Ο ξενοφοβικός λόγος όπλο στη φαρέτρα ακροδεξιών κοµµάτων για τις εκλογές

Το σχετικά νέο και χαρακτηριστικό παράδειγµα της Κύπρου που έκρινε σε µεγάλο βαθµό το εκλογικό αποτέλεσµα

«Είναι δυνατό να αναχαιτίσουµε την ανοδική πορεία του ΕΛΑΜ µε έναν άλλον, ουσιαστικό πολιτικό λόγο και στοχευµένη δράση»

 

 

 

Του

Κυριάκου Λοΐζου

Στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, είδαµε ότι -αν και δεν υπήρξε επίσηµη κατεύθυνση- η υποστήριξη ακροδεξιών – ξενοφοβικών µορφωµάτων από µια µεγάλη µερίδα των ψηφοφόρων, έγειρε την πλάστιγγα των εκλογών και είχαµε το αποτέλεσµα της 12ης Φεβρουαρίου. Ο προβληµατισµός «ακουµπά» στην παγίωση του ρατσιστικού και ξενοφοβικού λόγου στην Κύπρο, που όπως φαίνεται µόνο αµελητέος δεν είναι. Μέσα στο 2022, Σουηδοί και Ιταλοί έδωσαν τα κλειδιά σε ακροδεξιούς σχηµατισµούς, που κατέκτησαν την εξουσία ποντάροντας στο φόβο «αλλοίωσης» και των ανεξέλεγκτων ροών για τα επόµενα πολλά χρόνια.

Όπως είπε στη «Χ» ο καθηγητής Πολιτικών Επιστηµών του Πανεπιστηµίου Κύπρου, Σταύρος Τοµπάζος, δεν υπάρχει καµιά αµφιβολία ότι ο ξενοφοβικός, ακραία εθνικιστικός, ή ακόµη και απροκάλυπτα ρατσιστικός λόγος παγιώνονται στην Κύπρο, επηρεάζοντας και τα εκλογικά αποτελέσµατα. Υπάρχουν, πρόσθεσε, πολλοί λόγοι γι’ αυτό.

Ο καθηγητής επικεντρώθηκε στους κατά τον ίδιο πιο σηµαντικούς, σηµειώνοντας ότι ο ρατσιστικός λόγος της άκρας δεξιάς τρέφεται από την πολιτική νοµιµοποίησή του διαµέσου επίσηµων πολιτικών πρακτικών, από τα στόµατα κρατικών αξιωµατούχων και, συχνά, από εκούσια ξενοφοβικές ή αλόγιστες διατυπώσεις των ΜΜΕ.

«Αναφέροµαι πρώτα από όλα στις επαναπροωθήσεις. ∆εκάδες πρόσφυγες ή µετανάστες φτάνουν στα παράλια που ελέγχονται από την Κυπριακή ∆ηµοκρατία σε βάρκες της κακιάς ώρας, στις οποίες επιβαίνουν γυναίκες, παιδιά, ακόµη και βρέφη, αλλά οι Αρχές δεν τους επιτρέπουν να αποβιβαστούν. Σε µιαν περίπτωση τουλάχιστον, η επαναπροωθηµένη βάρκα βυθίστηκε και οι ναυαγοί διασώθηκαν από τους Τουρκοκύπριους. Κανείς δεν γνώριζε αν οι επιβαίνοντες ήταν πρόσφυγες ή µετανάστες», υπέδειξε ο κ. Τοµπάζος, βάζοντας παράλληλα στην εξίσωση και τα ΜΜΕ. Ωστόσο, σηµείωσε, κάποια κυρίαρχα ΜΜΕ τούς βάπτισαν αυθαίρετα «µετανάστες» και παρουσίασαν τη συγκεκριµένη επαναπροώθηση ως µια αυτονόητη ενέργεια λόγω της πανδηµίας.

Τέτοιου είδους πολιτικές πρακτικές, πέραν του ότι είναι αντίθετες µε τις διεθνείς συνθήκες που προστατεύουν τους πρόσφυγες και τους µετανάστες, αφαιρούν από τους ανθρώπους την ανθρώπινή τους ουσία. Με αλλά λόγια, δηµιουργούν τον «υπάνθρωπο», ένα είδος ανθρώπου χωρίς δικαιώµατα και του οποίου η ζωή δεν έχει αξία.

Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστηµών είπε ακόµη πως ο «υπάνθρωπος» χωρίς ανθρώπινη ουσία ή αξία, όταν στοιβάζεται σαν σαρδέλα σε στρατόπεδα εγκλεισµού τύπου Πουρνάρα, παρουσιάζεται ως δηµόσιος κίνδυνος για τη δηµόσια ασφάλεια και υγεία.

«Ο Υπουργός Εσωτερικών δεν δήλωσε µεταξύ άλλων ότι οι µισοί στο κέντρο φιλοξενίας είναι φορείς του AIDS;» διερωτήθηκε ο κ. Τοµπάζος, αναφερόµενος στην κατάπτυστη δήλωση του Νίκου Νουρή ότι «µεγάλος αριθµός των ανθρώπων αυτών είναι φορείς του AIDS».

«Υπάνθρωποι», «βρόµικοι», «µιασµατικοί», «επικίνδυνοι». Αυτή ακριβώς είναι η ορολογία που εφηύραν οι Γερµανοί ναζιστές για να δικαιολογήσουν τη µαζική εξόντωση των θυµάτων τους. Βέβαια, η ταυτότητα των θυµάτων είναι ευµετάβλητη. Οι Εβραίοι εύκολα αντικαθίστανται από τους Άραβες, τους Τούρκους, τους Αφγανούς ανάλογα µε την περίσταση.

Πρέπει να συνειδητοποιήσουµε, τονίζει ο κ. Τοµπάζος, ότι ο ναζισµός-φασισµός, σε όλες τους τις εκδοχές παλαιές και νέες, δεν είναι πολιτική άποψη. Είναι έγκληµα!

Ένα άλλο ανησυχητικό στοιχείο είναι η επιρροή των ακραία εθνικιστικών και ρατσιστικών κοµµάτων στους νέους ανθρώπους. Σε ποιο βαθµό το φαινόµενο αυτό ισχύει στην Κύπρο;

Όπως εξήγησε ο καθηγητής, αν λάβει κανείς υπόψιν τις κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης στην Κύπρο, τα φαινόµενα διαφθοράς, την ανοικτή πληγή του Κυπριακού, το ΕΛΑΜ παρείσφρησε λιγότερο στους νέους ανθρώπους απ’ ό,τι θα ανέµενε κανείς.

Η συνεχής αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων από την κρίση του 2012, είπε, και πιο συγκεκριµένα η διάβρωση της αγοραστικής δύναµης, η φτωχοποίηση, οι άτυπες µορφές εκµετάλλευσης, οι κακές προοπτικές επαγγελµατικής ανέλιξης των νέων, σε συνδυασµό µε την ατιµωρησία των φαινοµένων διαφθοράς στα πιο ψηλά δώµατα και µε την επικυριαρχία ενός πολιτικού λόγου εισαγόµενων στερεοτύπων (του τύπου «όλοι µαζί µπορούµε», «ισχυρή οικονοµία» κ.λπ.) ή ενεργοποίησης αποτυχηµένων εγχειρηµάτων του παρελθόντος («νέο ενιαίο αµυντικό δόγµα») δηµιουργούν το αίσθηµα της απουσίας νοήµατος και της κοινωνικής µαταίωσης.

«Το έδαφος είναι λοιπόν εύφορο για τα µετα-ναζιστικά µορφώµατα τύπου ΕΛΑΜ, τα οποία ειδικεύονται στη µετάθεση των πραγµατικών προβληµάτων και την κατασκευή αποδιοποµπαίων τράγων. Βέβαια, δεν υπάρχει τίποτα νοµοτελειακό στην πολιτική. Είναι δυνατό να αναχαιτίσουµε την ανοδική πορεία του ΕΛΑΜ µε έναν άλλον, ουσιαστικό πολιτικό λόγο και στοχευµένη δράση για να αντιµετωπίσουµε τα πραγµατικά προβλήµατα», υπογράµµισε καταληκτικά ο Σταύρος Τοµπάζος.

Να σηµειωθεί πως η δηµόσια «έντεχνη» παρέµβαση του απερχόµενου Προέδρου ανάµεσα σε πρώτη και δεύτερη Κυριακή των εκλογών σχετικά µε τα τρία σηµεία, τα οποία θεωρεί σηµαντικά για την επιλογή Προέδρου, µπορεί να µην υπήρξε άκρως καθοριστική, ωστόσο έδειξε τη στόχευση υπέρ συγκεκριµένου υποψηφίου. Το τρίτο λοιπόν σηµείο αναφερόταν στο µεταναστευτικό ζήτηµα, κλείνοντας ουσιαστικά το µάτι (αν όχι εξόφθαλµα) στο ακροδεξιό, ρατσιστικό ακροατήριο, µε σκοπό να κρατήσει ζωντανό το φόβο για τους «εισβολείς» µετανάστες.

Τόσο πολιτικά, όσο και ηθικά, η εν λόγω κίνηση δίνει το στίγµα της αλλαγής της πολιτικής κατεύθυνσης. Μίας κατεύθυνσης και µίας πορείας επικίνδυνης και οπισθοδροµικής.

 

Η Παιδεία στο στόχαστρο

Όλα όσα έχουµε ζήσει τα τελευταία χρόνια στην Παιδεία, µακροπρόθεσµα θα παίξουν καταλυτικό ρόλο στο πώς οι νέοι άνθρωποι θα αντιλαµβάνονται τον κόσµο, εκτός και αν γίνουν σύντοµα οι απαραίτητες τοµές. Το παρόν σύστηµα ξεκάθαρα βολεύει τη στοχοποίηση, το µίσος και την οπισθοδρόµηση, καθώς το κλίµα που δηµιουργείται στοχεύει στο να παραµείνει η µόρφωση σε λιµνάζοντα νερά, ενώ όποιοι αντιδρούν χαρακτηρίζονται ως «πολέµιοι» της Παιδείας. Φυσικά, τα κυρίαρχα µέσα ενηµέρωσης συνδράµουν συχνά προς αυτήν την κατεύθυνση.
Πάντως και σε χώρες σκανδιναβικές (µε κύριο παράδειγµα τη Σουηδία), αν και η Παιδεία βρίσκεται σε πολύ υψηλό επίπεδο, η ακροδεξιά ανέλαβε τα ηνία. Και στην Κύπρο υπάρχει µια µικρή µερίδα του πληθυσµού µε ιστορία και εκπαίδευση στον ακραίο εθνικισµό και τον φιλοχουντισµό µε ευήκοα ώτα στα «εκσυγχρονιστικά» µετα-ναζιστικά κελεύσµατα. Αυτό, ωστόσο, δεν σηµαίνει ότι η Παιδεία θα πρέπει να αφεθεί στα επικίνδυνα χέρια της συντήρησης.

Η πλάνη της «εισβολής»

Η πλάνη της «εισβολής» τοποθετείται ψηλά στην ατζέντα ακροδεξιών κοµµάτων και σχηµατισµών, µε σκοπό την ψηφοθηρία και τη δηµιουργία κλίµατος. Άλλωστε, µόνο τυχαίο δεν είναι ότι ο Εθνικός Συναγερµός υπό τη Μαρίν Λεπέν, κατέκτησε δεκαπενταπλάσιες έδρες στις τελευταίες εκλογές στη Γαλλία. Παροµοίως, όχι σε τέτοια έκταση, και στη Σουηδία, αφού το χαρτί του «λαθροµετανάστη» ή του «εισβολέα» αποτέλεσε εκείνο τον παράγοντα που καθόρισε σε µεγάλο βαθµό το εκλογικό αποτέλεσµα, σε µία χώρα όπου ακροδεξιά και εξουσία βρίσκονταν χιλιόµετρα µακριά. Το παράδειγµα της Ιταλίας µε την Τζόρτζια Μελόνι είναι επίσης χαρακτηριστικό, αφού σε πολλά λιµάνια της χώρας επιχειρούν να καταπλεύσουν διασωστικά πλοία γεµάτα µε πρόσφυγες και µετανάστες, µε µερικά από αυτά να µην παίρνουν ποτέ άδεια κατάπλου.

Είναι πασιφανές ότι δεν χρειάζεται να είναι κάτι αληθινό για να πείσει, καθώς η προπαγάνδα αυτήν ακριβώς τη δουλειά κάνει, αυτόν το ρόλο επιτελεί. Ο κυνηγηµένος µετατρέπεται σε θύτη και οι θύτες σε θύµατα, τσουβαλιάζοντας µάλιστα και ολόκληρους λαούς στο σακί του «κινδύνου».

Η Κύπρος, σε έναν σηµαντικό βαθµό, δεν έµεινε έξω από αυτό το σχήµα. Οι προεδρικές εκλογές είχαν εσάνς αντιµεταναστευτικού µένους, το οποίο επηρέασε την ψήφο συγκεκριµένης µερίδας ψηφοφόρων, αν και εµφανίστηκε µε κάποια επίσηµη επικάλυψη.