Ο Ταγίπ Ερντογάν στο Λονδίνο

Ιδιαίτερη η σχέση Βρετανίας-Τουρκίας

Του ανταποκριτή μας στο Λονδίνο, Ισαάκ Καριπίδη

       •Πάνω από 2.900 βρετανικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Τουρκία έχοντας επενδύσει σε μια σειρά από τομείς

•Το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο επενδυτή στην Τουρκία με εμπορική αξία που ξεπερνάει τα 16 δις δολάρια

•Από το 2009 ώς το 2015 οι εμπορικές σχέσεις Ηνωμένου Βασιλείου και Τουρκίας έχουν αυξηθεί κατά 68%

•Η κα Μέι ήδη δέχεται έντονη κριτική γιατί δεν ακύρωσε τη συνάντησή τους, καθώς, όπως σημειώνουν οι αναλυτές, αυτή θα συμβάλει σε μια έμμεση προεκλογική ενίσχυση του Τούρκου Προέδρου

«Η Πρωθυπουργός προσβλέπει να καλωσορίσει τον Πρόεδρο Ερντογάν στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 15 Μαΐου. Η επίσκεψη είναι μια ευκαιρία για τη χώρα μας και την Τουρκία να οικοδομήσουν στενή συνεργασία στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, τη μετανάστευση, την περιφερειακή σταθερότητα, το εμπόριο και άλλους ζωτικούς τομείς». Αυτό τόνισε μεταξύ άλλων εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στριτ όταν ρωτήθηκε για το τριήμερο ταξίδι του Τούρκου Προέδρου στο Λονδίνο, το οποίο ξεκινάει σήμερα. «Η Πρωθυπουργός και ο Πρόεδρος Ερντογάν θα έχουν συζητήσεις για μια σειρά θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος», κατέληξε η δήλωση του εκπροσώπου.

Αν και η επίσκεψη αυτή δεν θεωρείται επίσημη, ο Τούρκος Πρόεδρος θα συναντηθεί τόσο με τη Βασίλισσα Ελισάβετ όσο και με την Πρωθυπουργό Τερέζα Μέι. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ταξίδι του κ. Ταγίπ Ερντογάν είχε προγραμματιστεί πριν από την προκήρυξη των έκτακτων εκλογών στην Τουρκία που θα πραγματοποιηθούν στις 24 Ιουνίου. Παρόλ’ αυτά η κα Μέι ήδη δέχεται έντονη κριτική γιατί δεν ακύρωσε τη συνάντησή τους, καθώς, όπως σημειώνουν οι αναλυτές, αυτή θα συμβάλει σε μια έμμεση προεκλογική ενίσχυση του Τούρκου Προέδρου. Την ώρα μάλιστα, όπως τονίζουν οι σχολιαστές στη βρετανική πρωτεύουσα, που ο ίδιος κατηγορείται για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα του αλλά και για προεκλογική διαδικασία, που σε ορισμένες περιπτώσεις έχει χαρακτηριστεί «άνιση και άδικη για την αντιπολίτευση».

Ήδη δεν είναι λίγοι αυτοί που ζητούν από την κυβέρνηση να θέσει στον Τούρκο Πρόεδρο αυτά τα  θέματα. Η σκιώδης Υπουργός Εξωτερικών Έμιλι Θόρνμπερι ρώτησε τον Υπουργό Εξωτερικών πώς αποτιμά τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της διεξαγωγής εκλογών στην Τουρκία σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και τι κινήσεις έχει κάνει επί του θέματος προς τον Τούρκο ομόλογό του. Με τον Μπόρις Τζόνσον να απαντά:  «Έχουμε θέσει συχνά στην τουρκική κυβέρνηση την επιθυμία μας για τερματισμό της κατάστασης έκτακτης ανάγκης το συντομότερο δυνατό. Είμαστε ενήμεροι των ανησυχιών που έχουν εκφράσει η κοινοβουλευτική συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης και άλλοι σε σχέση με τη διεξαγωγή εκλογών σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Θα συνεχίσουμε να προτρέπουμε την τουρκική κυβέρνηση να διεξαγάγει τις εκλογές με τρόπο που να σέβεται το κράτος δικαίου και να προστατεύει τις βασικές ελευθερίες σύμφωνα με τις διεθνείς της δεσμεύσεις».

Η Μέι καλείται να… ορθώσει ανάστημα

Την ίδια στιγμή η συμπρόεδρος του κόμματος των Πρασίνων, Καρολάιν Λούκας, υπέρμαχος της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ, σημειώνει με νόημα: «Καθώς σπεύδουμε προς το Brexit είναι σαφές ότι η κυβέρνηση είναι ολοένα και πιο πρόθυμη να φλερτάρει με καταπιεστικούς ηγέτες από ολόκληρο τον κόσμο. Ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι ένας αυταρχικός ηγέτης που βλάπτει σοβαρά το λαό του, αλλά εμείς του δώσαμε όπλα αξίας εκατομμυρίων λιρών. Τώρα τον προσκαλούμε και για τσάι. Θα είναι άκρως τρομακτικό αν η Τερέζα Μέι δεν εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία για να ορθώσει το ανάστημά της στον Ερντογάν για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κι αν το μόνο αποτέλεσμα αυτών των επαφών θα είναι φωτογραφίες με χαμόγελα μ’ έναν ηγέτη που προσπαθούμε απεγνωσμένα να φλερτάρουμε πριν αρχίσει η περίοδος κρίσης του Brexit».

Αξίζει να σημειωθεί  ότι η κα Μέι  είχε επισκεφτεί την Άγκυρα  πέρσι τον Γενάρη και υπέγραψε συμφωνία 100 εκ. στερλινών για την ενίσχυση της αεροπορικής άμυνας της Τουρκίας. Το πρωτόκολλο συμφωνίας αφορά τον βρετανικό όμιλο BAE Systems για την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών σε συνεργασία με την εταιρεία Turkish Aerospace Industries.

Πάντως, σύμφωνα με Βρετανούς διπλωμάτες, τα προβλήματα δημοκρατικότητας στην Τουρκία τίθενται συχνά από το Λονδίνο στην Άγκυρα, αλλά, όπως επισημαίνουν, κυρίως στις ιδιωτικές τους συζητήσεις.

Η αλήθεια είναι ότι οι δύο χώρες έχουν μια ιδιαίτερη σχέση. «Στρατηγική» την έχει χαρακτηρίσει πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Κοινοτήτων. Και πώς να μην είναι άλλωστε, καθώς, εκτός από τη γεωγραφική θέση της Τουρκίας που αποτελεί ισχυρό προπύργιο της γεωπολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου για τη Μέση Ανατολή και την ευρύτερη περιοχή, πάνω από 2.900 βρετανικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Τουρκία, έχοντας επενδύσει σε μια σειρά από τομείς. Έτσι, το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο επενδυτή στην Τουρκία με εμπορική αξία που ξεπερνάει τα 16 δις δολάρια. Σχέση που με τα χρόνια μεγαλώνει και ενισχύεται. Είναι χαρακτηριστικό πως από το 2009 ώς το 2015 οι εμπορικές σχέσεις Ηνωμένου Βασιλείου και Τουρκίας έχουν αυξηθεί κατά 68%. Το τελευταίο διάστημα μάλιστα που το Λονδίνο αναζητά αγορές για μετά την έξοδό του από την ΕΕ και έχει πολλαπλασιάσει τις διπλωματικές επαφές του με τρίτες χώρες, η σχέση αυτή γίνεται ακόμη πιο σημαντική.

Εκδηλώσεις διαμαρτυρίας

Όπως και να έχει όμως, η επίσκεψη Ερντογάν στο Λονδίνο δεν είναι στρωμένη με ροδοπέταλα. Ήδη έχουν προγραμματιστεί εκδηλώσεις διαμαρτυρίας από οργανώσεις που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μεταξύ αυτών και από την «Εκστρατεία Κουρδικής Αλληλεγγύης» που έχει δηλώσει ότι θα υποδεχθεί τον Τούρκο Πρόεδρο με μια «τεράστια διαδήλωση». Αλλά και η οργάνωση English Pen, έδρα της ένωσης συγγραφέων Pen International που προωθεί την ελευθερία της έκφρασης, καλεί σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας με τίτλο “Free Turkey Media” την Τρίτη 15 Μαΐου στις 9-11 π.μ. έξω από την πρωθυπουργική κατοικία, στο Λονδίνο, την ώρα που η Τερέζα Μέι θα υποδέχεται τον κ. Ερντογάν. Στην εκδήλωση διαμαρτυρίας θα συμμετέχουν μεταξύ άλλων  και οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, η Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων (CPJ), η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (EFJ), το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ελευθερία του Τύπου και των ΜΜΕ (ECPMF) και άλλες συναφείς οργανώσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη σχετική ανακοίνωση-κάλεσμα εκφράζεται ανησυχία για την ελευθερία της έκφρασης στην Τουρκία, για τις διώξεις και τη φυλάκιση δημοσιογράφων και συγγραφέων στην Τουρκία.

Μετά το Λονδίνο ο Τούρκος Πρόεδρος θα επισκεφτεί το Σαράγιεβο, όπου και είναι προγραμματισμένο να εκφωνήσει ομιλία που θα απευθύνεται στην τουρκική διασπορά στην Ευρώπη.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το Λονδίνο θα επισκεφτεί τις επόμενες εβδομάδες και ο Έλληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Η ακριβής ημερομηνία δεν έχει οριστεί ακόμη, αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες, στην ατζέντα του Έλληνα Πρωθυπουργού θα βρίσκονται οι διμερείς σχέσεις Ελλάδος Βρετανίας, το Κυπριακό, καθώς οι δύο χώρες αποτελούν δύο από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, αλλά και η γενικότερη κατάσταση στην Τουρκία.