Οι αδυναμίες των νομοσχεδίων μεταρρύθμισης της Αυτοδιοίκησης

Του Άθου Γερμανού*

Α’ μέρος
Τα κυβερνητικά νομοσχέδια που έγιναν μετά την πρόσφατη συμφωνία ΔΗΣΥ-ΔΗΚΟ, έχουν μεγάλες αδυναμίες γιατί πρόκειται για «μεσοβέζικη» πρόταση. Στο νομοσχέδιο για τους δήμους, είναι ενδεικτικό της εσφαλμένης προσέγγισης το αλαλούμ που προτείνεται για τη διοίκηση των δήμων, με εισαγωγή νέων Σωμάτων και αξιωματούχων που θα είναι δύσκολη η συνεννόηση και συντονισμός τους (νέες πρόνοιες για αντιδημάρχους, για δημοτικά διαμερίσματα, Επιτροπές Δημοτ. Διαμερισμάτων και Εκτελεστική Επιτροπή του δήμου, πέραν των υφιστάμενων βασικών οργάνων του δήμου, δηλαδή του δημάρχου, δημοτικού συμβουλίου και Διαχειριστικής Επιτροπής).

Ειδικά για τους αντιδημάρχους, το περιεχόμενο του εν λόγω αξιώματος όπως προτείνεται είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει τριβές, αφού αυτοί θα έχουν απευθείας εντολή από τους εκλογείς της περιοχής (δημοτ. διαμερίσματος) που θα προέρχονται. Σε ό,τι αφορά τα δημοτ. διαμερίσματα, σημειώνεται ότι στην Ελλάδα, απ’ όπου πάρθηκε η εν λόγω πρόνοια, αυτή δεν εφαρμόζεται σε δήμους με πληθυσμό κάτω των 100.000 κατοίκων, που δεν είναι καν το μέγεθος των δήμων που προτείνονται στο νομοσχέδιο.

Είναι επίσης πολύ παραπλανητική και υπερβολική η εικόνα που παρουσιάζεται από τον υπουργό ότι οι δήμοι θα γίνουν «τοπικές κυβερνήσεις» επειδή θα τους δοθούν κάποιες αρμοδιότητες, όπως οι άδειες μεγαφώνων, άδειες πώλησης οινοπνευματωδών ποτών και καπνού, άδειες για καζαντί κ.λπ., που σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία είναι αρμοδιότητες των επαρχιακών διοικήσεων τις οποίες η κεντρική διοίκηση θεωρεί μπελαλίδικες και θέλει να τις ξεφορτωθεί εδώ και δεκαετίες…

Ενδεικτική της εσφαλμένης προσέγγισης είναι και η πρόνοια για την έκδοση πολεοδομικών και οικοδομικών αδειών από τις Τοπικές Αρχές, όπου πιο περίπλοκη κατάσταση θα δημιουργηθεί, παρά απλοποίηση της τωρινής κατάστασης, γιατί περισσότερες Αρχές έκδοσης αυτών των αδειών (σε όλους τους δήμους) σημαίνει ανομοιομορφία στην εφαρμογή των νομοθεσιών, ανάγκη συντονισμού κ.λπ., ενώ αυτό που θα έπρεπε να γίνει θα ήταν μια Ενιαία Επαρχιακή Αρχή έκδοσης και των δύο αδειών (και να γίνει ενοποίηση σε μια κοινή άδεια και των δύο αδειών).

Σε ό,τι αφορά τις αρμοδιότητες, θα πρέπει να επισημανθεί ακόμη ότι η μεταφορά στους δήμους κοινωνικών υποδομών, όπως αποκαλούνται, δηλαδή κυρίως των κρατικών παιδοκομικών σταθμών και γηροκομείων, αποτελεί μια μη ορθολογική κίνηση, αφού αυτό που ουσιαστικά προτείνεται είναι να αναλάβουν τις παλαιές κρατικές στέγες με πολλά προβλήματα.
Σε ό,τι αφορά τις κοινότητες, ενώ η μεγαλύτερη ανάγκη για νέες ισχυρές Τοπικές Αρχές είναι στην Ύπαιθρο, αυτό που προτείνεται είναι 37 συμπλέγματα υπηρεσιών, γεγονός που σημαίνει ότι ο μέσος πληθυσμός για το καθένα από αυτά θα είναι περίπου 3.000 κάτοικοι. Αυτό το μέγεθος είναι πολύ μικρό, γι’ αυτό δεν θα μπορέσουν να προσφέρουν υποφερτό φάσμα και επίπεδο υπηρεσιών στην Ύπαιθρο.

Επιπλέον, η θέση του Υπουργείου ότι το μέτρο των συμπλεγμάτων είναι μεταβατικό και θα γίνουν σε μεταγενέστερο στάδιο δήμοι είναι εσφαλμένη, διότι δεν υπάρχει χρόνος για μεταβατικά στάδια και η μεταρρύθμιση πρέπει να προχωρήσει απευθείας στο τελικό στάδιο, ενόσω ακόμη υπάρχει πληθυσμός στις αγροτικές περιοχές, ιδιαίτερα δε στις ορεινές.

Από την άλλη στις σημερινές δημαρχούμενες περιοχές οι συνενώσεις και συγχωνεύσεις, με βάση τα νομοσχέδια θα οδηγήσουν σε 15 δήμους. Αυτή είναι μια εσφαλμένη προσέγγιση, διότι ενώ δεν προτείνεται να αλλάξει κάτι δραματικά για τις εξουσίες και αρμοδιότητες ή θέματα διακυβέρνησης, η προσπάθεια επικεντρώνεται σε συνενώσεις που θα δώσουν τελικά δήμους με μέσο μέγεθος πληθυσμού 50.000 περίπου. Όμως αυτό το μέγεθος δεν είναι ικανοποιητικό αφού ο πληθυσμός των έξι μεγαλύτερων δήμων είναι σήμερα άνω των 50.000 κατοίκων, ενώ το μέσο μέγεθος των έξι αυτών δήμων είναι, περίπου, 80.000 (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος, Στρόβολος και Λακατάμεια) και όλοι τους έχουν προβλήματα και περιορισμένες δυνατότητες. Μάλιστα κάποιοι από τους νέους δήμους που προτείνεται να δημιουργηθούν θα έχουν πληθυσμό πιο κάτω και από 20.000, οπότε αντιλαμβάνεται κάποιος τους περιορισμούς που θα έχουν.

Η μεταρρύθμιση που προτείνεται, σύμφωνα με τα νομοσχέδια που ετοιμάστηκαν, δεν μπορεί να οδηγήσει σε θετική πορεία το παρόν και το μέλλον της Αυτοδιοίκησης και ως εκ τούτου τα νομοσχέδια πρέπει να αλλάξουν ριζικά. Διαφορετικά, αν εφαρμοστεί τέτοια μεταρρύθμιση, θα επέλθει μεγαλύτερη απορρύθμισή της και ταλαιπωρία των πολιτών, παρά τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων, όσο κι αν αυτό ακούγεται υπερβολικό.

*Πρώην Γραμματέας Ένωσης Δήμων

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy