Νόμος για ασυμβίβαστο – Οι αδυναμίες στην εφαρμογή, τα κενά και η ηθική διάσταση

Ο περιβόητος κατάλογος αξιωματούχων και η ταλαιπωρημένη αρχή θεσμικής ευθιξίας

 

Συνεντεύξεις στον Δημήτρη Στρατή

 

Την εβδομάδα που πέρασε, η κοινωνία εμβρόντητη παρακολούθησε μια ακόμα θεσμική σύγκρουση μεταξύ του Γενικού Ελεγκτή και του Υπουργού Εσωτερικών. Αιτία, η θέση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για ύπαρξη ασυμβίβαστου του ΥΠΕΣ, καθώς εταιρεία στην οποία είναι κύριος μέτοχος (60%) ενοικιάζει κτίριο στο Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας, που υπάγεται στο δημόσιο.

Η «Χ» απευθύνθηκε για το θέμα στον Πρόεδρο της Επιτροπής Νομικών της Βουλής και βουλευτή του ΔΗΣΥ, Γιώργο Γεωργίου, καθώς και στο μέλος της Επιτροπής και βουλευτή του ΑΚΕΛ Άριστο Δαμιανού. Μέσα από τις απαντήσεις των δύο φαίνεται ξεκάθαρα η ανάγκη για αλλαγές στο νόμο, υπάρχει ωστόσο διαφορά στη φιλοσοφία. Ο Α. Δαμιανού υποστηρίζει ότι η παραπομπή στο Ανώτατο έχει να κάνει με υπαρκτά συμφέροντα, τα οποία ο ΔΗΣΥ ήθελε να προστατεύσει. Ο Γ. Γεωργίου, από την άλλη, κάνει λόγο για τεράστια κενά που δημιουργούν «καμαρόπορτες» για βουλευτές και άλλα νομικά πρόσωπα να εξαιρούνται του νόμου.

 

[quote_box_center]

  1. Ποια κενά εντοπίζετε στη νομοθεσία για το ασυμβίβαστο;
  2. Τι θα πρέπει να αλλάξει; Δεν πρέπει να περιλαμβάνονται στη νομοθεσία και οι συγγενείς πρώτου και δεύτερου βαθμού;
  3. Ποιοι αξιωματούχοι που ασκούν δημόσια εξουσία δεν περιλαμβάνονται στο νόμο για το ασυμβίβαστο; Θα έπρεπε να περιληφθούν όλοι;
  4. Προτίθεστε να προχωρήσετε εκ νέου σε νομοθετική ρύθμιση του νόμου για το ασυμβίβαστο, ώστε να μην επιδέχεται αμφισβήτηση ή εξαίρεση;

[/quote_box_center]

 

 

Aristos DamianouΆριστος Δαμιανού

 

Το πιο μεγάλο πρόβλημα είναι στα μυαλά των ανθρώπων

 

1. Το κοινό πρόβλημα τόσο στη βασική νομοθεσία όσο και σε επιμέρους νομοθεσίες για το ασυμβίβαστο και τη σύγκρουση συμφερόντων βρίσκεται στους μηχανισμούς αυτεπάγγελτου ελέγχου αλλά και του ελέγχου εφαρμογής των νόμων. Ασφαλώς, το πιο μεγάλο πρόβλημα βρίσκεται στα μυαλά των ανθρώπων. Που συντηρούν κακές πρακτικές και νοοτροπίες και που θεωρούν (ορισμένοι) ότι οι δημόσιες θέσεις και τα πολιτειακά αξιώματα είναι για να βολεύονται και να πλουτίζουν αντί να προσφέρουν με ανιδιοτέλεια.

Ομολογουμένως, τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σε τέτοια φαινόμενα. Αλλά έχει αυξηθεί και η σοβαρότητα των κρουσμάτων. Παρουσιάστηκαν φαινόμενα σύγκρουσης συμφερόντων ή και ασυμβίβαστου σε κορυφαίους θεσμούς στη Δημοκρατία. Που άγγιξαν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τη Διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας, Υπουργούς, ανώτατους δημόσιους λειτουργούς κι άλλους. Και για να μην αφεθεί στο απυρόβλητο το Κοινοβούλιο, μακριά από ισοπέδωση και γενίκευση, είναι μερικές οι περιπτώσεις που ούτε στο Κοινοβούλιο εφαρμόστηκε σωστά η πρόνοια για τη δήλωση συμφέροντος.

 

2. Για να είμαι συνεπής με όσα ανέφερα ήδη και επαναλάβαμε πλείστες τόσες φορές ως ΑΚΕΛ, το πρώτο που πρέπει να αλλάξει είναι οι κακές νοοτροπίες. Οι οποίες ταλανίζουν την Κύπρο εδώ και δεκαετίες. Απόρροια σε μεγάλο βαθμό του νεποτισμού και του βολέματος που κυριάρχησε την καθοριστική περίοδο της εγκαθίδρυσης της Δημοκρατίας και των θεσμών. Για πολλές δεκαετίες ίσως να θεωρείτο και μαγκιά να χτίζονταν καριέρες πάνω στη διαπλοκή και τη διαφθορά στο δημόσιο βίο. Πρέπει να γυρίσουμε σελίδα.

Πρέπει να πω ότι για δύο περίπου χρόνια συζητούσαμε σειρά προτάσεων στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής και αξιοποιήσαμε για τούτο σχετικές μελέτες ακαδημαϊκών. Ως ΑΚΕΛ, εδώ και χρόνια καταθέτουμε προτάσεις τόσο στη Βουλή όσο και στο δημόσιο διάλογο για μέτρα πάταξης της διαπλοκής, πρόληψης φαινομένων σύγκρουσης συμφερόντων και ασυμβίβαστου. Αυτή τη στιγμή δεν επιτρέπεται σε αξιωματούχο να προσφέρει υπηρεσίες ή να συναλλάσσεται εν γένει με το κράτος. Πρόταση νόμου που είχαμε αρχικά καταθέσει επέκτεινε το ασυμβίβαστο, αφού προνοούσε την απαγόρευση της χρήσης του ονόματος αξιωματούχου σε επωνυμίες εταιρειών. Δυστυχώς, αυτή μας η πρόταση αντιμετώπισε θεσμικές αντιδράσεις και αυτό που τελικά ψηφίστηκε ως βελτίωση του νόμου για το ασυμβίβαστο, πάλι με δική μας πρωτοβουλία με τους Οικολόγους, είναι η κατάργηση των προκλητικών και -λυπούμαι να πω- φωτογραφικών εξαιρέσεων που υπήρχαν στον αρχικό νόμο, καθώς και η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής και σε ημικρατικούς οργανισμούς. Αυτός ο νόμος βρίσκεται ενώπιον του Ανωτάτου κατόπιν αναφοράς του Πρόεδρου της Δημοκρατίας. Θα μπορούσα να πω πολλά αλλά, σεβόμενος τη διάκριση εξουσιών, θα αναμένουμε πρώτα την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Το μόνο σίγουρο είναι πως σε επίπεδο κυβέρνησης και Συναγερμού υπήρξε σκοπιμότητα, αφού με την εφαρμογή του νόμου θίγονταν υπαρκτά συμφέροντα, τα οποία ήθελαν να προστατέψουν.

 

3. Εκτιμώ ότι πολύ δύσκολα, με τον τρόπο που είναι διατυπωμένος ο νόμος, αξιωματούχος μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν περιλαμβάνεται στο νόμο. Πέραν του μεγάλου καταλόγου με αναφορές σε συγκεκριμένους αξιωματούχους, όπως Υπουργούς, βουλευτές, προέδρους και μέλη Δ.Σ. Ημικρατικών Οργανισμών, ο νόμος προνοεί και για «κάθε άλλο επίτροπο ή ρυθμιστή που διορίζεται δυνάμει οποιουδήποτε γενικού ή ειδικού νόμου…».

 

4. Εκ των πραγμάτων, αν επιτύχει η αναφορά του Πρόεδρου στο Ανώτατο, θα κληθούμε να αναθεωρήσουμε τη νομοθεσία. Οπόταν θα δούμε, στο πλαίσιο των περιορισμών του Συντάγματος ποιες άλλες βελτιώσεις θα επιφέρουμε. Πάντως το ζήτημα του ασυμβίβαστου, όπως και του πόθεν έσχες, ίσως μας οδηγήσει σε εκσυγχρονισμό και του ίδιου του Συντάγματος. Είναι κάτι που θα πρέπει να μελετήσουμε σοβαρά. Κάποια στιγμή, στη δημόσια ζωή θα πρέπει να γίνει πράξη και η ταλαιπωρημένη αρχή της πολιτικής και θεσμικής ευθιξίας. Η οποία, σε ό,τι αφορά την κυβέρνηση Αναστασιάδη – Συναγερμού, εξαντλήθηκε με το επικοινωνιακό πυροτέχνημα της Χάρτας που υπέγραψαν όταν ανέλαβαν την εξουσία. Ήταν και αυτό άλλο ένα «δεσμεύομαι».

 

 


 

 

georgiou giorgos disyΓιώργος Γεωργίου

 

Η νομοθεσία χρειάζεται «καντηλοβάπτισμα»

 

1. Η νομοθεσία που αφορά το Ασυμβίβαστο προς την Άσκηση των Καθηκόντων Ορισμένων Αξιωματούχων της Δημοκρατίας, Ορισμένων Επαγγελματικών και Άλλων Συναφών Δραστηριοτήτων Νόμο του 2008 (7(Ι)2008) χρειάζεται «καντηλοβάπτισμα». Να πω ένα παράδειγμα.   Όταν ψηφίστηκε η σχετική νομοθεσία «παρεισέφρησαν» διατάξεις οι οποίες δημιούργησαν «καμαρόπορτες» για να εξαιρούνται του ασυμβίβαστου αξιωματούχοι που έχουν την ιδιότητα μέλους διοικητικού συμβουλίου ή νομικού συμβούλου ή απλού μετόχου σε δημόσιες εταιρείες ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που προάγουν την εξυπηρέτηση συλλογικών συμφερόντων τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης ή που προάγουν τον αθλητισμό και τις καλές τέχνες.  Δημιουργήσαμε δηλαδή εξαιρέσεις για να βολευτούν ορισμένες κατηγορίες αξιωματούχων.  Δηλαδή αν είσαι βουλευτής και δικηγόρος και ταυτόχρονα νομικός σύμβουλος του α’ δήμου θα πρέπει να εξαιρείσαι, γιατί «προάγεις» δήθεν την εξυπηρέτηση συλλογικών συμφερόντων τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης; Αυτό δεν περιποιεί τιμή στο νομοθετικό σώμα.

 

2. Όπως ανέφερα προηγουμένως ο νόμος θέλει «καντηλοβάπτισμα». Θα πρέπει να αλλάξουν τα πάντα. Οι παρούσες νομοθετικές διατάξεις είναι περιορισμένες και οι εξαιρέσεις απαράδεκτες.  Θα πρέπει να υιοθετηθούν οι συστάσεις που αφορούν τη σύγκρουση συμφερόντων/ασυμβίβαστο σύμφωνα με τη σχετική έκθεση της GRECO, η οποία δημοσιεύτηκε στις 27/07/2016 αναφορικά με την πρόληψη της διαφθοράς όσον αφορά τα μέλη του Κοινοβουλίου, τους δικαστές και τη Νομική Υπηρεσία.

 

Συγκεκριμένα για τους βουλευτές:

Α) «Να υιοθετηθεί κώδικας δεοντολογίας/συμπεριφοράς για τα μέλη του κοινοβουλίου -περιλαμβανομένου του προσωπικού τους, όπου ενδείκνυται- ο οποίος θα καλύπτει διάφορες περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων (π.χ. δώρα και άλλα πλεονεκτήματα, επαφές με τρίτα πρόσωπα, ομάδες πίεσης [lobbyists], παράπλευρες δραστηριότητες, συμπεριφορών μετά την έξοδο από τη σχετική εργασία)» (παράγραφος 52 της Έκθεσης).

Β) «Να ενισχυθούν τα μέτρα πρόληψης της σύγκρουσης συμφερόντων σε σχέση με μέλη του κοινοβουλίου, όσον αφορά πιθανές συγκρούσεις, καθώς και όσον αφορά σύγκρουση συμφερόντων που ίσως εγερθεί κατά τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες· και να τεθούν σε γραπτή μορφή σαφείς κανόνες για τη γνωστοποίηση τέτοιων καταστάσεων» (παράγραφος 57 της Έκθεσης).

Γ)  «i) Να εκπονηθούν συνεπείς κανόνες αναφορικά με την αποδοχή δώρων, φιλοξενίας και άλλων ωφελημάτων από μέλη του κοινοβουλίου, συμπεριλαμβανομένης ειδικής στήριξης για κοινοβουλευτική εργασία, και ii) να αναπτυχθούν εσωτερικές διαδικασίες για την εκτίμηση και αναφορά δώρων και την επιστροφή αυτών που δεν είναι αποδεκτά» (παράγραφος 60 της Έκθεσης).

 

3. Όσον αφορά τον κατάλογο των αξιωματούχων που περιλαμβάνονται ή όχι στο νόμο για το ασυμβίβαστο, θα τύχει συζήτησης και εξέτασης όταν τεθεί εκ νέου ο νόμος σε νομοθετική ρύθμιση.  Οδηγός μας θα είναι η έκθεση GRECO.

 

4. Για το θέμα αυτό είχε ήδη γίνει προεργασία, πριν την ολοκλήρωση της αξιολόγησης της GRECO, στα πλαίσια της μελέτης του θέματος του ασυμβίβαστου/σύγκρουσης συμφερόντων από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως κατά την οποία ετοιμάστηκε σχετική μελέτη από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, η οποία περιλαμβάνει εισήγηση για σύνταξη κώδικα δεοντολογίας και έχει τύχει επεξεργασίας από την εν λόγω επιτροπή. Κατά τη συζήτηση του θέματος είχε συμφωνηθεί ότι σε περίπτωση κατάθεσης πρότασης νόμου, αυτή θα παραπεμφθεί από κοινού στις Κοινοβουλευτικές Επιτροπές Νομικών και Θεσμών.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy