ΝΟΥΡΙ ΣΙΛΑΪ – Ο άνθρωπος από την Κύπρο του μέλλοντος

Ο Τ/κ που έφερε αντίρρηση να καταταχτεί στο στρατό κάνοντας στάση ζωής τα πιστεύω του

Συνέντευξη στον Δημήτρη Στρατή

Ενας άνθρωπος με θάρρος που συνειδητά έφερε αντίρρηση να καταταχθεί στον τουρκικό στρατό. Ο Νουρί Σιλάι ζει ανάμεσα στους Ε/κ αποδεικνύοντας με το προσωπικό του παράδειγμα ότι η ειρηνική συμβίωση είναι εφικτή. 

Η «Χ» συζήτησε μαζί του για το πώς κατέληξε σε αυτή την απόφαση, αλλά και για την αντιμετώπιση της οποίας έτυχε. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε εξηγεί τις απόψεις του γύρω από το Κυπριακό, τη διαδικασία των συνομιλιών, τις εγγυήσεις, το στρατό, καθώς και το ρόλο των προοδευτικών ανθρώπων. Ο Τ/κ νέος στέλνει μηνύματα ένθεν κακείθεν της πράσινης γραμμής για την Κύπρο που οραματίζεται στο μέλλον.

Πώς πήρες την απόφαση να μην υπηρετήσεις το στρατό;

Στην πραγματικότητα η απόφασή μου αυτή δεν είναι σημερινή. Πριν εννέα χρόνια ακριβώς, επειδή σκεφτόμουν σοβαρά πώς θα υλοποιήσω την απόφασή μου για αντίρρηση της συνείδησής μου, ταξίδεψα στην Αγγλία. Εμεινα εκεί περίπου ενάμιση χρόνο, όμως νοσταλγούσα την Κύπρο, έτσι επέστρεψα πίσω. Ουσιαστικά την εποχή εκείνη, με την επιστροφή μου, ιδρύσαμε την «Πρωτοβουλία αντίρρησης συνείδησης», στα τέλη του 2007.

Με την ίδρυση αυτής της Πρωτοβουλίας, έλαβα και την οριστική μου απόφαση. Ετσι θα έπρεπε να σκεφτώ με λεπτομέρεια πού θα έμενα στην Κύπρο, λόγω των δικαστικών κυρώσεων που θα είχα. Το πρώτο βήμα της υλοποίησης της απόφασής μου ήταν η επιλογή μου να ζήσω με τους Ε/κ από το 2010. Μέχρι τον Μάιο του 2012 μπορούσα να επισκέπτομαι το βόρειο μέρος του νησιού μας, διότι εκκρεμούσαν οι δικαστικές αποφάσεις, κάτι που πλέον δεν μου επιτρέπεται.

Οι φίλοι και η οικογένειά σου στήριξαν την απόφασή σου αυτή;

Ο πατέρας, η μητέρα και τα αδέλφια μου ήταν από την πρώτη στιγμή δίπλα μου. Ο πρώτος άνθρωπος με τον οποίο προσπάθησα να μιλήσω για το θέμα ήταν ο παππούς μου, ο οποίος μου είπε ξεκάθαρα ότι δεν υπάρχει λόγος να πάω στο στρατό, από τη στιγμή που δεν το θέλω. «Εμείς θα σε στηρίξουμε μέχρι τέλους», μου ανέφερε χαρακτηριστικά. Οι φίλοι και οι γνωστοί μου στήριξαν επίσης την απόφασή μου. Βέβαια στο ευρύτερο περιβάλλον υπήρξαν απόψεις που εξέφραζαν απορία, γιατί να μην υπηρετήσω τη θητεία μου (15 μήνες) και να φύγω ως εξόριστος.

Η ζωή σου ανάμεσα στους Ε/κ είναι εύκολη;

Αν με ρωτάτε αν είναι εύκολη η ζωή μου εδώ επειδή είμαι Τ/κ, είναι γεγονός ότι το σύστημα εντός της ε/κ κοινότητας με κάνει να νιώθω τη διαφορετικότητα. Θέλω να σημειώσω όμως, ότι από το 2010 που ήλθα εδώ, μέχρι και σήμερα, υπήρξε μεγάλη διαφορά προς τα θετικά στην αντιμετώπιση που έχω.

Η συνειδητή σου αυτή απόφαση έχει ιδεολογικό στίγμα;

Η δομή της Κύπρου έτσι όπως είναι σήμερα επιβάλλει τη στρατιωτική θητεία, άρα το ζήτημα δεν είναι απλά να μην πάει κανείς στρατό, αλλά να μπορέσει να επεξεργαστεί την ιδεολογία που προκύπτει από τέτοιους θεσμούς. Ο στρατός είναι από τους πιο ισχυρούς θεσμούς εξουσίας που καλλιεργεί τον εθνικισμό και το μιλιταρισμό. Για μένα ο στρατός, όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και διεθνώς, αποτελεί την έκφραση μιας συγκεκριμένης ιδεολογίας με την οποία διαφωνώ.

Σε πρόσφατο άρθρο σου αναφέρεις: «Κανένα άτομο δεν είναι υποχρεωμένο να υιοθετήσει την ιδεολογία που επιβάλλει ένα κράτος». Σε ποιο κράτος αναφέρεσαι;

Αναφέρομαι στη δομή που υπάρχει αυτή τη στιγμή στη βόρεια Κύπρο, που φιλοσοφικά έχει διχοτομική ιδεολογία. Προέκυψε από μια διχοτομική ρητορική και όλοι οι νόμοι και η παιδεία εμπεριέχουν αυτή τη ρητορική. Οι άνθρωποι κάνουν το κράτος, άρα και το κράτος χρωστά στους ανθρώπους. Κανένας, λοιπόν, δεν είναι υποχρεωμένος να υιοθετεί την επίσημη ιδεολογία ενός κράτους. Τα άτομα που ζουν στο κράτος πρέπει να έχουν το δικαίωμα να σκέφτονται, να εκφράζονται και να ζουν τη ζωή τους ακριβώς όπως οι ίδιοι θέλουν. Το σύγχρονο κράτος, παγκόσμια, φέρει μέσα του την έννοια του μιλιταρισμού και της στρατιωτικοποίησης των θεσμών εξουσίας. Στην Κύπρο, για παράδειγμα, η ασφάλεια, έτσι όπως τη διαχειρίζεται ο στρατός και της δίνει περιεχόμενο το κράτος, δημιουργεί το αίσθημα του φόβου τής μιας κοινότητας προς την άλλη. Πιστεύω ότι οι Τ/κ δεν έχουν κάτι να φοβούνται στην πραγματικότητα, ωστόσο η πλειονότητα δεν το αντιλαμβάνεται λόγω της καλλιέργειας της ιδεολογίας του μιλιταρισμού.

Η απόφασή σου έχει σχέση με το ρόλο της Τουρκίας στην Κύπρο;

Το Κυπριακό ήταν αυτό που με έκανε να λάβω την απόφαση αυτή. Το Κυπριακό στη γενιά τη δική μου, ακόμα και πιο μετά, ήταν μέρος της ζωής μας. Είμαι παιδί μιας οικογένειας προσφύγων που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους τρεις φορές, κάτι που συνέβηκε σε πολλές τ/κ οικογένειες. Μεγάλωσα μέσα σε μια οικογένεια που αντιμετώπιζε πάντα τα προβλήματα του πολέμου. Η Τουρκία σίγουρα είναι ο δημιουργός και ένας από τους βασικούς παράγοντες ύπαρξης του Κυπριακού, αλλά σίγουρα υπάρχουν και άλλες πλευρές που καλλιεργούν τον εθνικισμό.

Πώς βλέπεις τη διαδικασία που είναι σε εξέλιξη στο Κυπριακό σε σχέση και με τις εγγυήσεις;

Το πρώτο που θέλω να σημειώσω είναι ότι φαίνεται να υπάρχει ελπίδα μέσα από τη διαδικασία των συνομιλιών. Δεν νομίζω, όμως, η λύση να είναι θέμα μόνο των πολιτικών ηγετών ή των πολιτικών γενικότερα. Το 2004 η διαδικασία των δημοψηφισμάτων ήταν για μένα μια διαδικασία από την οποία έμαθα αρκετά. Κατάλαβα πως οι ίδιοι οι Κύπριοι θα πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες, ώστε να ξεπεραστούν τα ζητήματα της ανασφάλειας.

Αν κάποιος δει με ψυχραιμία γιατί οι Ε/κ είπαν όχι στο δημοψήφισμα, θα ανακαλύψει ότι ένας από τους βασικότερους λόγους είναι η ασφάλεια. Χωρίς οι ίδιες οι κοινότητες να κάνουν πράγματα μαζί δεν μπορεί ένα σχέδιο από έξω να γίνει αποδεκτό. Οι Κύπριοι δεν πρέπει να περιμένουν ένα σχέδιο, το οποίο θα είναι αποτέλεσμα των όποιων συνομιλιών. Πρέπει από τα κάτω της κοινωνίας οι άνθρωποι να οργανωθούν.

Με την προσωπική μου στάση ζωής θέλω να στείλω αυτό ακριβώς το μήνυμα. Προσπαθώ να ζήσω ανάμεσα στους Ε/κ, προσπαθώ να καταλάβω τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς τους. Εχω φτάσει σε ένα επίπεδο, που κατανοώ πλήρως πως η Κύπρος δεν χρειάζεται τρίτα κράτη να την εγγυηθούν. Οι εγγυήτριες δυνάμεις δεν εγγυούνται καμία κοινότητα αλλά την ίδια την Κυπριακή Δημοκρατία, δηλαδή είναι λάθος η αντίληψη που καλλιεργήθηκε στην τ/κ κοινότητα ότι η Τουρκία είναι εγγυήτριά της. Τα μαθήματα της ιστορίας μάς δείχνουν ότι και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις έκαναν αρκετά πράγματα για να μην κρατηθεί η Κυπριακή Δημοκρατία στη ζωή.

Πόσο σημαντικό θεωρείς το ρόλο που πρέπει να διαδραματίσουν οι προοδευτικοί άνθρωποι σε μια επανενωμένη Κύπρο;

Νομίζω πως το πιο βασικό καθήκον των προοδευτικών ανθρώπων θα πρέπει να είναι η τοποθέτησή τους πριν από τη λύση. Από μόνο του το θετικό κλίμα δεν λέει και πολλά. Το μεγαλύτερο καθήκον την επομένη της λύσης είναι να μην ξεχάσουμε το παρελθόν. Οι προοδευτικοί άνθρωποι δεν θα πρέπει να λάβουν υπόψιν τους τα τελευταία 50 χρόνια του διαχωρισμού. Θα πρέπει να οικοδομήσουν μια Κύπρο λαμβάνοντας υπόψη τους αιώνες κοινής συμβίωσης που προηγήθηκαν. Οσα έχω πει δεν είναι απλά στο επίπεδο μιας αφηρημένης θεωρίας. Εχουμε στα χέρια μας πρακτικές αποδείξεις και την ιστορική πραγματικότητα. Ο παππούς μου έχει μάθει το επάγγελμα του μαραγκού από Ε/κ, έζησε με τους Ε/κ στην Πάφο για πολλά χρόνια, ακόμα και την περίοδο των ένοπλων συγκρούσεων, αυτοί που προστάτεψαν τη ζωή του ήταν Ε/κ. Οι εμπειρίες της πραγματικής ζωής λοιπόν μάς δείχνουν το δρόμο.

Θεωρείς ότι έστειλες μηνύματα με αυτή σου την απόφαση;

Ηθελα να στείλω ένα μήνυμα προς όλους τους Κυπρίους και έχω την εντύπωση ότι το έχουν λάβει. Δέχθηκα αρκετή υποστήριξη από τον κόσμο, με τη δημοσίευση του άρθρου μου δέχθηκα γύρω στα 400 αιτήματα φιλίας στον προσωπικό μου λογαριασμό από Ε/κ. Δεν περίμενα αυτή την υποστήριξη για να είμαι ειλικρινής, ηλικιωμένοι άνθρωποι μού στέλνουν προσωπικά μηνύματα για το πόσο συμφωνούν με την πράξη μου. Εκείνο που με κάνει ακόμα πιο αισιόδοξο είναι οι νέοι Ε/κ που με στηρίζουν. Είχα επίσης στήριξη και από την τ/κ κοινότητα, τόσο από άτομα αλλά και εθελοντικές οργανώσεις, οργανωμένα κόμματα και νεολαίες, οι οποίοι υποστηρίζουν αυτή τη διαδικασία.

Πώς ονειρεύεσαι την Κύπρο του μέλλοντος;

Θα μπορούσα να στείλω ένα μήνυμα πολύ τυπικό. Εννοείται ότι οραματίζομαι μια Κύπρο χωρίς ξένες επεμβάσεις. Μια Κύπρο όπου όλοι θα μπορούν να ζουν ειρηνικά. Νομίζω όμως ότι με το προσωπικό μου παράδειγμα, δείχνω σε ποια Κύπρο πιστεύω. Θα μπορούσα να μεταβώ σε οποιαδήποτε χώρα του εξωτερικού για να γλιτώσω τις δικαστικές διώξεις, όμως δεν το επέλεξα αυτό. Επέλεξα να παραμείνω στην Κύπρο προσδοκώντας στην Κύπρο του μέλλοντος.

https://youtu.be/8E8XLJ917Pw