Ο φόβος, ο εγκέφαλος και η ζωή μας

Του Γιώργου Δεληγιάννη

 

Το θέμα με όσους επιλέγουν να μην εμβολιαστούν κατά της COVID-19, αφήνοντας τον εαυτό τους, την κοινωνία και τη χώρα στο έλεος αυτής της πανδημίας, χρειάζεται κατά την άποψή μας, κοινωνιολογική και ψυχολογική έρευνα. Η έρευνα θα πρέπει να απαντήσει σε ποιες κατηγορίες κατατάσσονται όσοι αρνούνται να εμβολιαστούν. Πιστεύω ότι έχουμε τους πλήρως αρνητές, επειδή θεωρούν ότι όλα αυτά είναι μέρος μιας παγκόσμιας συνωμοσίας για να μας κάνουν ρομπότ. Έχουμε τους καχύποπτους στην τεχνολογία που φοβούνται το νέο εμβόλιο επειδή δεν έχει δοκιμαστεί αρκετά και δεν ξέρουν τις μακροχρόνιες παρενέργειες. Τους εγωκεντρικούς που θεωρούν ότι θα τη «γλιτώσουν» από τον εμβολιασμό, αφού θα τον κάνουν οι υπόλοιποι και άρα θα είναι οι ίδιοι προστατευμένοι και τέλος, όπως αποδεικνύεται και από τους αριθμούς, τους πλήρως αδιάφορους, κατά κύριο λόγο νέους κάτω των 30, που αποτελούν το φιτίλι.

Σύμφωνα με τον ψυχίατρο δρ Μπόρβιν Μπάντελοβ, ειδικό σε θέματα αγχώδους διαταραχής, όποτε προκύπτει κίνδυνος, τον φοβόμαστε περισσότερο, ειδικά αν είναι καινούργιος και δύσκολος στη μεταχείριση σε σχέση με ήδη γνωστούς κινδύνους.

Στην αρχή της πανδημίας, σύμφωνα με τον κ. Μπάντελοβ, ο φόβος ήταν ο ίδιος ο κορονοϊός, τον οποίο σταδιακά συνηθίσαμε και η αξιολόγηση κινδύνου μας επανήλθε σε σχετικά φυσιολογικό επίπεδο.

Τώρα, οι άνθρωποι φοβόμαστε τον εμβολιασμό επειδή είναι κάτι νέο (για τους πολλούς, επειδή οι επιστήμονες ήδη τα γνωρίζουν και τα μελετούν).

Παίζει επίσης κάποιο ρόλο, λέει ο ψυχίατρος, πως για να εμβολιαστεί κανείς πρέπει να πάει κάπου ενεργά, να πάρει την απόφαση ο ίδιος, χωρίς κάποιοι άλλοι να πάρουν την απόφαση για λογαριασμό του.

Αν κολλήσει κανείς τον κορονοϊό, το αντιλαμβάνεται ως μοιραίο, αλλά αν πάει να κάνει το εμβόλιο, είναι δικό του το «λάθος».

Αντιμέτωποι με μια νέα και άγνωστη απειλή, οι άνθρωποι είναι προγραμματισμένοι να αντιδρούν ενστικτωδώς με φόβο και οι κανόνες της λογικής δεν έχουν πλέον εφαρμογή, κάτι που οδηγεί σε λανθασμένη αξιολόγηση κινδύνου.

Και προσέξτε τι αναφέρει ο ψυχίατρος: «Έχουμε δύο συστήματα στον εγκέφαλο. Από τη μία τον εγκέφαλο του φόβου, που είναι απλός και πρωτόγονος, περίπου στο επίπεδο ενός κοτόπουλου, και δεν είναι καλός στην επεξεργασία στατιστικών. Ο εγκέφαλος του φόβου δεν είναι δεκτικός στα στατιστικά στοιχεία, αλλά θα καθησυχαστεί βλέποντας άλλους ανθρώπους να εμβολιάζονται χωρίς να υπόκεινται σε βλάβη.

Κι από την άλλη τον εγκέφαλο της λογικής, που σε γενικές γραμμές καταλαβαίνει καλύτερα τους αριθμούς και τις στατιστικές. Μετά από ένα ορισμένο διάστημα, ο λογικός εγκέφαλος θα αποκτήσει και πάλι το πάνω χέρι.

Ε, λοιπόν, εδώ στην Κύπρο, διερωτώμαι πόσο δυνατός είναι τελικά αυτός ο εγκέφαλος της λογικής και σε πόσους, ο εγκέφαλος επιπέδου κοτόπουλου τελικά υπερισχύει σχεδόν πάντα…