O Αντώνης Ηλιάκης για τα «Αγκαθερά» του Βάκη Λοϊζίδη

Σημεία Κοινού/ Ορίζοντας

Για το βιβλίο του Βάκη Λοϊζίδη «Αγκαθερά»

Τα αγκαθερά είναι μια λέξη υπαινικτική. Ο παππούς είχε ένα μεγάλο χωράφι σε μια  περιοχή βορειοδυτικά του χωριού μου που λεγόταν Αγκαθερή ή Αγκαθεράδες. Όλα τα ποιήματα του Λοϊζίδη είναι παράξενα, δεν θυμίζουν τίποτε από ανάλογες εκδόσεις  των παλαιοτέρων ποιητών όπως του Μιχαηλίδη, Λιπέρτη, Μόντη και των λαϊκών ποιητών αρχίζοντας από τον Παύλο Λιασίδη και Καρνέρα. Έχουν το δικό τους άρωμα.

Αν είναι καλά, αν είναι αριστουργήματα ή κακά ποιήματα δεν είμαι σε θέση να πω, αλλά έχουν μια ιδιαιτερότητα, έχουν μια διαφορά από οτιδήποτε θεωρείται λυρικό ή έστω ποιητικό, από οποιαδήποτε ποιητική έκδοση έγινε στην Κύπρο προηγουμένως.  Έχουν αυτή τη διαφορετικότητα που θεωρείται πλεονέκτημα στην τέχνη της ποιήσεως· Έχουν ένα ανεπαίσθητο  ηθογραφικό στοιχείο μαζί με τα άλλα χαρακτηριστικά τους.

Ξεχώρισα το ποίημα « Η συνομιλία του Λιπέρτη με ένα στρούθο». Αυτό το ποίημα μπορώ να πω ότι μου άρεσε πιο πολύ από τα εικοσιτέσσερα ποιήματα  της συλλογής. Μου άρεσε και ως επαρκούς αναγνώστη  αλλά και ως κοινού αναγνώστη. Μου άρεσε ως πρωτότυπο ποίημα. Ιδιαίτερα  το τέλος που λέει ο Λιπέρτης στο σπουργίτη πολύ επιγραμματικά  «Έγιν’ αερούδιν». Βέβαια αναφέρεται στο ωραιότατο  ποίημα -ίσως το καλύτερο του Λιπέρτη- (διότι έχει και πολλά σκάρτα ποιήματα ο Λιπέρτης, αυτά τα παραινετικά, τα πάρα πολύ ηθογραφικά στα οποία  η γλώσσα του που είναι κάπως εξεζητημένη ). Το Αερούδιν είναι νομίζω το καλύτερο ποίημα του Λιπέρτη και το εντόπισε ο ποιητής βάζοντάς το κιόλας  ως  μότο της όλης συλλογής.

Αυτή η διαφορετικότητα  του ποιητή ασκεί  πάνω μου ως αναγνώστη μια νοσηρή σαγήνη, μια έλξη η οποία τρόπον τινά λόγω και της ιδιαίτερή μου τάσης να υποτιμώ το καθετί όσον αφορά τη λυρική ποίηση στην κυπριώτικη γλώσσα. Τα περισσότερα ποιήματα της συλλογής είναι στην κυπριώτικη με μικρά στίγματα της καθομιλουμένης. Υπάρχουν βέβαια και μερικά στην καθομιλουμένη νεοελληνική. Έχω την τάση  να υποτιμώ διαβάζοντας κυρίως λυρική ποίηση από Κυπρίους ποιητάς περιλαμβανομένων και των εξεχουσών μορφών του Βασίλη Μιχαηλίδη, του Λιπέρτη, του Πασιαρδή και άλλων. Αντιθέτως εάν κάποιο ποίημα παρ’ ελπίδα μου αρέσει όπως το Αερούδιν του Λιπέρτη, λέω αχ και να το έγραφα εγώ! Ενδομύχως λέω εγώ έπρεπε να το είχα γράψει αυτό το ποίημα και όχι ο Λιπέρτης,  όχι ο Μιχαηλίδης.

Από τον Μιχαηλίδη μου αρέσουν τα ποιήματα που είναι στην καθαρεύουσα όπως το Σίγαρον και ο Αποχωρισμός . Τα θεωρώ πολύ πιο αντιπροσωπευτικά από τα άλλα της κυπριώτικης του Μιχαηλίδη εκτός από τη Χιώτισσα που έχει αυτή τη μουσικότητα στο στίχο, είναι πολύ καλογραμμένο, έχει θαυμάσιες ομοιοκαταληξίες.

Στη συλλογή του Βάκη Λοϊζίδη  δεν υπάρχει ούτε ίχνος ομοιοκαταληξίας  χωρίς να φαίνεται ότι θα χρειαζόταν κάπου η ομοιοκαταληξία. Ίσως  εάν υπήρχε ομοιοκαταληξία κάπου να μείωνε το αποτέλεσμα.

Από όλα τα 24 ποιήματα της συλλογής το αίσθημα της  ζήλιας το ένιωσα για  εκείνο το μικρό εξάστιχο ποίημα που έχει ως θέμα τη συνομιλία του Λιπέρτη με ένα  σπουργίτι. Θα ήθελα να το είχα γράψει εγώ αλλά με πρόκαμε ο Βάκης.  Το έγραψε πρωτύτερα και δεν μπορώ να διεκδικήσω δάφνες παρά να το θαυμάσω. Μου άρεσε πολύ ως ποίημα. Είναι ευρηματικό. Υπάρχουν και άλλα πολλά σημεία που μου αρέσουν. Υπάρχει μια λόξα. Μου αρέσουν τα ποιήματα που αναφέρουν πουλιά. Εκτός από το σπουργίτι που συνομιλεί με τον Λιπέρτη δεν πρόσεξα άλλη αναφορά ονομαστικά σε πουλί στα ποιήματα του Λοϊζίδη.

Αναμένουμε νέες εκπλήξεις  από τον Βάκη Λοϊζίδη. Ευχάριστες εκπλήξεις όπως και την ανά χείρας συλλογή «Αγκαθερά». Επειδή ευρίσκεται ακριβώς στο μέσο του δρόμου της ζωής, αναμένουμε να αποδώσει ακόμα πολύ πιο καλά όσο του είναι δυνατό καθώς ωριμάζει.

Αντώνης Ηλιάκης