Ο Πολιτισμός και η επόμενη μέρα: Από την ανασφάλεια στα ανύπαρκτα συμβόλαια

«Η κρίση που προκλήθηκε στον τομέα του Πολιτισμού έφερε στο προσκήνιο διαχρονικά ελλείμματα και εκκρεμότητες δεκαετιών. Ταυτόχρονα ευαισθητοποίησε και υποχρέωσε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη σε ένα διάλογο και ενδεχομένως μια επαναξιολόγηση των θέσεων και ευθυνών τους απέναντι στην πολιτιστική παραγωγή του τόπου μας»

«Για τους ηθοποιούς κάθε σεζόν είναι “δύσκολη”, αφού αυτό το επάγγελμα εμπεριέχει την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια κάθε φορά. Ειδικά τα τελευταία χρόνια που οι πρόβες και οι μισθοί μειώθηκαν δραματικά, μέχρι να ανέβει μια παράσταση και να τη γευτείς, κατεβαίνει και βρίσκεσαι πάλι στην αναζήτηση καινούριας δουλειάς»

«Ποια συμβόλαια; Αυτή η λέξη είναι άγνωστη»

 

Μέχρι τον Μάρτιο του 2020, σε όλο τον κόσμο τα περισσότερα πολιτιστικά ιδρύματα είχαν κλείσει επ’ αόριστον (ή είχαν υποστεί σημαντικό περιορισμό των υπηρεσιών τους), ενώ εκθέσεις, εκδηλώσεις και παραστάσεις ακυρώθηκαν ή αναβλήθηκαν. Σε απάντηση, έγιναν εντατικές προσπάθειες για την παροχή εναλλακτικών ή πρόσθετων υπηρεσιών μέσω ψηφιακών πλατφορμών και τη διατήρηση βασικών δραστηριοτήτων με τους ελάχιστους πόρους που διέθεταν. Η πανδημία του κορονοϊού άφησε έντονα τα σημάδια της στο χώρο του Πολιτισμού και των Τεχνών, ενώ σήμερα ενάμισι χρόνο μετά το ξέσπασμα του πρώτου κύματος η πολιτιστική ζωή μετρά τις πληγές της και προσπαθεί να ανασυνταχθεί με κάθε δυνατό τρόπο. Είτε με βοήθεια από το εκάστοτε κράτος, είτε με θυσίες των ανθρώπων που βγάζουν το ψωμί τους εργαζόμενοι στο χώρο του Πολιτισμού. Στην Κύπρο, το ερώτημα παραμένει και δεν είναι άλλο από το «τι περιμένουμε από τη νέα σεζόν και αν μπορεί να επανέλθει σε κανονικά επίπεδα το φως που μας προσφέρει ο Πολιτισμός». Αδιαμφισβήτητα, τα θέατρα στην Κύπρο δέχθηκαν ισχυρό πλήγμα, ενώ περιμένουμε με αγωνία την επόμενη μέρα, κυρίως για τους ανθρώπους του Πολιτισμού.

«Δεν είμαι εντελώς σίγουρη ότι έχουμε περάσει στην “επόμενη μέρα”. Ωστόσο, για την ώρα φαίνεται πράγματι ότι τα χειρότερα για τα θέατρα έχουν περάσει και ότι μπορούμε να σχεδιάσουμε, να προγραμματίσουμε και πάλι. Είναι σε όλη την Ευρώπη που παρατηρείται η τάση της επιστροφής σε μια κάποια κανονικότητα, ό,τι και αν αυτή μπορεί να σημαίνει, εν μέσω της συνεχιζόμενης πανδημίας», ανέφερε στη «Χαραυγή» η διευθύντρια του Θεάτρου Ριάλτο, Γεωργία Ντέτσερ.

Όσον αφορά το Θέατρο Ριάλτο, η κα Ντέτσερ ερωτηθείσα για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται τη δεδομένη στιγμή ο χώρος, είπε ότι θα γίνουν καινούρια πράματα και πάλι, τονίζοντας επιπλέον πως το Ριάλτο δεν σταμάτησε να παράγει και να υλοποιεί δράσεις, ακόμα και στη διάρκεια της μεγάλης έξαρσης της πανδημίας, παρά τα προβλήματα, τις απαγορεύσεις και τις αναστολές.

«Μην ξεχνάμε ότι το Θέατρο επέλεξε από την αρχή -παρά το μεγάλο οικονομικό κόστος- να λειτουργήσει κόντρα στην ανασφάλεια και τους περιορισμούς, δημιουργώντας συνθήκες που επέτρεπαν τη συνέχιση και ενίσχυση της πολιτιστικής παραγωγής. Έτσι μπορέσαμε να οργανώσουμε και να υλοποιήσουμε όλους τους σχεδιασμούς μας, πραγματοποιώντας φεστιβάλ και προγράμματα με δεκάδες παραγωγές και εκατοντάδες καλλιτέχνες από την Κύπρο», είπε η διευθύντρια του Ριάλτο, εξηγώντας ότι οι όποιες δυσκολίες και οι αντίξοες συνθήκες δεν στάθηκαν εμπόδιο στο να σχεδιαστεί η επόμενη μέρα με μεράκι και αγάπη για το θέατρο.

Όπως ανέφερε η κα Ντέτσερ σχετικά με τους σχεδιασμούς, καθώς μπαίνουμε στη νέα σεζόν «ο Σεπτέμβριος είναι ένας γεμάτος μήνας με ενδιαφέρουσες παραστάσεις και δράσεις κυρίως από Κύπριους δημιουργούς, όπως και οι υπόλοιποι μήνες του φθινοπώρου». Αν όλα πάνε καλά, συνέχισε, η λειτουργία του Ριάλτο θα επανέλθει με το τέλος του 2021 σχεδόν στα κανονικά του επίπεδα. Εντός 2021 ολοκληρώνεται και η δράση “Περιπατώ”, στο πλαίσιο του προγράμματος του Φιλοξενούμενου Καλλιτέχνη, μια καινοτόμα δράση-ξενάγηση στην Πλατεία Ηρώων με επίκεντρο το Ριάλτο που επιμελούνται οι Μαρία Βαρνακκίδου και Κωνσταντίνα Ανδρέου.

Ένα εύλογο ερώτημα που γεννιέται είναι κατά πόσον όλο αυτό το πάθημα έγινε μάθημα στην Πολιτεία και σε όσους παίρνουν τις αποφάσεις για το χώρο και τους ανθρώπους του Πολιτισμού, αν αναλογιστούμε ότι εδώ και πάνω από ένα χρόνο οι άνθρωποι αυτοί δίνουν έναν αγώνα επιβίωσης και αναγνώρισης.

«Εκτιμώ ότι η κρίση που προκλήθηκε στον τομέα του Πολιτισμού έφερε στο προσκήνιο διαχρονικά ελλείμματα και εκκρεμότητες δεκαετιών. Ταυτόχρονα ευαισθητοποίησε και υποχρέωσε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη σε ένα διάλογο και ενδεχομένως μια επαναξιολόγηση των θέσεων και ευθυνών τους απέναντι στην πολιτιστική παραγωγή του τόπου μας», υπογράμμισε η Γεωργία Ντέτσερ, για να καταλήξει λέγοντας ότι «όσο ο Πολιτισμός δεν αποκτά τη σημασία και την κεντρική θέση που οφείλει να έχει, δεν είμαι πολύ αισιόδοξη για μακροπρόθεσμα οφέλη ως προς τη διαχείριση και στήριξή του».

Μέσα σε αυτή την αβεβαιότητα έρχεται να προστεθεί και η αγωνία των ηθοποιών, νέων και μη, ως προς την εξεύρεση νέας δουλειάς τη νέα σεζόν, ομολογουμένως δυσκολότερης από τις προηγούμενες. Υπάρχει προοπτική ή το μέλλον προδιαγράφεται δυσοίωνο;

«Για τους ηθοποιούς κάθε σεζόν είναι “δύσκολη”, αφού αυτό το επάγγελμα εμπεριέχει την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια κάθε φορά. Ειδικά τα τελευταία χρόνια που οι πρόβες και οι μισθοί μειώθηκαν δραματικά, μέχρι να ανέβει μια παράσταση και να τη γευτείς, κατεβαίνει και βρίσκεσαι πάλι στην αναζήτηση καινούριας δουλειάς. Έτσι για μένα, ως ηθοποιός, η παύση αυτή κατά την περίοδο της πανδημίας όσον αφορά τη δουλειά δεν ήταν κάτι άγνωστο», είπε η ηθοποιός Άντρια Ζένιου, τοποθετώντας τον εαυτό της στους «τυχερούς» που κατάφεραν να κλείσουν συνεργασίες. «Οφείλω, βέβαια, να ομολογήσω πως υπήρξα από τους πολύ τυχερούς του επαγγέλματος, καθώς μέσα σ’ αυτά τα δύο χρόνια που τα θέατρα ανοιγόκλειναν, είχα την τιμή να λάβω μέρος σε εξαιρετικές παραστάσεις-συνεργασίες».

Ερωτηθείσα σχετικά με τις συνεργασίες και για το αν υπάρχει εκμετάλλευση ως προς τα συμβόλαια των ηθοποιών, η πρωταγωνίστρια ήταν αφοπλιστική, δίνοντας με μερικές μόνο λέξεις την εικόνα που επικρατεί: «Ποια συμβόλαια; Αυτή η λέξη είναι άγνωστη».

Η πορεία του θεάτρου και της τηλεόρασης, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, κρίνεται δύσκολη, ενώ η όποια πρόβλεψη μόνο ριψοκίνδυνη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. «Πρόβλεψη; Στις μέρες μας; Ούτε γι’ αστείο. Ευχή; Ίσως. Να επανεκτιμήσουμε την αξία των τεχνών, όλων των τεχνών, στην καθημερινότητά μας και στο άμεσο μέλλον να τις αναζητούμε όλο και πιο πολύ και όλο και καλύτερα», είπε καταλήγοντας η Άντρια Ζένιου.