Ανοιχτός ορίζοντας/ Ορίζοντας

Ο Γιάννης Δάλλας ήταν μια κορυφαία πνευματική φυσιογνωμία

Ο Γιάννης Δάλλας ήταν μια κορυφαία πνευματική φυσιογνωμία από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά. Αριστερός πολίτης εν εγρηγόρσει, με καθαρή ματιά, χωρίς κόμπλεξ και βεντετισμούς, πάντα με οξύ κριτικό λόγο, μοίραζε απλόχερα τις γνώσεις του, τη στήριξή του, εκεί που άξιζε.

Με τη στάση του έδινε νόημα και περιεχόμενο στην έννοια του διανοούμενου. Πέθανε χθες το πρωί σε ηλικία 96 ετών. Αδιαφόρησε για τους εφήμερους επαίνους, γνωρίζοντας ότι το έργο του, η αλήθεια του, είχε να αναμετρηθεί μόνο με τον χρόνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο αυτός έγραψε για τους σύγχρονούς του ποιητές, τους εν δυνάμει ανταγωνιστές του. Αυτός καθιέρωσε τον Μίλτο Σαχτούρη, αυτός έδωσε το κριτικό στίγμα του Τάκη Σινόπουλου, του Μανόλη Αναγνωστάκη και τόσων άλλων.

Κορυφαίος νεοελληνιστής, μεταφραστής αρχαίων λυρικών, ποιητής, κριτικός, δοκιμιογράφος. Το φιλολογικό του έργο έχει σφραγίσει όλη τη διαδρομή της νεοελληνικής λογοτεχνίας, αφού καθόρισε τις σπουδές στον Σολωμό, στον Κάλβο, στον Καβάφη, στον Βάρναλη, στον Καρυωτάκη, στον Κωνσταντίνο Θεοτόκη. Έχει μεταφράσει το μεγαλύτερο μέρος των αρχαίων λυρικών, ενώ υπήρξε από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς ποιητές μας.

[…] Από την αρχαία λυρική ποίηση συνήγαγε τα διάσπαρτα μέλη ενός ποιητικού σώματος που κάποτε έλαμπε στην ολοκλήρωσή του, τα τοποθέτησε σε ένα νέο μουσείο, προσιτό σε όλους μας: αυτό συνιστούν οι τόμοι των μεταφράσεων του Δάλλα.

Η ποίησή του συνομιλεί συστηματικά με την ποιητική μας παράδοση, με το έργο των συνομηλίκων του ποιητών, με το πεζογραφικό του έργο, με την ποίηση των αρχαίων λυρικών. Η ποίηση του Γιάννη Δάλλα είναι ένα απέραντο διακείμενο. Δεν έχει το άγχος να “χωνέψει” τις επιρροές, τις επιδράσεις, τα δάνεια· δεν τα κρύβει, δεν τα οδηγεί στην τόσο γνωστή και συνήθως αδέξια διαδικασία ομογενοποίησης, αλλά τα δείχνει, σε πρώτο πλάνο, τα δηλώνει, τα αφήνει να λειτουργούν, μετατοπίζοντας το αισθητικό στοίχημα από την “επίδραση” στην οικειοποίηση και στην επαναγραφή.

Όλα αυτά διαμορφώνουν μια ποίηση μπαχτινικά διαλογική, πολυστρωματική, πολυποίκιλη, δηλαδή ουσιωδώς ανομοιογενή, και άρα πολυφωνική. Μια ποίηση απολύτως σύγχρονη.

Ο Γιάννης Δάλλας ήταν ένας ανοιχτός άνθρωπος, φιλικός, άνθρωπος των συναναστροφών και της “συντεχνίας”, όπως αποκαλούσε το λογοτεχνικό συνάφι. Το σπίτι του πάντα ανοιχτό, ο ίδιος πάντα διαθέσιμος να βοηθήσει, να στηρίξει φιλολόγους ή λογοτέχνες. Απολαυστικός, καθηλωτικός όταν διάβαζε, όχι μόνο δικά του κείμενα αλλά και άλλων ποιητών και πεζογράφων. Και πάνω απ’ όλα δεν επαναπαύθηκε ούτε στιγμή στις δεδομένες και κυριολεκτικές δάφνες του: μέχρι την τελευταία στιγμή παρακολουθούσε το λογοτεχνικό γίγνεσθαι, τους νέους φιλολόγους και ποιητές, είχε γνώμη και άποψη, ήθελε να είναι παρών στην εποχή του.

Γεννημένος στη Φιλιππιάδα Πρεβέζης, το 1924, το πρώτο του λογοτεχνικό έργο είναι Η σφαγή του Κομμένου (1947), για το χωριό της Άρτας που υπήρξε θύμα της ναζιστικής θηριωδίας, ενώ εμφανίστηκε στην ποίηση με τη συλλογή Federico Garcia Lorca, το 1948.
Δίδαξε στη Σχολή Μωραΐτη, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου, με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο για το σύνολο του έργου του, με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών και προσφάτως με το Βραβείο Διδώ Σωτηρίου της Εταιρείας Συγγραφέων. Από το πράγματι αχανές έργο του, ορισμένοι τίτλοι βιβλίων του:
Υπερβατική συντεχνία (Έρασμος), Ποιήματα, 1988-2013 (Νεφέλη), Ο κλασικισμός του Ανδρέα Κάλβου (Σοκόλης), Ο Καβάφης και η δεύτερη σοφιστική (Στιγμή), Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης (Κέδρος), Κώστας Βάρναλης, Το φως που καίει (φιλολογική επιμέλεια – επίμετρο, Κέδρος), Σκαπτή ύλη από τα Σολωμικά μεταλλεία (Άγρα), Αρχαίοι λυρικοί, Χορικολυρικοί (Άγρα), Αρχαίοι λυρικοί, Μελικοί (Άγρα), Αρχαίοι λυρικοί, Ιαμβογράφοι (Άγρα), Αρχαίοι λυρικοί, Ελεγειακοί (Άγρα), Ελληνιστικός μικρόκοσμος (απάνθισμα από την Παλατινή Ανθολογία (Ηριδανός), Πλάτωνος, Τα αποδιδόμενα επιγράμματα (Ηριδανός), Ρουφίνος, Ερωτικά επιγράμματα (Ηριδανός).

(Πηγή: Εφημερίδα Αυγή)

 

Πόσοι κρυφά σακατεμένοι

μες στους σιδερένιους δρόμους της πρωτεύουσας

ένας τους συγκολλά κι άλλος τους ράβει όπως-όπως για πεντέξι χρόνια

Και τόσοι ανίατοι χυμένοι στο μπετόν αλλάζοντας πλευρό μες στα θεμέλια

Και  μόνο οι νεκροί μας σύντροφοι ακεραιωμένα αγάλματα

πετώντας γύρω-γύρω σαν τα χελιδόνια του θανάτου

μ’ ένα μήνυμα στο ράμφος τους:

«Κρατηθείτε, κρατηθείτε..»

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy