Ο Γρίβας απεργαζόταν τη δολοφονία του Μακαρίου

Ακόμα μια επέτειος του προδοτικού πραξικοπήματος του 1974.

Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά, δυστυχώς βρισκόμαστε μπροστά σε μια προσπάθεια παραχάραξης της ιστορίας και αποπροσανατολισμού από τα πραγματικά γεγονότα.

Ούτε λίγο ούτε πολύ, παρακάμπτοντας στοιχεία που βοούν, επιχειρείται να παρουσιαστεί ο Μακάριος ως γνώστης για το πραξικόπημα ενώ κάποια άλλοι φτάνουν στο σημείο, υιοθετώντας τους ανεδαφικούς ισχυρισμούς του Ν. Σαμψών, να ισχυρίζονται μάλιστα ότι ο Μακάριος είχε σχέση και με την οργάνωση του πραξικοπήματος.

Και σε αυτή την προσπάθεια αφήνουν στο περιθώριο τους στόχους του Γρίβα και της ΕΟΚΑ Β’ που δεν ήταν άλλοι από την ανατροπή και δολοφονία του Μακαρίου.

 

Στο σημερινό σημείωμα θα παραθέσουμε αναφορές του Σπύρου Παπαγεωργίου, του θεωρητικού της ΕΟΚΑ Β’, στενού συνεργάτη του Γρίβα και κυβερνητικού εκπροσώπου του πραξικοπήματος του 1974.[1]

 

«Ημέραι Νίκης εγγύς»!

Ο Σπ. Παπαγεωργίου γράφει μεταξύ άλλων ότι: «Για τον Μακάριο είχε πια συγκεκριμένα σχέδια εξοντώσεως ο Γρίβας, που τα επεξεργαζόταν με κάθε λεπτομέρεια».

Σημειώνει ότι το καλοκαίρι του 1973 o Γρίβας είχε πάρει τις αποφάσεις του, ή καλύτερα αποφάσισε να υλοποίηση ορισμένες αποφάσεις:

Εξόντωση του Μακαρίου και πραξικοπηματική κατάληψη της εξουσίας. Μάλιστα, για να είναι τα πάντα έτοιμα και σίγουρα, η ΕΟΚΑ Β’ διέταξε (23.7.1973) την άσκηση «Εξπρές Ένα», που αποσκοπούσε να δοκιμάσει τα συστήματα συναγερμού και επικοινωνιών, από επιπέδου αρχηγείου μέχρις επιπέδου ομαδαρχών.

Σε απόρρητη διαταγή του αρχηγείου της ΕΟΚΑ Β’ τονιζόταν ότι: «Τα συμπεράσματα της ασκήσεως θα είναι πολύτιμα. Η Άσκησις πρέπει να παραμείνει μυστική».

 

Εξ άλλου, εκείνες τις μέρες στις διαταγές της συνωμοτικής οργανώσεως προς τα διάφορα ηγετικά στελέχη της, τονίζονταν επιγραμματικά τα έξης: «Μη πτοήσθε. Ημέραι ΝΙΚΗΣ εγγύς». Κι αυτό ήταν γραμμένο όχι συμπτωματικά και μεμονωμένα, αλλά επαναλαμβανόταν με ιδιαίτερη έμφαση σε αρκετές διαταγές.

“Ώστε, λοιπόν, η αντίστροφη μέτρηση για ένα πραξικόπημα στην Κύπρο είχε αρχίσει συστηματικά πια και προγραμματισμένα. Κι αύτη τη φορά μέσα στα ανατρεπτικά σχέδια η τύχη του Κυπρίου Προέδρου ήταν αδίστακτα καθορισμένη: Ο Μακάριος πρέπει να εκτελεσθή!»

Σχέδιο ηλεκτρονικής ανατινάξεως

Ο Σπ. Παπαγεωργίου τονίζει ότι λόγω των μέτρων ασφαλείας που λαμβάνονταν από τη φρουρά του Μακαρίου η απευθείας εκτέλεση του ήταν δύσκολη.

Γι’ αυτό, αντί για μια συνήθη δολοφονική απόπειρα, η ΕΟΚΑ Β’ αποφάσισε να χρησιμοποιήσει νέες μεθόδους, ακίνδυνες για τους εκτελεστές.

Οι συνωμότες προσανατολίστηκαν στην ανατίναξη του προεδρικού αυτοκινήτου με ηλεκτρονικά μηχανήματα.

Η πυροδότηση θα γινόταν με σύστημα πομπού και δέκτη, ο οποίος θα προκαλούσε την έκρηξη ενός ηλεκτρικού πυροκροτητή, που με τη σειρά του – ακαριαία όλα αυτά – θα προκαλούσε την έκρηξη σε δεκάδες κιβώτια δυναμίτιδας.

