Ο θεατρινισμός του Προέδρου: Τον φτύνουν και νομίζει πως ψιχαλίζει

Της Νίκης Κουλέρμου

Κόλαφος για τον Πρόεδρο της ∆ηµοκρατίας τα σχόλια ενεργών πολιτών, που παρακολουθούν άναυδοι τις προσπάθειες του πρώτου πολίτη να αποσείσει ευθύνες από τους ώµους του για τον νέο διασυρµό της χώρας από τo νέο σκάνδαλο µε την επωνυµία Pandora Papers. Το σκάνδαλο που έφερε στο φως ο «Guardian» εµπλέκει το όνοµα του δικηγορικού του γραφείου στην εγγραφή offshore εταιρειών, αποκρύπτοντας τους µετόχους.

«Τι σχέση έχω εγώ;» διερωτήθηκε ο Πρόεδρος στη συνέντευξη στο κρατικό κανάλι την περασµένη ∆ευτέρα. Iσχυρίζεται ότι δεν είχε κανένα ρόλο στο γραφείο από το 1997. «Ξέχασε» ότι στη δήλωση περιουσιακών στοιχείων που ο ίδιος δηµοσιοποίησε λίγο πριν την εκλογή του στην προεδρία καταγράφονται αµοιβές και µερίσµατα εκατοντάδων χιλιάδων από το Γραφείο Νίκος Αναστασιάδης και συνδεδεµένες εταιρείες. «Ξέχασε» ακόµα ότι στο παρελθόν είχε παραδεχθεί ότι ο εκ των µετόχων τέτοιων εταιρειών που διαχειρίζονταν πρόσωπα από το (πρώην) δικηγορικό του γραφείο, σύµφωνα µε το δηµοσίευµα, ήταν ο προσωπικός του φίλος Λεονίντ Λεµπέντεφ, για τον οποίο εξασφαλίστηκε κυπριακό διαβατήριο από το 2011, το αεροσκάφος του οποίου χρησιµοποίησε ο Πρόεδρος για να «πεταχτεί» µέχρι το Παρίσι και να συναντήσει τον Φρανσουά Ολάντ τον Ιούνιο του 2013.

Έχει ή δεν έχει ευθύνη ο Πρόεδρος για τον νέο διασυρµό της Κύπρου; Μιλούν στη «Χαραυγή» ο νοµικός Χριστόφορος Χριστοφή, ο κοινωνιολόγος Αντρέας Παναγιώτου και ο κοινωνιολόγος Νίκος Περιστιάνης.

Αντρέας Παναγιώτου: Ο Αναστασιάδης κωδικοποίησε διεθνώς την Κύπρο σαν χώρο διαπλοκής

«Κατάντησε να τον αποκαλούν “offshore president”. Ο κ. Αναστασιάδης εκθέτει την Κυπριακή ∆ηµοκρατία ευρύτερα, όχι απλά γιατί ο ίδιος και το δικηγορικό γραφείο στο οποίο συµµετέχει η οικογένειά του έχουν εµπλοκή σε κραυγαλέες συγκρούσεις συµφερόντων, όπως αποκαλύφθηκε από τις έρευνες για το πρόγραµµα πώλησης διαβατηρίων. Το ότι τελικά ο κ. Αναστασιάδης καµώθηκε ότι δεν ήξερε για το ρόλο/θέση του γαµπρού του στα συµφέροντα για τη µαρίνα της Αγίας Νάπας, καταγράφει και τη σχετική αντίληψη που φαίνεται να έχει για την ειλικρίνεια. Φάνηκε άλλωστε από το 2013 µε το “δεσµεύοµαι”, το µύθο του πιστολιού στον κρόταφο ενώ ο ίδιος εισηγήθηκε το καθολικό κούρεµα, όπως και ότι καµωνόταν ότι δεν ήξερε για τις εκροές από πρόσωπα του οικογενειακού του περιβάλλοντος.

Αυτές οι εικόνες χαρακτηρίζουν ολόκληρη την προεδρία Αναστασιάδη. Η εστίαση στην Κύπρο σε διεθνείς έρευνες σε αυτό το πλαίσιο δεν είναι απλά διεθνής καχυποψία. Είναι και προϊόν της προεδρίας Αναστασιάδη. Στο εσωτερικό µπορεί αρκετά ΜΜΕ να συγκάλυπταν λόγω εξάρτησης, αλλά στο εξωτερικό ήταν σαφής η εικόνα. Από την εποχή που άλλα έλεγε δηµόσια και άλλα στο Eurogroup. Σήµερα ο Αναστασιάδης δεν είναι απλά αφερέγγυος στα µάτια της διεθνούς κοινότητας για πολιτικούς λόγους, είναι αφερέγγυος γιατί φαίνεται να εµπλέκεται άµεσα η έµµεσα σε επιχειρήσεις που σε άλλες χώρες θα προκαλούσαν δικαστική ή και κοινοβουλευτική έρευνα και διώξεις. Και αναπόφευκτα παραίτηση, αν υπήρχε ευθιξία. Με το να προσπαθεί ο Αναστασιάδης να εµποδίσει τέτοιες έρευνες απλά µεταφέρει την καχυποψία για τον ίδιο στην Πολιτεία ολόκληρη. Όταν ένας Πρόεδρος που θα έπρεπε να διερευνηθεί διορίζει στη Γενική Εισαγγελία δύο πρώην υπουργούς του, εµπλεκόµενους στην έγκριση ή/και πώληση διαβατηρίων, ποιος διεθνής θεσµός θα πιστέψει ότι υπάρχει «κράτος δικαίου» στην Κύπρο;

Ο Αναστασιάδης κωδικοποίησε διεθνώς την Κύπρο σαν χώρο διαπλοκής µε παράδειγµα τον ίδιο τον Πρόεδρο. Και στο εξωτερικό ο έλεγχος των ελληνοκυπριακών τηλεοράσεων µάλλον µειδιάµατα προκαλεί…

Χριστόφορος Χριστοφή: Ο ΠτΔ έθεσε τον εαυτό του σε προφανή θέση σύγκρουσης συμφέροντος κατά τρόπο απαράδεκτο

«Η απάντηση στο ερώτηµα έχει πολλές πτυχές. Κατ’ αρχάς στο θέµα των διαβατηρίων τίθεται τεράστιο ζήτηµα παραβίασης των κανόνων της χρηστής διοίκησης, αφού ο Πτ∆ ήταν επικεφαλής του Υπουργικού Συµβουλίου, το οποίο ενέκρινε αιτήσεις διαβατηρίων των πελατών του δικηγορικού γραφείου των θυγατέρων του. Ο Πτ∆ έθεσε τον εαυτό του σε προφανή θέση σύγκρουσης συµφέροντος κατά τρόπο απαράδεκτο. Ενώ είχε έµµεσο προσωπικό ή οικογενειακό οικονοµικό όφελος, παρέµενε επικεφαλής της εγκρίνουσας Αρχής. Κατά τον ίδιο τρόπο και ακολουθώντας το παράδειγµα του επικεφαλής του κράτους, µέλη του Υπουργικού Συµβουλίου εµπλέκονταν κατά τον ίδιο τρόπο.

Θεωρώ αυτό το ζήτηµα ως κεφαλαιώδες, αφού αφορά το πώς αντιλαµβάνεται ο επικεφαλής του κράτους τους κανόνες περί σύγκρουσης συµφέροντος και χρηστής διοίκησης. Τονίζω ότι αυτό το ζήτηµα αναδεικνύεται και από το Πόρισµα της Επιτροπής Νικολάτου, η οποία κριτικάρει αυτή την κατάσταση πραγµάτων.

Επίσης, όπως προκύπτει από το πόρισµα της Επιτροπής Νικολάτου, το σύστηµα εξέτασης αιτήσεων για διαβατήρια ήταν διάτρητο, δεν θεσπίστηκαν έγκαιρα κανονισµοί, δεν γίνονταν στοιχειώδεις έλεγχοι δέουσας επιµέλειας και δεν είχε στελεχωθεί η υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών µε αριθµό ατόµων που θα µπορούσε να ανταποκριθεί µε επάρκεια στον έλεγχο των αιτήσεων. Υπάρχουν επίσης αναφορές στο πόρισµα Νικολάτου για προσπάθεια αθέµιτου επηρεασµού από ισχυρά οικονοµικά πρόσωπα. Την ευθύνη για τη λειτουργία του προγράµµατος είχε η κυβέρνηση και το Υπουργικό Συµβούλιο. Ο τρόπος µε τον οποίο διακόπηκε το πρόγραµµα και οι δικαστικές διαδικασίες που αντιµετωπίζει η Κυπριακή ∆ηµοκρατία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή µιλούν από µόνα τους.

Το τρίτο ζήτηµα που αφορά τον Πτ∆ είναι η σχέση του µε το πρώην δικηγορικό του γραφείο. Το ότι ο Πτ∆ διατήρησε δικηγορικό γραφείο µε το όνοµά του, µετά που εξελέγη στο ύπατο αξίωµα, έστω και εάν αυτός αποχώρησε, είναι κατά τη γνώµη µου απαράδεκτο. Σε καµία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν συµβαίνει αυτό το πράγµα.

Σε ό,τι αφορά το ερώτηµα εάν εµπλέκεται ενεργά σε υποθέσεις του πρώην δικηγορικού του γραφείου καθ’ ον χρόνο υπηρετεί στο αξίωµα του Πτ∆, είναι θέµα του καθενός να το κρίνει µε βάση τις πληροφορίες που είναι δηµόσια γνωστές».

Νίκος Περιστιάνης: Το όνομα έχει μια ιδιαίτερη αξία, την οποία μπορεί να εξαργυρώνει συνεχώς το συγκεκριμένο γραφείο

«Είναι πολύ δύσκολο να σχηµατίσει κανείς άποψη για την προσωπική εµπλοκή του Προέδρου σε αυτή την υπόθεση. Θεωρώ όµως πρόβληµα το ότι το δικηγορικό γραφείο που εµπλέκεται φέρει το πλήρες όνοµα του Προέδρου µας, δηλαδή ονοµάζεται γραφείο “Νίκου Χρ. Αναστασιάδη & Συνεταίροι ∆.Ε.Π.Ε.”, ενώ ο Πρόεδρος µάς διαβεβαιώνει ότι διέκοψε σχέσεις µε το γραφείο αυτό από το 1997. Αν η ονοµασία περιελάµβανε αναφορά σε κάποιον οποιονδήποτε “Αναστασιάδη” δεν θα ήταν τόσο µεγάλο το ζήτηµα, αλλά η αναφορά είναι στο συγκεκριµένο άτοµο που τυγχάνει Πρόεδρος της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας!

Το όνοµα λοιπόν αποτελεί συµβολικό “κεφάλαιο”, έχει µια ιδιαίτερη αξία την οποία µπορεί να εξαργυρώνει συνεχώς το συγκεκριµένο γραφείο.

Για παράδειγµα, κάποιος ξένος που διαχειρίζεται µεγάλες περιουσίες και συµφέροντα θα θεωρήσει σηµαντικό να συνδεθεί µε ένα νοµικό γραφείο που εκ πρώτης όψεως φαίνεται να έχει στενές σχέσεις µε τον Πρόεδρο της χώρας, έστω κι αν η απευθείας ανάµειξη του Προέδρου δεν είναι πλέον άµεση ή ορατή. Θα ήταν λογικό να υποθέσουµε πως ο ξένος θα υπολόγιζε πως πρέπει να διατηρούνται φιλικές ή στενές σχέσεις µεταξύ του ιδρυτή ενός γραφείου και των σηµερινών νοµικών συµβούλων του συγκεκριµένου γραφείου. Αντίστοιχα, αν ο Πρόεδρος ήθελε να “βοηθήσει” λίγο το παλιό του γραφείο, θα του ήταν εύκολο να “συστήσει” σε κάποιον ξένο (π.χ. τον Ρώσο γερουσιαστή κ. Λεµπέντεφ) το παλιό του γραφείο -που τυγχάνει να διατηρεί και το όνοµά του!

Για όλους αυτούς τους λόγους θα έπρεπε η Πολιτεία να διασφαλίζει µε ποιους τρόπους θα αποφεύγονταν τέτοια φαινόµενα -είτε µέσα από κάποια νοµική ρύθµιση είτε µε κάποιον κώδικα αναµενόµενης πολιτικής συµπεριφοράς.

Αν δεν υπάρχουν ανάλογες πρόνοιες, τότε τα θέµατα αυτά θα επαφίενται στο κάθε πολιτικό πρόσωπο και στις ευαισθησίες του, πλην όµως τα πιθανά προβλήµατα θα πρέπει να είναι αναµενόµενα -όπως ακριβώς και στην υπό συζήτηση περίπτωση».