Οι αποφάσεις των «27» καθορίζουν και το σκηνικό στην Τουρκία

 

Άμεσες επιπτώσεις όχι μόνο στις ευρωτουρκικές σχέσεις, αλλά και στους συσχετισμούς δυνάμεων στους κόλπους του καθεστώτος στην Άγκυρα

 

Του ειδικού μας συνεργάτη Βαγγέλη Αρεταίου

Σε αχαρτογράφητα νερά πλέει η Τουρκία, καθώς οι σχέσεις του ΑΚΡ με το Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) φαίνεται να δοκιμάζονται, ενώ την ίδια ώρα αυξάνεται ο κίνδυνος πιέσεων εις βάρος της Τουρκίας από την ΕΕ και τις ΗΠΑ.
Στα δημοσιογραφικά και πολιτικά «πηγαδάκια» της Άγκυρας κυκλοφορούν διάφορα σενάρια όσον αφορά τη συνοχή της de facto συμμαχίας ανάμεσα στον Ταγίπ Ερντογάν και τον Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ενώ επανέρχονται τα σενάρια περί πρόωρων εκλογών, χωρίς πάντως να θεωρούνται ως το βασικό σενάριο για την επόμενη περίοδο.
Δημοσιογράφοι και αναλυτές εκτιμούν ότι το βάρος του Ντεβλέτ Μπαχτσελί στους κόλπους της εξουσίας έχει αυξηθεί σημαντικά και θεωρούν ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί καθώς ο Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται να έχει όλο και πιο πολύ ανάγκη τον εθνικιστή σύμμαχό του.

Συνοχή του κυβερνητικού συνασπισμού

Αφορμή για τις εικασίες όσον αφορά τη συνοχή του κυβερνητικού συνασπισμού αποτέλεσε η δημόσια σύγκρουση ανάμεσα στον Ταγίπ Ερντογάν και τον Μπουλέντ Αρίντς, έναν από τους τελευταίους βετεράνους του ΑΚΡ που είναι ακόμα στο κόμμα. Ο Μπουλέντ Αρίντς κάλεσε ουσιαστικά υπέρ της αποφυλάκισης του φιλάνθρωπου Οσμάν Καβάλα και του πρώην συμπροέδρου του φιλοκουρδικού Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), Σελαχατίν Ντεμιρτάς, μετά τις ανακοινώσεις του Τούρκου Προέδρου και της κυβέρνησης για μεγάλες μεταρρυθμίσεις στην οικονομία και τη δικαιοσύνη. Η αποφυλάκιση του Οσμάν Καβάλα και του Σελαχατίν Ντεμιρτάς είναι «κόκκινο πανί» για τους εθνικιστές. Ο Ταγίπ Ερντογάν άσκησε σκληρή κριτική εναντίον του Μπουλέντ Αρίντς, ο οποίος παραιτήθηκε από το Ανώτατο Συμβουλευτικό Συμβούλιο της Προεδρίας. Τα πολιτικά και δημοσιογραφικά επιτελεία της Άγκυρας «πήραν φωτιά» και πολλοί είναι αυτοί που ερμήνευσαν τη σκληρή κριτική του Ταγίπ Ερντογάν εις βάρος του Μπουλέντ Αρίντς ως ένδειξη ότι ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί και το ΜΗΡ έχουν αυξήσει τόσο πολύ την ισχύ τους στους κόλπους του καθεστώτος που μπορούν πλέον να επιβάλλουν τις απόψεις τους και τις απαιτήσεις τους.
Στην Άγκυρα υπάρχουν πολλοί που θεωρούν ότι η παραίτηση Αρίντς προκάλεσε μεγάλη ένταση στους κόλπους του ΑΚΡ και ότι το μέλλον του de facto συνασπισμού ΑΚΡ-ΜΗΡ δεν πρέπει να θεωρείται σίγουρο.

Δυνητικοί σύμμαχοι Ντεβλέτ Μπαχτσελί ή Μεράλ Ακσενέρ

Βετεράνοι αναλυτές και δημοσιογράφοι, όπως ο Μουράτ Γιετκίν στο προσωπικό του blog, αναφέρονται σε δύο σενάρια που κυκλοφορούν πλέον στην Άγκυρα: το ένα είναι ότι το ΑΚΡ θα μείνει με το ΜΗΡ και ότι παρά τις δυσκολίες ανάμεσά τους, τα δύο κόμματα και οι αρχηγοί τους έχουν απόλυτη ανάγκη ο ένας τον άλλο. Το δεύτερο σενάριο είναι ότι ο Ταγίπ Ερντογάν θα προσπαθήσει να αποδεσμευθεί από το ΜΗΡ και τον Ντεβλέτ Μπαχτσελί και θα προσπαθήσει να έρθει σε συνεννόηση με τη Μεράλ Ακσενέρ και το Καλό Κόμμα (ΙΥΙ).
Το δεύτερο σενάριο δεν φαίνεται προς το παρόν το πιο πιθανό, σύμφωνα με έμπειρους αναλυτές στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, καθώς θεωρούν δύσκολο για τη Μεράλ Ακσενέρ, η οποία έχει «χτίσει» την πολιτική της πορεία από την ίδρυση του κόμματός της μέχρι σήμερα με βάση την αντίθεσή της στον Ταγίπ Ερντογάν, να αλλάζει γραμμή. Χωρίς ωστόσο κανείς να αποκλείει τίποτα πια, καθώς το πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας έχει εισέλθει σε αχαρτογράφητα νερά όπου όλα είναι πιθανά.

Αυξάνεται η πίεση από ΗΠΑ και ΕΕ

Και αυτό, όπως εκτιμούν στην Άγκυρα, διότι ο Πρόεδρος Ερντογάν και η κυβέρνησή του βρίσκονται κάτω από αυξανόμενη πίεση λόγω της οικονομίας, αλλά και διότι αυξάνεται ο κίνδυνος πιέσεων από τις ΗΠΑ του Τζο Μπάιντεν και την ΕΕ.
Η πορεία της τουρκικής λίρας έδειχνε μέχρι την Παρασκευή να έχει κάπως σταθεροποιηθεί, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι οι πιέσεις εις βάρος της έχουν εξαλειφθεί. Η αύξηση των επιτοκίων δεν κατάφερε παρά να δώσει μια μικρή ανακούφιση, αλλά τα βασικά προβλήματα στην οικονομία παραμένουν. Και το ρευστό πολιτικό σκηνικό όπου αμφισβητείται η συνοχή του κυβερνητικού συνασπισμού δεν δίνει το κατάλληλο μήνυμα στις αγορές.
Το κλίμα στην Άγκυρα οξύνεται και από τον εκνευρισμό που προκαλεί το ενδεχόμενο κυρώσεων από την ΕΕ, ενώ η Τουρκία συνεχίζει να κινείται με τρόπους που προκαλούν διαρκείς εντάσεις με την ΕΕ. Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη για τον Πρόεδρο Ερντογάν, καθώς από τη μια μεριά προσπαθεί πάλι να υιοθετήσει μια ρητορική υπέρ μιας προσέγγισης με την ΕΕ, προφανώς για να διασκεδάσει τις ανησυχίες και τον εκνευρισμό των Ευρωπαίων, όπως εκτιμούν πολιτικοί παρατηρητές, ενώ από την άλλη δεν φαίνεται διατεθειμένος να κάνει ουσιαστικές κινήσεις για να καθησυχάσει τους Ευρωπαίους.
Έτσι η Σύνοδος Κορυφής της 10ης και 11ης Δεκεμβρίου, όπου αναμένεται να τεθεί το ζήτημα των κυρώσεων, θεωρείται στην Τουρκία ότι θα έχει άμεσες επιπτώσεις όχι μόνο στις ευρωτουρκικές σχέσεις, αλλά και στους συσχετισμούς δυνάμεων στους κόλπους του καθεστώτος στην Άγκυρα.