 

Είναι πια εξακριβωμένο, τονίζει ο Σπ. Παπαγεωργίου, ότι από το καλοκαίρι του 1973 μέχρι το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου, τρείς ομάδες της ΕΟΚΑ Β’ εργάζονταν, χωρίς καμιά επαφή μεταξύ τους, πάνω στα σχέδια ηλεκτρονικής ανατινάξεως του Μακαρίου. Και είναι επίσης σίγουρο, ότι τις ενέργειες των δύο ομάδων γνώριζε και καθοδηγούσε ο ίδιος ο Γρίβας.

 

Τα μέλη της μιας ομάδας συνελήφθησαν, αποκάλυψαν τα σχέδια τους και παράδωσαν τα υλικά τους στις αρχές ασφαλείας της Κύπρου.

 

Προμήθεια υλικού από τη CIA

Η τρίτη ομάδα που η σύνδεσή της με τον Γρίβα δεν έχει εξακριβωθεί, χρησιμοποιούσε στις δοκιμές της, για την ανατίναξη του Μακαρίου, απόλυτα σύγχρονο υλικό και υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις να πιστεύεται ότι το υλικό αυτό ήταν εκείνο που η CIA είχε στείλει στην Κύπρο το 1972, αφού προηγουμένως το δοκίμασε στην έρημο Νεγκέβ του Ισραήλ.

Τα μηχανήματα αυτά έφτασαν στην Λευκωσία από την άνοιξη του 1973.  Μετακινήθηκαν για μια περίοδο στη Λεμεσό για να γίνουν προσεκτικές δοκιμές στην περιοχή Φασουρίου και ύστερα μεταφέρθηκαν και πάλι στη Λευκωσία. Τελικά δεν χρησιμοποιήθηκαν σε απόπειρα δολοφονίας του Μακαρίου, όπως ήταν ή σφοδρή επιθυμία και η προσδοκία των αποστολέων τους.

Οι λόγοι είναι άγνωστοι.

Πάντως τα μηχανήματα αυτά ποτέ δεν αποσύρθηκαν από την Κύπρο, σύμφωνα με την δημόσια ομολογία ενός πρώην πράκτορα της CIA.

Το σχέδιο «Φλόγα» του Γρίβα

Ωστόσο είναι μαρτυρημένο και εξακριβωμένο, ότι το σχέδιο του Γρίβα το «δικό» του – μέχρις ενός αδιερεύνητου σημείου – σχέδιο είχε αρχικά την ονομασία «Φλόγα».

Έδωσε προφορικές αλλά και έγγραφες διαταγές και οδηγίες για την εκτέλεση του σχεδίου αυτού. Βασικά προβλεπόταν η ανατίναξη του προεδρικού αυτοκινήτου κάποιο μεσημέρι καθώς ο Μακάριος θα γύριζε από το προεδρικό μέγαρο στην Αρχιεπισκοπή.

Τρία κλειστά φορτηγά αυτοκίνητα θα ήταν σταματημένα σε μια στενή δίοδο, πάνω στο τείχος, από την οποία κατ’ ανάγκη θα περνούσε το αυτοκίνητο του Μακαρίου.

Το προεδρικό αυτοκίνητο θα απείχε μόλις 1 – 2 μέτρα την ώρα της πυροδοτήσεως και προβλεπόταν ότι τα τρία αυτοκίνητα που θα μετατρέπονταν σε τεράστιες βόμβες φοβερής ισχύος, καθώς και το εκρηκτικό κύμα που θα δημιουργείτο, θα εξαφάνιζαν κυριολεκτικά τον Μακάριο και την συνοδεία του, αλλά θα κατέστρεφε και κτίρια της περιοχής.

 

Τελική δοκιμή του φονικού σχεδίου

Το Σεπτέμβριο του 1973 έγινε η τελική δοκιμή, μετά την οποία υπολογιζόταν ότι το σχέδιο θα εφαρμοζόταν πια οριστικά. Ένα από τα μυημένα στο σχέδιο μέλη της ΕΟΚΑ Β’ κλείστηκε στο «πόρτ μπαγκάζ» ενός ιδιωτικού αυτοκινήτου έχοντας πλάι του τον δέκτη. Κρατούσε και το αυτόματο του «Καλασνίκωφ» καθώς και δύο χειροβομβίδες.

Και μόνη η προσέγγιση, από τις συνθήκες αυτές, κοντά στην Αρχιεπισκοπή, ήταν έργο δύσκολο και επικίνδυνο.

Το πρωί το αυτοκίνητο με τον άνθρωπο του Γρίβα και τα βασικά σύνεργα της επιχειρήσεως οδηγήθηκε κοντά στο τείχος και αφέθηκε εκεί.

Έμεινε μέχρι τις 2 μετά το μεσημέρι που γύρισε ο Μακάριος.

 

«Όλα εντάξει!»

Ο παρατηρητής έστειλε το «σήμα» ακριβώς την ώρα που το προεδρικό αυτοκίνητο ήρθε στο πλάι. Και ο δέκτης έπιασε κανονικά το «σήμα».

Όλα καλά, μόνο που ο κρυμμένος στο «πόρτ μπαγκάζ» πάνοπλος Γριβικός κόντεψε να σκάση από ασφυξία, αφού σε μικρή απόσταση, στην ’Αρχιεπισκοπή βρίσκονταν πανέτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο οι πιστοί στον Μακάριο άνδρες της Προεδρικής Φρουράς.

 

Όταν τον έβγαλαν μακριά από την Αρχιεπισκοπή, μέσα από τον κρυψώνα του μόλις που μπόρεσε να τους πει «ναι το σήμα ήρθε ακριβώς την ώρα που ο Μακάριος ήταν πλάι μου», και έπεσε λιπόθυμος…

 

Τον Οκτώβριο του 1973 η ομάδα που ανέλαβε το εγχείρημα και έκαμε τις δοκιμές ειδοποίησε τον Γρίβα: «Αρχηγέ όλα έτοιμα. Η “Λάμψις” μπορεί να γίνει όποτε θέλετε».

 

Ο αρχηγός της ΕΟΚΑ Β’ απάντησε ότι σύντομα θα τους έστελνε χρήματα για να αγοράσουν τα τρία παλαιά κλειστά αυτοκίνητα που ήταν αναγκαία για την αποθήκευση του υλικού.

 

Τελικά, ο Γρίβας ούτε χρήματα έστειλε, ούτε και στο σχέδιο αυτό έδωσε συνέχεια.

Το γιατί είναι ακόμα άγνωστο…

Ο Ντενκτάς γνώριζε για το πραξικόπημα

Από ε/κυπριακό απόρρητο έγγραφο πιστοποιείται ότι ο Ραούφ Ντενκτάς γνώριζε για την πραγματοποίηση του πραξικοπήματος.

 

Το έγγραφο αυτό, του 1978, αποδεσμεύθηκε μαζί με άλλα από τα βρετανικά αρχεία το 2009 και αναφέρεται σε συνάντηση του τότε Ύπατου Αρμοστή της Βρετανίας στην Κύπρο, του Τζον Μάρτιν), με τον γενικό διευθυντή του Υπουργείο Εσωτερικών Αντωνάκη Αναστασίου.

Με σημείωμα του προς το Λονδίνο ο Μάρτιν αναφέρεται σε έγγραφο που του έδειξε ο Αναστασίου, ο οποίος χειριζόταν τότε τα απόρρητα έγγραφα της Κύπρου, και αποδείκνυε ότι οι Τούρκοι γνώριζαν από το 1973 ότι η Ελλάδα θα έκανε πραξικόπημα.

 

Σύμφωνα με το σημείωμα του Μάρτιν, ο Αναστασίου του έδειξε ένα έγγραφο ημερομηνίας 10 Αυγούστου 1973, το οποίο ανέφερε ότι ο Ντενκτάς αναμένει από μήνα σε μήνα ανάληψη δράσης από την ΕΛΔΥΚ (όχι από την Εθνική Φρουρά όπως ανέμενε προηγουμένως) για την εξόντωση του Μακαρίου.

Ο Ντενκτάς ήταν επίσης πεπεισμένος ότι μόλις αυτό θα συνέβαινε, η Τουρκία θα εισέβαλλε στην Κύπρο στην περιοχή του Καραβά και της Λαπήθου και ανατολικά της Κερύνειας, αλλά οι δυνάμεις της δεν θα προχωρούσαν σε άλλες περιοχές. Από τις θέσεις που θα κατελάμβανε η Τουρκία ως εγγυήτρια δύναμη, θα αξίωνε λύση που θα ωφελούσε την τουρκοκυπριακή κοινότητα”.[2]

 

[1] Τα στοιχεία έχουν ληφθεί από το βιβλίο του Σπ. Παπαγεωργίου «Μακάριος πορεία δια πυρός και σιδήρου».

[2] Μ http://www.makarios.eu/cgibin/hweb?-A=3225&-V=history