Ο Γιόζεφ Γκέµπελς, υπουργός προπαγάνδας των ναζί, ο λεγόµενος «ψευδόµενος διάβολος», δήλωνε ότι «η προπαγάνδα είναι σαν την τέχνη, δεν χρειάζεται να σέβεται την αλήθεια». Κατάλαβε ότι για τη χειραγώγηση της µάζας, τα δάκρυα και το αίµα ήταν απαραίτητα.
Κανάλια και εφηµερίδες περιέγραφαν µε συγκλονιστικές λεπτοµέρειες τη σφαγή στην Τιµισοάρα. Μια δηµοσιογραφική πηγή µάλιστα έκανε λόγο για 4.632 πτώµατα και κανένας δεν διερωτήθηκε ποιος έκατσε να µετρήσει τόσα κορµιά πεσµένα στους δρόµους… Κανένας δεν πρόσεξε ότι τα πτώµατα που εµφανίζονταν στις εικόνες ήταν σε προχωρηµένη σήψη.
Η αδελφή Λούσι, µια καλόγρια, είχε βιαστεί από Σέρβους µαχητές. Λίγα χρόνια αργότερα αποδείχθηκε ότι η µοναχή ήταν ένα κατασκεύασµα.
Οι κορµοράνοι στην περιοχή του Κόλπου πέθαιναν ο ένας µετά τον άλλο, µετά την απόφαση του Σαντάµ Χουσεΐν να διοχετεύσει τόνους πετρελαίου στον Κόλπο. Τελικά η φωτογραφία µε τον κορµοράνο βουτηγµένο στο µαζούτ ήταν κατασκευασµένη…
Σεπτέµβριος 1973: Στα γραφεία των New York Times φτάνουν φωτογραφίες από τις τελευταίες ώρες του Προέδρου της Χιλής, Σαλβαδόρ Αλιέντε, αµέσως µετά το πραξικόπηµα του στρατηγού Πινοσέτ. Φορά στρατιωτικό κράνος και κρατά ηµιαυτόµατο τουφέκι.
Μάρτιος 1991: Στα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου κυριαρχεί η φωτογραφία ενός πουλιού που φαίνεται να πνίγεται στο πετρέλαιο που έριξε στη θαλάσσια περιοχή του Περσικού Κόλπου ο Σαντάµ Χουσεΐν.
Πόσα από όσα βλέπουµε ή διαβάζουµε είναι αληθινά;
Η σηµασία και των δύο φωτογραφιών για τη διαµόρφωση της κοινής γνώµης είναι τεράστια.
Η πρώτη ενισχύει τη θεωρία ότι ο Πρόεδρος της Χιλής δεν αυτοκτόνησε, αλλά δολοφονήθηκε. Η δεύτερη παρουσιάζει, µε τρόπο που συγκινεί όλους, την τεράστια καταστροφή από ενέργειες του Σαντάµ Χουσεΐν.
Η πρώτη φωτογραφία ήταν αληθινή. Η δεύτερη απεικόνιζε ένα κορµοράνο της Βρετάνης, ένα πουλί που δεν θα µπορούσε να είχε βρεθεί στον Περσικό Κόλπο.
Η πρώτη κέρδισε το παγκόσµιο βραβείο δηµοσιογραφικής φωτογραφίας, αλλά δηµοσιεύτηκε από ελάχιστες εφηµερίδες αρκετά υποβαθµισµένη. Η δεύτερη αποτελεί σταθµό για την κατάχρηση εξουσίας από τα ΜΜΕ, αλλά έγινε πρωτοσέλιδο σε ολόκληρο τον κόσµο.
Πόσο εύκολο είναι όµως για κάποιον να εντοπίσει πότε µια φωτογραφία λέει την αλήθεια ή µόνο µια πλευρά της αλήθειας;
«Είναι δύσκολο να δει κάποιος µια φωτογραφία και να καταλάβει ότι δεν είναι έτσι τα πράγµατα», δήλωσε ο βραβευµένος φωτορεπόρτερ του πρακτορείου Ρόιτερς Γιάννης Μπεχράκης.
Η δύναµη της εικόνας είναι αδιαµφισβήτητη στις µέρες µας και αυτό γίνεται ιδιαίτερα αισθητό στις πολεµικές αναµετρήσεις -εκεί που λέγεται ότι πρώτη πεθαίνει η αλήθεια.
Πόσα λοιπόν από όσα βλέπουµε στις οθόνες µας ή διαβάζουµε στο διαδίκτυο είναι αληθινά και όχι προπαγάνδα του αντιπάλου;
Τις τελευταίες µέρες κυκλοφόρησε ένα βίντεο όπου ένα µικρό κορίτσι στέκεται µπροστά στον στρατιώτη-εισβολέα και τον διώχνει κακήν κακώς. Τελικά, όπως αποκαλύπτει ο γραφίστας Κάρλος Λατούφ, οι προπαγανδιστές χρησιµοποίησαν ένα παλιό βίντεο από την Παλαιστίνη όπου ένα κορίτσι, η Αχέντ Ταµίµι, τα βάζει µε τον Ισραηλινό στρατιώτη. Η Αχέντ στη συνέχεια φυλακίστηκε για τη δράση της από το Ισραήλ…
Ο κορµοράνος… στον Κόλπο, βουτηγµένος στο µαζούτ
Στα τέλη Ιανουαρίου του 1991 οι τηλεοράσεις σ’ όλο τον κόσµο µετέδωσαν την εικόνα ενός κορµοράνου, σε µια ακτή του Περσικού Κόλπου, βουτηγµένου στο µαζούτ, που αγωνιζόταν να ανοίξει τα φτερά του.
Το ρεπορτάζ µετέδιδε πως οι κορµοράνοι στην περιοχή πέθαιναν ο ένας µετά τον άλλο, καθώς είχαν υποστεί τα επακόλουθα της απόφασης του Σαντάµ Χουσεΐν να ανοίξει τις στρόφιγγες των πετρελαιοπηγών και να χύσει τόνους κουβεϊτιανού πετρέλαιου στον Κόλπο.
Ακολούθησαν κι άλλες παρόµοιες εικόνες. Λίγους µήνες αργότερα, όµως, αποκαλύφθηκε η αλήθεια. Κάποιοι «δηµοσιογράφοι» έπαιξαν το προβοκατόρικο παιχνίδι της παραπληροφόρησης…
* Ορνιθολόγοι που ρωτήθηκαν από ερευνητές δηµοσιογράφους είπαν ξεκάθαρα πως δεν υπάρχουν κορµοράνοι στην περιοχή του Κόλπου, παρά µόνο την άνοιξη.
* Τηλεοπτικός ρεπόρτερ παραδέχθηκε πως είχε τραβήξει τις σκηνές µε τους «µαύρους» κορµοράνους σε ένα τσίρκο, αφού τους είχε βουτήξει σε ζεστό πετρέλαιο…
* Κι ύστερα, το CNN δεν µπορούσε να είχε τραβήξει τις σκηνές εκείνες, µιας και το Κουβέιτ ήταν τότε κατεχόµενο από τα ιρακινά στρατεύµατα και δεν επιτρεπόταν η πρόσβαση στα δυτικά Μέσα εκεί.
Ο βιασµός της καλόγριας στη Βοσνία (1994)
Τον Απρίλιο του 1994 οι ιταλικές εφηµερίδες έδωσαν την «είδηση» που συντάραξε τον κόσµο, µεσούντος του εµφυλίου πολέµου στη Βοσνία. Η αδελφή Λούσι, µια καλόγρια, είχε βιαστεί από Σέρβους µαχητές. Λίγα χρόνια αργότερα, αποδείχθηκε ότι η µοναχή ήταν κατασκεύασµα ενός ιερέα, του Άλφρεντ Κοντράν. Σκοπός του ήταν να γράψει ένα µυθιστόρηµα, που κατέληξε να γίνει «είδηση» για χάρη της αντισερβικής προπαγάνδας.
Οι Ιρακινοί πετούσαν τα νεογέννητα από τις θερµοκοιτίδες (1991)
Λίγο καιρό µετά την ιρακινή εισβολή στο Κουβέιτ, στην Ουάσινγκτον, ενώπιον της επιτροπής του Κογκρέσου για τα ανθρώπινα δικαιώµατα, εµφανίστηκε µια κοπέλα που συγκλόνισε µε την κατάθεσή της. Η Ναΐρα (µόνο το µικρό της όνοµα ακούστηκε στην κατάθεση) µε κλάµατα περιέγραψε το πώς Ιρακινοί στρατιώτες εισέβαλαν σε ένα µαιευτήριο στο Κουβέιτ και πετούσαν τα νεογέννητα από τις θερµοκοιτίδες για να τις στείλουν στη Βαγδάτη. Ο κόσµος συγκλονίστηκε και η βαρβαρότητα των Ιρακινών επιβεβαιώθηκε!
∆υο χρόνια αργότερα, το Κουβέιτ απελευθερώθηκε και η ώρα της αλήθειας έφτασε. Η Ναΐρα ήταν κόρη του Σαούντ αλ-Σαµπάχ, πρέσβη του Κουβέιτ στις ΗΠΑ. Η κατάθεσή της «στήθηκε» από µια εταιρεία δηµοσίων σχέσεων µε την επωνυµία «Πολίτες για την Απελευθέρωση του Κουβέιτ» που χρηµατοδοτείτο από την εξόριστη κουβεϊτιανή κυβέρνηση.
Η σφαγή της Τιµισοάρα (1989)
Τον ∆εκέµβριο του 1989 ο κόσµος συγκλονίζεται από την εξέγερση των Ρουµάνων κατά του δικτάτορα Νικολάε Τσαουσέσκου. Στις 17 του µηνός, κυκλοφορεί η είδηση για σφαγή εκατοντάδων διαδηλωτών στους δρόµους της πόλης Τιµισοάρα. Κανάλια και εφηµερίδες περιέγραφαν µε συγκλονιστικές λεπτοµέρειες τη σφαγή. Μια δηµοσιογραφική πηγή µάλιστα κάνει λόγο για 4.632 πτώµατα και κανένας δεν διερωτήθηκε πώς κάποιος έκατσε να µετρήσει µε τέτοια ακρίβεια τόσα κορµιά στους δρόµους. Η παραπληροφόρηση σφραγίστηκε και µε εικόνες από οµαδικούς τάφους. Αλλά κανένας δεν πρόσεξε ότι τα πτώµατα στις εικόνες ήταν σε προχωρηµένη σήψη.
Όπως αποδείχθηκε τελικά, τα πτώµατα προέρχονταν από ένα νεκροταφείο για απόρους, όπου δεν υπήρχε πρόβλεψη για ατοµικά µνήµατα. Όσο για την εξέγερση στην Τιµισοάρα, η πραγµατικότητα ήταν εξίσου τραγική, χωρίς τις υπερβολές της προπαγάνδας, µε 72 νεκρούς και 153 τραυµατίες.
Καλά κάνετε να διερωτάστε!
Έτσι, σήµερα, βλέποντας τις οθόνες σας είναι καλά να διερωτάστε: Πηγαίνει ή δεν πηγαίνει στο µέτωπο για να πολεµήσει κατά των Ρώσων ο Ουκρανός στρατιώτης που αποχαιρετά σπαρακτικά µε κλάµατα την κορούλα του, όπως δείχνει το βίντεο;
Σύµφωνα µε στοιχεία που δηµοσιεύτηκαν στο διαδίκτυο, το αυθεντικό βίντεο έχει τραβηχτεί από ντόπιο στην πόλη Γκορλόβκα της ανατολικής Ουκρανίας, της ελεγχόµενης από ρωσόφωνους αυτονοµιστές περιφέρειας του Ντονέτσκ. Το στιγµιότυπο είναι από την οργανωµένη µετακίνηση του άµαχου πληθυσµού (γυναίκες, παιδιά και ηλικιωµένοι) από το Ντονέτσκ προς το Ροστόφ της Ρωσίας που ανακοίνωσε ο υποστηριζόµενος από τη Ρωσία ηγέτης της «Λαϊκής ∆ηµοκρατίας του Ντονέτσκ», Πουσίλιν, στις 18 Φλεβάρη.
Υπάρχουν, βέβαια και άλλες µέθοδοι. Π.χ. η απευθείας φίµωση των ρωσόφωνων πηγών στο διαδίκτυο, το «κόψιµο» των αθλητικών και πολιτιστικών οµάδων από διοργανώσεις στο εξωτερικό…
Πηγές: BBC.UK, Liberal.gr, theToc.gr
Aκολουθήστε μας στο Google News
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy
