Οδοιπορικό στις σεισμόπληκτες περιοχές της Τουρκίας

«Η καταστροφή του αιώνα». Ετσι χαρακτηρίστηκε ο μεγάλος σεισμός του Καχραμάνμαρας. Κάποιοι δηλώνουν ούτε σε βομβαρδισμένες πόλεις δεν αντίκρισαν τέτοιες εικόνες. Καταστροφής, θανάτου, πόνου, απελπισίας. Αλλά και στιγμές, όσο λίγες και αν είναι, ελπίδας.

Τέτοια ήταν η περίπτωση της Χουριέ. «Κόψτε μου το πόδι και γλιτώστε με», παρακαλούσε η Χουριέ τους Έλληνες διασώστες, που επιχειρούσαν να την απεγκλωβίσουν από τα ερείπια του σπιτιού της στην Αντιόχεια. Η Χουριέ ήταν για τέταρτη μέρα κάτω από τα χαλάσματα. Όταν οι άντρες της ελληνικής ΕΜΑΚ και ΕΚΑΒ την εντόπισαν, το πόδι της ήταν καταπλακωμένο από τα μπάζα. Κατάλαβαν ότι δεν θα ήταν εύκολη η διάσωσή της, θα έπαιρνε χρόνο. Το κατάλαβε και η Χουριέ γι αυτό και τους ικέτευε να της κόψουν το πόδι και να την απεγκλωβίσουν. Αισθανόταν πως δεν είχε άλλες αντοχές. Το ήξεραν και οι Έλληνες γιατροί. Η γυναίκα είχε ήδη υποθερμία, αλλά αποφάσισαν πως αν της έκοβαν το πόδι δεν θα μπορούσε να επιβιώσει λόγω της κακής κατάστασής της. Ο σύζυγος της Χουριέ περίμενε τυλιγμένος σε μια κουβέρτα πάνω από τα χαλάσματα ελπίζοντας ότι η γυναίκα του τελικά θα σωθεί. Ήδη έχασε τα δύο του παιδιά. Ανασύρθηκαν και τα δύο νεκρά. Η Χουριέ όμως δεν ήξερε ακόμη για τα παιδιά της. Της το έκρυψαν. Για να καταφέρουν να την σώσουν έπρεπε να έχει υψηλό ηθικό. Τελικά η Χουριέ σώθηκε. Μόλις την έβγαλαν έβγαλε μια κραυγή χαράς, ένα κλάμα χαράς, από εκείνα που μόνο σε τέτοιες ώρες μπορείς να ακούσεις.

Η ιστορία της Χουριέ είναι μία ανάμεσα στις εκατοντάδες χιλιάδες. Ο σεισμός αφήνει πίσω του δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, δεκάδες χιλιάδες τραυματίες. Οι σεισμόπληκτοι στις δέκα επαρχίες της Τουρκίας που επηρεάστηκαν φτάνουν τα 13 εκατομμύρια ανθρώπους. Οι εικόνες καταστροφής ξεπέρασαν ακόμη και τις εικόνες βομβαρδισμένων πόλεων εν καιρώ πολέμου. «Έχω πάει και στον πόλεμο της Ουκρανίας, αλλά τέτοιες εικόνες δεν είχα δει», μονολογούσε πολύπειρος κινηματογραφιστής. Σε κάποιες πόλεις τίποτα σχεδόν δεν έμεινε όρθιο. Ούτε νοσοκομεία, ούτε ξενοδοχεία, ούτε καν ένα σπίτι.

Μετρούν πληγές σε Αντιόχεια και Αλεξανδρέττα

 

Πληγές μετρούν στην Αντιόχεια και την Αλεξανδρέττα. Την πρώτη την είχε ιδρύσει στα τέλη του 4ου αιώνα ο στρατηγός του Μέγα Αλεξάνδρου, Σέλευκος Α ο Νικάτορας, προς τιμή και μνήμη του πατρός του Αντίοχου. Οι Τούρκοι σήμερα την αποκαλούν Χατάι. Η Αλεξανδρέττα είχε ιδρυθεί από τον ίδιο τον Μέγα Αλέξανδρο γι αυτό και έχει το όνομά του. Εδώ σε αυτή την περιοχή, το λίκνο του ελληνικού πολιτισμού, όπου έλαμψε και μεγαλούργησε ο Ελληνισμός, έζησαν για αιώνες οι Ελληνορθόδοξοι Χριστιανοί. Σήμερα απέμειναν στην περιοχή 10 χιλιάδες Ελληνορθόδοξοι (Αντιοχείς όπως αποκαλούνται και μετέχουν στην κοινότητα των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης) οι οποίοι υπάγονται στο Πατριαρχείο Αντιοχείας. Ο μεγάλος σεισμός όμως τους έδωσε ένα μεγάλο χτύπημα.

Οι έξι ελληνορθόδοξες εκκλησίες της περιοχής γκρεμίστηκαν, μόνο μία έμεινε όρθια, εκείνη του Αγίου Γεωργίου στην Αλεξανδρέττα. Οι εναπομείναντες Ελληνορθόδοξοι έμειναν άστεγοι και άρχισαν να φεύγουν για άλλες πόλεις της Τουρκίας. Για τη Μερσίνη, για την Κωνσταντινούπολη, για τη Σμύρνη, για την Άγκυρα…

«Έφυγαν προσωρινά, θα γυρίσουν πάλι πίσω μόλις γίνει η ανοικοδόμηση της πόλης μας», δήλωσε ο πρόεδρος του Βακουφίου της Αλεξανδρέττας Ζιαν Ταϊμούρ, ο οποίος έστησε στον περίβολο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου μια μεγάλη κουζίνα με σεφ που ήρθαν ως εθελοντές από όλα τα μέρη της Τουρκίας και μαγειρεύουν καθημερινώς για 4 χιλιάδες ανθρώπους. Ο Ζιαν Ταϊμούρ ήταν απόλυτος: «Δεν θα φύγουμε από εδώ, αυτά είναι τα πάτρια εδάφη μας. Εδώ γεννηθήκαμε και εδώ θα πεθάνουμε». Έξω από την εκκλησία ήταν συγκεντρωμένοι εκατοντάδες άνθρωποι περιμένοντας στην ουρά για το συσσίτιό τους.

Οι προμήθειες και η ανθρωπιστική βοήθεια είχαν φτάσει από όλα τα μέρη της Τουρκίας, από όλα τα μέρη του κόσμου. «Δεν χρειαζόμαστε άλλα υλικά αγαθά, μας περισσεύουν τα τρόφιμα, μας περισσεύει ο ρουχισμός αυτή τη στιγμή. Χρειαζόμαστε πλέον χρήματα για τις μετακινήσεις του κόσμου, για τις μετακομίσεις. Φοβόμαστε ότι σε δέκα μέρες θα μας ξεχάσουν όλοι», είπε ο πρόεδρος της κοινότητας του χωριού Σαμάνταγ, ενός άλλου χωριού με Ελληνορθόδοξους Αντιοχείς Χριστιανούς. Και ο πατήρ Παύλος, στην Αντιόχεια, ο οποίος έμεινε στην πόλη για να συντονίσει τις προσπάθειες διάσωσης των χριστιανών δήλωσε πως ούτε κι εκείνος δεν πρόκειται να φύγει αν δεν διασφαλίσει ότι όλη η κοινότητά του, όσοι τουλάχιστον κατάφεραν να επιβιώσουν, είναι ασφαλής.

Δίπλα από το αντίσκηνο του πατήρ Παύλου ήταν και η πολυκατοικία με τους δύο Έλληνες με ελληνικά διαβατήρια οι οποίοι ήταν θαμμένοι κάτω από τα ερείπια της πολυκατοικίας τους. Μόλις ο γαμπρός του ζευγαριού αντιλήφθηκε την παρουσία μας αμέσως έτρεξε και παρακάλεσε να ενημερώσουμε τις ελληνικές αρχές για να διασώσουν το ζευγάρι, τον Γιώργο Αντύπα και την σύζυγό του. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο έφτασε εκεί κλιμάκιο των Ελλήνων διασωστών, οι οποίοι ωστόσο δεν βρήκαν ίχνη ζωής, παρότι οι άνθρωποι της περιοχής άκουγαν τις πρώτες δύο μέρες τη σύζυγο του να φωνάζει «Γιώργο, Γιώργο». Μετά τους Έλληνες διασώστες, εκεί έφτασε στη συνέχεια το τουρκικό κλιμάκιο το οποίο ανέσυρε αγκαλιασμένους τους δύο Έλληνες νεκρούς.

Η θερμή αγκαλιά Τσαβούσογλου-Δένδια

 

Η μεγάλη τραγωδία στην Τουρκία άλλαξε και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. «Ευχαριστώ Ελλάδα», ήταν η αντίδραση του τουρκικού λαού αλλά και των Τούρκων πολιτικών έπειτα από την άφιξη των Ελλήνων διασωστών. Άλλωστε έκανε και τον Έλληνα ΥΠΕΞ Νίκο Δένδια να ταξιδέψει αιφνιδίως στα Άδανα όπου τον περίμενε με μια θερμή αγκαλιά ο Τούρκος ομόλογός του Μεβλούτ Τσαβούσογλου με τον οποίο δεν αντάλλασσαν ούτε μια χειραψία τα τελευταία χρόνια. Προηγήθηκε ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη της Ελλάδας Χρήστος Στυλιανίδης, ο οποίος ταξίδεψε επίσης μέχρι τα Άδανα μεταφέροντας μεγάλη ανθρωπιστική βοήθεια από την Ελλάδα. «Δεν χρειάζεται να γίνονται φυσικές καταστροφές για να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας», ήταν το μήνυμα και των δύο Υπουργών, Δένδια και Τσαβούσογλου από το διοικητήριο της ΕΜΑΚ στην Αντιόχεια.

«Εμείς τα τελευταία 3 χρόνια ξεχάσαμε να μιλήσουμε για την ειρήνη και αντί αυτού συζητάμε που θα ανοίξουμε στρατιωτικά αεροδρόμια. Ναι, ο σεισμός μας στεναχώρησε πολύ, μας πλήγωσε πολύ, αλλά ήταν καλό για μας που μέσα σε τόση θλίψη θυμηθήκαμε πόση μεγάλη ευτυχία είναι να είμαστε πραγματικοί γείτονες με τον διπλανό μας», εξομολογήθηκε ο παλιός φίλος και αθρογράφος της Μιλλιέτ Οζάι Σέντιρ.

Ο Οζάι Σέντιρ αγαπάει τους Έλληνες, αγαπάει την Ελλάδα αλλά τα τελευταία χρόνια εν μέσω της έντασης μεταξύ των δύο χωρών υπερασπιζόταν με έντονο ύφος τα συμφέροντα της χώρας του έναντι της Ελλάδας. Μα τον Θεό, πότε πότε γράφω σκληρά άρθρα για τη διαμάχη Ελλάδας-Τουρκίας, αλλά υπάρχει κάτι που λέω σε κάθε άρθρο, είπε. «Στη θάλασσα του Αιγαίου δεν φαίνεται αν ένα ψάρι που κολυμπά κόλλησε στην υφαλοκρηπίδα ή ένα πουλί που πετά κόλλησε στην ΑΟΖ», συμπλήρωσε.

Το θέμα της υφαλοκρηπίδας είναι ένα θέμα που πρέπει να καθίσουμε να συζητήσουμε και να το λύσουμε μεταξύ μας και να μετατρέψουμε το Αιγαίο σε θάλασσα φιλίας και ειρήνης, σημείωσε. «Εδώ είναι το τεστ. Υπάρχουν διαφορές μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Για το αν θα πάμε στη Χάγη με όλα τα ζητήματα, αν θα πάμε με μερικά ζητήματα, αν αμφισβητείται η ΑΟΖ, από τη μια η Σύμβαση για τη Θάλασσα στην οποία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος η Τουρκία, αν η Ελλάδα πρέπει να είναι νησιωτικό κράτος, εάν υπόκειται στο δίκαιο του νησιωτικού κράτους, υπάρχουν ένα σωρό συζητήσεις. Αλλά το κύριο ζήτημα είναι ότι ο βασικός τρόπος για να λυθεί ένα πρόβλημα είναι να μπορείτε να συνομιλήσετε», είπε ο Οζάι Σέντιρ.

Πλέον το ύφος του μαλάκωσε, δεν είναι πια σκληρός ο αρθρογράφος της Μιλλιέτ. «Είμαι πολύ χαρούμενος με τις δηλώσεις, που έκαναν ο Υπουργός Εξωτερικών Δένδιας και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Δηλαδή, είναι σαν να μας έφερε στα λογικά μας αυτός ο σεισμός, και για να συνομιλήσουμε, ας μην περιμένουμε να ξαναγίνει άλλος σεισμός και να υπάρξει κι άλλος πόνος».

Παιδιά που συγκλονίζουν

Επιστρέφοντας από τα Άδανα οδικώς από την Άγκυρα κατά την 9η μέρα του σεισμού η σκέψη στρέφεται στα παιδάκια στο νοσοκομείο στα Αδανα.

Γύρω στα 180-200 παιδιά νοσηλεύονται αυτή τη στιγμή στο νοσοκομείο των Αδάνων. Τα περισσότερα είναι ορφανά. Τα 47 από αυτά τους έχασαν όλους, δεν έχουν κανένα εν ζωή. Η τετράχρονη Ιλάιντα, η οποία απεγκλωβίστηκε με τη μαμά της τέσσερεις μέρες μετά τον σεισμό, δεν γνωρίζει ακόμη ότι ο πατέρας και τα δύο αδέλφια της είναι νεκρά. «Τι είναι αυτά;», ήταν το μόνο που είπε όταν είδε τις τηλεοπτικές κάμερες. Η απάντηση πως «ήρθαμε να σου φέρουμε την αγάπη μας» δεν κατάφερε να την κάνει να κοιτάξει πάνω. Το μόνο που κοιτούσε ήταν το ηλεκτρονικό της παιχνίδι και φεύγοντας κούνησε το χέρι της όταν η γιαγιά της την παρακίνησε να χαιρετήσει. Κουνούσε το χέρι χωρίς καν να κοιτάει.

Συγκλονιστική η ιστορία της μικρής Τανέρ. Την ρώτησαν οι γιατροί πώς επιβίωσε 4 μέρες κάτω από τα ερείπια χωρίς φαγητό και χωρίς νερό. «Έκλεινα τα μάτια και ονειρευόμουν ότι έτρωγα αυγό και έπινα γάλα και νερό. Αν και ήξερα πως δεν ήταν αλήθεια γιατί το στομάχι μου δεν χόρταινε», απάντησε.

Μαζική εγκατάλειψη περιοχών και άστεγοι

Συντριπτικός ο αριθμός των νεκρών στις σεισμόπληκτες περιοχές. Κανείς δεν γνωρίζει ακόμα πού θα φτάσει ο τελικός απολογισμός. Οσους επιβίωσαν ένας άλλος γολγοθάς τους αναμένει. Είναι οι άστεγοι και αυτοί που μαζικά εγκαταλείπουν τις σεισμόπληκτες περιοχές για άλλες πόλεις. Όλα τα αεροπλάνα όλων των εταιρειών επιστρατεύτηκαν για να μεταφέρουν όσους σεισμόπληκτους θέλουν να φύγουν από την περιοχή. Οι άστεγοι φτάνουν τις εκατοντάδες χιλιάδες. Ακόμη και αυτοί που γλίτωσαν θα μείνουν χωρίς σπίτια γιατί το κράτος θα τα γκρεμίσει επειδή κρίθηκαν ακατάλληλα. Σήμερα ανακοινώθηκε ότι βρέθηκαν ακατάλληλα και θα γκρεμιστούν 42 χιλιάδες κτίρια. Όσοι δεν εγκαταλείψουν την περιοχή θα είναι αναγκασμένοι να ζουν για μήνες, ίσως και για ένα χρόνο στα αντίσκηνα, ή στα πρόχειρα καταλύματα που θα κατασκευαστούν το επόμενο διάστημα. Και αυτό είναι μόνο η αρχή…

Ρεπορταζ: Άννα Ανδρέου/ΚΥΠΕ