Γιατί ο Αγαμέμνων σήμερα

Πυξίδα/Ορίζοντας

Γιατί ο Αγαμέμνων σήμερα

Σκέψεις πριν από την πρώτη πρόβα

Δυόμισι χιλιάδες χρόνια πέρασαν από την πρώτη παρουσίαση του «Αγαμέμνονα» και η ανθρωπότητα ψάχνει ακόμα να βρει το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης, επαναλαμβάνοντας τα ίδια λάθη σε έναν φαυλότατο κύκλο ολισθημάτων, στοχεύοντας ακούσια στην ύβρη.

Στον Αγαμέμνονα το απολυταρχικό καθεστώς και η τυραννία κυριαρχούν, ο λαός δεν έχει καμιά ισχύ, κράτος δικαίου δεν υπάρχει. Οι άντρες επιστρέφουν νικητές από έναν δεκαετή πόλεμο με τεράστιες απώλειες. Η διαστροφή ενός πατέρα που θυσιάζει την κόρη του σαν ζώο, προκειμένου να πετύχει ευνοϊκούς ανέμους για το στόλο, έχει αφήσει πίσω της πολλούς απλήρωτους λογαριασμούς. Ο φόβος, η αναποφασιστικότητα και η έλλειψη ομοφωνίας των πολιτών καταμαρτυρούν την αποσύνθεση αλλά και τη διάσπαση που απειλεί τα ήδη σαθρά θεμέλια της πόλης. Η Κλυταιμνήστρα ποτέ δεν συγχωρεί τον βάρβαρο φόνο του παιδιού της. Το έγκλημα, στ’ όνομα της εκδίκησης, γεννά ένα καινούργιο έγκλημα. Η βία φέρνει βία. Η σχέση του ανθρώπου με το σύμπαν και τον κόσμο δοκιμάζεται ολοένα και περισσότερο: κάτι που φαίνεται σωστό έρχεται στη συνέχεια να χτυπηθεί από τη θεϊκή δύναμη, γιατί ξεπερνάει το μέτρο.

Ο άνθρωπος προφασίζεται διαχρονικά μιαν Ελένη ως φαιδρό ηθικό πρόσχημα, προκειμένου να σφετεριστεί την πίστη, τις ζωές, τον πλούτο και την ελευθερία των άλλων. Ο πόλεμος, ορατός ή αόρατος, ένοπλος ή άοπλος, εμφύλιος ή μη, κερδισμένος ή χαμένος, υπάρχει πια καθημερινά γύρω μας ως μόνιμη πλέον απειλή, παράλληλα με την αποχαύνωση και τον αποπροσανατολισμό που μας κυριεύουν, καθιστώντας μας άχρηστους να αντιδράσουμε σε ό,τι κακό συμβαίνει.

Σε μια περίοδο που οι παραδοσιακές ιδέες αμφισβητούνται, οι θεσμοί της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας κλονίζονται και η ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στο κράτος δικαίου περιορίζεται και χειραγωγείται με πράξεις βίας και επιβολές, ο «Αγαμέμνων» είναι επίκαιρος σήμερα όσο ποτέ.

Ο χορός των Αργείων επιθυμεί να δοθεί ένα τέλος στη βία και τη διαφθορά, αλλά παραμένει ανίκανος να αντιμετωπίσει την αλήθεια. Και στο τέλος σιωπά. Η τέχνη όμως του θεάτρου μπορεί ακόμα και μιλά ελεύθερα, δείχνοντας ωμή την αλήθεια στον καθρέφτη. Για όποιον αντέχει και θέλει να τη δει. Όσο είναι καιρός. Τοποθετώντας ξανά τον άνθρωπο και το μέτρο στο επίκεντρο των συζητήσεων. Αν επιτρέπονται ακόμα οι συζητήσεις.

Λέα Μαλένη 

Η Λέα Μαλένη σκηνοθετεί στον ΘΟΚ την τραγωδία του Αισχύλου Αγαμέμνων (458 π.Χ.), που αποτέλεσε το 1971 την εναρκτήρια παραγωγή του Οργανισμού και ανεβαίνει φέτος το καλοκαίρι στο πλαίσιο των εορτασμών των 50 χρόνων από την ίδρυση του ΘΟΚ. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην περιοδική έκδοση του ΘΟΚ Μάσκα τεύχος 3.