Ο μύθος του Σίσυφου

Του Ευάγγελου Κωνσταντέλου*

Από τη στιγμή που ο άνθρωπος παραδέχεται τη διάσταση ή μπορεί να κάνει τη διάκριση ανάμεσα στη λογική επιθυμία του για κατανόηση και ευτυχία και στη σιωπή του κόσμου, μπορεί άραγε να κρίνει αν η ζωή αξίζει τον κόπο να την ζει κανείς; Αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό και θεμελιώδες ερώτημα στη φιλοσοφία. Η γνώση και η επίγνωση του θανάτου, όσο κι αν εντάσσεται σε μια διαυγή προσπάθεια παραδοχής και αποδοχής της ζωής, δεν παύει να συναντά μια πραγματικότητα, η οποία πολλές φορές είναι αβάσταχτη και αφόρητη. Είναι ένας βίος αβίωτος. Ο τερματισμός αυτής της προσπάθειας για ζωή ίσως να θεωρείται εξέγερση, μια ατομική επανάσταση, μια ελευθερία, όπου το πάθος για ζωή ηττάται από τα μαρτύριά της. Αυτό αποκαλύπτει τις συνέπειες αυτού του τερματισμού… τις συνέπειες αυτής της «εξόδου».

Η είδηση της αυτοκτονίας του μικρού Στυλιανού δεν παρουσιάζει μόνο μια ατομική ή οικογενειακή τραγωδία, αλλά πρωτίστως μια κοινωνική άρνηση. Μια κοινωνία αρνείται να ενσταλάξει όραμα και να εμπνεύσει στους νέους ανθρώπους το πάθος για τις πραγματικές ομορφιές της ζωής. Αρνείται να δώσει ελπίδα και νόημα στη ζωή στα πιο σπουδαία και σημαντικά μέλη της… τους νέους της και ιδιαίτερα στα παιδιά του λαού. Η κακή παιδεία, η κρατική αδιαφορία και αναλγησία, η υποκρισία των πολιτικών και αξιωματούχων, οι έντονες ταξικές ανισότητες, η κοινωνική αδιαφορία, ο ατομικισμός, η αποξένωση και άλλα τόσα υπαρκτά φαινόμενα που φθείρουν την καθημερινότητα, πάντα πλήττουν το λαό και οδηγούν τους πιο αδύναμους στην παραίτηση.

Η κοινωνία δεν έχει την πολυτέλεια να χάνει τα παιδιά της… όλα τα παιδιά της. Ειδικά σε μικρές κοινωνίες, που όλοι οι άνθρωποι λίγο ως πολύ γνωρίζονται μεταξύ τους, δεν θεωρώ ότι επιτρέπεται να υπάρχει άγνοια για τα αίτια και τις αφορμές που οδήγησαν το παιδί, τον μικρό Στυλιανό, στο απονενοημένο διάβημα. Η κοινωνία έχει τη δυνατότητα να αυτορρυθμίζεται και να αυτονομείται, κυρίως από ανάγκη, ώστε να προστατέψει τα μέλη της. Δεν το κάνει μόνο από αλτρουισμό ή φιλαλληλία, αλλά κυρίως από υποχρέωση και καθήκον, που υπαγορεύει η ίδια η ανάγκη για επιβίωση. Με άλλα λόγια από ανάγκη και ευθύνη για επιβίωση, από ανάγκη και ευθύνη για ευημερία και ανάπτυξη της κοινωνίας δεν πρέπει να χάνουμε ανθρώπους.

Πρέπει ο λαός να βρει τους τρόπους εκείνους που θα αλλάξουν τους θεσμούς, θα τους κάνουν πιο υπεύθυνους, ώστε να ενεργούν έγκαιρα και αποτελεσματικά, να αντιμετωπίζουν και να προλαμβάνουν παρόμοια περιστατικά και οικογενειακές τραγωδίες. Η παιδεία και η ποιότητα της ζωής των παιδιών στα σχολεία, αλλά και η παρακολούθηση της συμπεριφοράς των νέων από ειδικούς επιστήμονες είναι ίσως η πιο ουσιαστική πηγή, που μπορεί δυνητικά να αποτρέψει κι άλλους νέους ανθρώπους από το να παραιτηθούν από τη ζωή. Όταν ένας λαός είναι σε θέση να προστατεύει το μέλλον της κοινωνίας του, τότε και μόνο τότε μπορεί να αποκαλεί τον εαυτό του γενναίο και σοφό.

Η αγωνία που βίωνε το παιδί μπορεί να υπάρχει και σε άλλα παιδιά, τα οποία όμως σιωπούν. Η αγωνία αυτή μπορεί (και πρέπει) να γίνει αγώνας όμοιος με εκείνον του μύθου του Σίσυφου. Ένας αγώνας που αγαπά τη ζωή, μισεί το θάνατο και κάνει τα πάντα για να τον νικήσει. Θα αποτελέσει σύμβολο της ανθρώπινης μοίρας, που θα επιτρέψει στους ανθρώπους να φεύγουν πλήρεις ημερών. Εάν δεν προστατευθούν οι νέοι άνθρωποι, το μέλλον θα φαντάζει τόσο δυσοίωνο, που θα καταντήσουμε να είμαστε μια κοινωνία που «μόνο σταυρούς σε μνήματα καρφώνει».

*Ακαδημαϊκός, εικαστικός, δημοσιογράφος

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy