένης Κωνσταντίνου

Η χώρα µας αποτελεί ένα από τα τελευταία µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συµβουλίου της Ευρώπης που δεν έχει θεσπίσει µία ξεκάθαρη θεσµική διαδικασία για τη νοµική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου. Αν και ακολουθείται από το Τµήµα Αρχείου Πληθυσµού και Μετανάστευσης µια διοικητική διαδικασία από το 2019, εντούτοις αυτή δεν είναι αρκετή.

Γ. Κουκουµάς: Αδικαιολόγητη η καθυστέρηση

Το νοµοσχέδιο περί της Νοµικής Αναγνώρισης της Ταυτότητας Φύλου του 2022, κατατέθηκε από την κυβέρνηση µετά από κωλυσιεργία πέραν των έξι χρόνων και ένα ατέλειωτο πινγκ-πονγκ µεταξύ υπουργείων και άρχισε να συζητείται µόλις τώρα, σηµείωσε ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Κουκουµάς. «Πρόκειται για ένα νοµοσχέδιο που ταλαιπωρήθηκε αδικαιολόγητα εφόσον εδώ και 6 χρόνια πηγαινοερχόταν αδικαιολόγητα µεταξύ Υπουργείου ∆ικαιοσύνης και Υπουργείου Εσωτερικών. ∆εν είναι τυχαίο ότι κατατέθηκε από την κυβέρνηση και µπήκε για συζήτηση σε µια περίοδο που αντικειµενικά δεν θα προλάβει να συζητηθεί σε βάθος και να προχωρήσει στην Ολοµέλεια για ψήφιση».

Ο Γιώργος Κουκουµάς υπενθύµισε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κρατών έχει θεσπίσει νοµικό πλαίσιο για την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου και το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων έχει θέσει ένα δεσµευτικό πλαίσιο. «Το περιεχόµενο, όµως και οι διατάξεις για σηµαντικές πτυχές αυτής της νοµοθεσίας θα είναι αντικείµενο της συζήτησης που αναγκαστικά θα κάνουµε µετά τον Μάρτη», σηµείωσε.

Κ. Γαβριηλίδης: Προβληµατίζουν οι περιορισµοί

Μιλώντας στη «Χαραυγή» ο σύµβουλος του Προέδρου της ∆ηµοκρατίας για θέµατα Προώθησης της Πολυπολιτισµικότητας, Κώστας Γαβριηλίδης, ανέφερε ότι το νοµοσχέδιο απλώς βάζει ένα πλαίσιο και ξεκαθαρίζει τη διαδικασία.

Σηµείωσε ότι µέχρι σήµερα στην Κύπρο 15 πρόσωπα πέτυχαν µέσα από τη διοικητική διαδικασία την αλλαγή των στοιχείων τους. Ανέφερε ωστόσο ότι είχαν εντοπιστεί περιπτώσεις όπου η διαδικασία επαφίετο στον κάθε λειτουργό χωρίς ξεκάθαρες κατευθύνσεις. Πλέον, σηµείωσε, θα γνωρίζουν τα δικαιώµατα αλλά και τις υποχρεώσεις τους και τα τρανς άτοµα.

Ο κ. Γαβριηλίδης αναφέρθηκε στην ανάγκη να ακούγεται το παιδί, σηµειώνοντας την ανησυχία του για το όριο των 16 χρόνων που προβλέπει το νοµοσχέδιο καθώς, όπως είπε, όταν ζητείται από ένα 16χρονο να περάσει από δικαστήριο και να έχει τη συναίνεση και των δύο γονέων, θα φτάσει να γίνει 18 για να µπορέσει να κάνει τη διαδικασία. Σηµείωσε δε ότι πρόκειται απλά για αλλαγή στοιχείων στα χαρτιά και όχι απαίτηση για οποιαδήποτε ιατρική επέµβαση.

«Μόλις άλλαξα τα χαρτιά µου ένιωσα σαν να αναπνέω ξανά»

Την ευκαιρία να βγουν από το περιθώριο και να µπορέσουν να ζήσουν µια αξιοπρεπή ζωή ζητούν οι τρανς άνθρωποι, των οποίων η καθηµερινότητα είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Συνηθισµένες για άλλους εργασίες, όπως η παραλαβή ενός δέµατος από το ταχυδροµείο, το άνοιγµα ενός τραπεζικού λογαριασµού ή η υποβολή αίτησης για εργασία, γίνονται ιδιαίτερα δύσκολες όταν η εξωτερική έκφραση του φύλου δεν ταιριάζει µε το φύλο που αναφέρεται στην ταυτότητα.

Υπάρχουν φορές που τα ίδια τα τρανς άτοµα βάζουν τις κόκκινες γραµµές τους και αυτοπεριορίζονται ή ακόµη αυτοεξορίζονται από την κλειστή κυπριακή κοινωνία -που ακόµη κάνει δειλά βήµατα σε ό,τι αφορά την αποδοχή της διαφορετικότητας- επιλέγοντας να ζήσουν στο εξωτερικό. Πριν από τη διοικητική διαδικασία, που θεσπίστηκε µόλις το 2019, τα πράγµατα ήταν πολύ πιο δύσκολα, αλλά και µετά πολλοί είναι αυτοί που δεν επιθυµούσαν να «ανακρίνονται» από πρόσωπα, που απλά έτυχε να εργάζονται στο συγκεκριµένο γραφείο.

«Πάντα είχα φόβο να µη µε σταµατήσει αστυνοµικός, όχι γιατί έκανα κάτι, απλά γιατί θα βρισκόµουν στη δύσκολη θέση να δείξω κάποια χαρτιά όπου το όνοµα δεν συµβαδίζει µε το ποιος είµαι. ∆εν ταξίδευα πριν αλλάξω τα έγγραφά µου γιατί φοβόµουνα. Μόλις κατάφερα να το κάνω, ένιωσα σαν να αναπνέω ξανά», µας ανέφερε ένας τρανς άνδρας που κατάφερε να αλλάξει τα στοιχεία του.

Για µια τρανς γυναίκα τα πράγµατα είναι ακόµη πιο δύσκολα. «Από τα πέντε µου χρόνια ήξερα ότι δεν ήµουν αγόρι», µας αναφέρει µια 28χρονη τρανς. «Θυµάµαι τη δασκάλα να µου θυµώνει που χρησιµοποιούσα την τουαλέτα των κοριτσιών χωρίς να καταλαβαίνω γιατί. Τα σχολικά µου χρόνια τα θυµάµαι µε πίκρα, αφού η κοροϊδία που δεχόµουν ήταν καθηµερινό φαινόµενο. ∆εν µου άρεσαν τα τυπικά παιχνίδια για αγόρια, όπως τα αυτοκινητάκια ή αργότερα το ποδόσφαιρο». Η ίδια ανακάλυψε αρχικά τι σηµαίνει τρανς ψάχνοντας πληροφορίες µέσω του διαδικτύου. Στη συνέχεια έφυγε από την Κύπρο για σπουδές στο εξωτερικό, όπου και µένει µέχρι σήµερα. ∆εν σκοπεύει να επιστρέψει πίσω.

Στη Βουλή, όπου άνοιξε η συζήτηση πριν λίγες µέρες, βρέθηκε και ο Αλέξανδρος, ένα από τα πρώτα άτοµα στην Κύπρο που έκαναν αλλαγή φύλου, σηµειώνοντας πως έχασε δύο δεκαετίες από την επαγγελµατική του ζωή επειδή δεν µπορούσε να είναι το άτοµο που ήταν. Ο Αλέξανδρος χαρακτήρισε το νοµοσχέδιο ως µια «µεγάλη στιγµή για τα τρανς άτοµα», καθώς δεν είναι µόνο θέµα προστασίας των τρανς παιδιών. Είναι «αφάνταστα σηµαντικό» να έχουν τροποποιηθεί τα στοιχεία ενός ατόµου αν θέλει να συνεισφέρει και να συµµετέχει στο πολύ έµφυλο, όπως είπε, περιβάλλον της εργασίας στη χώρα.

Τι προνοεί το νοµοσχέδιο

Το νοµοσχέδιο ρυθµίζει τη διαδικασία διόρθωσης του καταχωρισµένου φύλου οποιουδήποτε πολίτη της ∆ηµοκρατίας ή πρόσφυγα είναι άγαµος και άνω των 16 ετών που θεωρεί ότι υφίσταται ασυµφωνία µεταξύ της ταυτότητας φύλου του και του καταχωρισµένου φύλου του, ώστε αυτό να αντιστοιχεί στη βούληση, την προσωπική αίσθηση του σώµατος, χωρίς η µεταβολή αυτή να προϋποθέτει ιατρικές χειρουργικές επεµβάσεις ή ψυχιατρικές γνωµατεύσεις.

Το νοµοσχέδιο ρυθµίζει επίσης τις συνέπειες της µεταβολής του καταχωρισµένου φύλου ενός προσώπου και προνοεί τη διαδικασία για αλλαγή των καταχωρισµένων στοιχείων φύλου ενός προσώπου στα επίσηµα έγγραφα, όπως ταυτότητα, διαβατήριο, εκλογικό βιβλιάριο, πιστοποιητικό γέννησης.

Συγκεκριµένα, ο αιτητής υποβάλλει γραπτή αίτηση για έκδοση πιστοποιητικού νοµικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου στον ληξίαρχο αν πρόκειται για Κύπριο πολίτη, ή στον διευθυντή του Τµήµατος Αρχείου Πληθυσµού αν πρόκειται για Κύπριο γεννηµένο στο εξωτερικό και πρόσφυγες που διαµένουν στη ∆ηµοκρατία. Η αίτηση συνοδεύεται από ένορκη δήλωση, µε την οποία υποδεικνύεται το επιθυµητό φύλο, όνοµα και επώνυµο, ενώ δηλώνεται ότι το πρόσωπο υποβάλλει την αίτηση µε την ελεύθερη βούλησή του και κατανοεί τις συνέπειες της διαδικασίας αυτής.

Σε περίπτωση που εγκριθεί η αίτηση, εκδίδεται νέα ταυτότητα, διαβατήριο, εκλογικό βιβλιάριο, πιστοποιητικό γέννησης µε τα νέα στοιχεία, καθώς και πιστοποιητικό νοµικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου, το οποίο έχει ισχύ έναντι πάντων. Είναι υποχρέωση του αιτητή να µεριµνήσει για την άµεση αλλαγή των στοιχείων του στις διάφορες υπηρεσίες και εάν δεν το πράξει, θα θεωρείται ότι έχει διαπράξει ποινικό αδίκηµα.

Πρόνοια και για τα διαφυλικά παιδιά

Μία πολύ σηµαντική πρόνοια του νοµοσχεδίου είναι ότι απαγορεύονται ρητά ιατρικές επεµβάσεις µε σκοπό την αλλαγή φύλου ανηλίκου, εκτός όπου κατά την κρίση του θεράποντος ιατρού συντρέχει σοβαρός λόγος που θέτει τη ζωή του ανηλίκου σε κίνδυνο. Η πρόνοια αυτή αποσκοπεί στην προστασία των διαφυλικών ατόµων που σε πολύ µικρή ηλικία υπόκεινται σε επεµβάσεις χωρίς τη συναίνεσή τους, µε πολλές φορές ολέθριες συνέπειες στον τρόπο ανάπτυξής τους.

Αντιδρά και σ’ αυτό η Εκκλησία

Σηµειώνεται ότι ο εκπρόσωπος της Εκκλησίας Κύπρου, Αρχιµανδρίτης Γεώργιος Χριστοδούλου, συνοψίζοντας τις απόψεις της Ιεράς Συνόδου, είπε ότι θεωρούν ότι το φύλο είναι ένα δώρο δοσµένο από τον Θεό, το οποίο υπηρετεί το µυστήριο της ζωής και δεν αποτελεί στοιχείο επιλογής αυτοπροσδιορισµού ή µεταβολής κατά βούληση.

Σηµείωσε ότι το νοµοσχέδιο «αντιστρέφεται τα ήθη του λαού µας» και έκανε έκκληση στους βουλευτές «να µην εκθεµελιώσουν ό,τι απέµεινε υγιές σε αυτό τον τόπο, καθώς ο ψυχοσωµατικός εκφυλισµός της κοινωνίας δεν είναι ό,τι καλύτερο για ένα λαό που αγωνίζεται για την εθνική του επιβίωση»!

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy