Οι αρχιτέκτονες της Νορβηγίας τα βάζουν με την κλιματική αλλαγή

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο να καταστήσει όλα τα νέα κτίρια μη ενεργοβόρα έως το 2020, αλλά στη Νορβηγία αυτό δεν είναι αρκετό.

Μια κοινοπραξία στο Όσλο που αποτελείται από αρχιτέκτονες, μηχανικούς, περιβαλλοντολόγους και σχεδιαστές δημιουργεί ενεργειακά κτίρια σε μια χώρα με τους πιο ψυχρούς και σκοτεινούς χειμώνες στη Γη. «Εάν μπορεί να γίνει στη Νορβηγία, μπορεί να γίνει οπουδήποτε», λέει ο Peter Bernhard, ένα από τα μέλη της κοινοπραξίας Powerhouse.

Όπως σημειώνει στο «The Atlantic» το Powerhouse ξεκίνησε το 2010 για να δώσει απάντηση σε μια ερώτηση: Είναι δυνατόν να εξαλειφθεί το αποτύπωμα άνθρακα των κτιρίων, αλλά και να χρησιμοποιηθούν αυτά ως λύση στην κλιματική κρίση; Ήταν ένας υψηλός στόχος, καθώς σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κτίρια αντιπροσωπεύουν το 40% της κατανάλωσης ενέργειας και το 36% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ΕΕ. Έχοντας αναλάβει να αναδιαμορφώσει ενεργειακά ένα νέο σχολείο, μερικά σπίτια αλλά και αρκετά γραφεία, η Powerhouse βρήκε την απάντηση στο ερώτημα που έθεσε το 2010 και η απάντηση ήταν ένα εμφατικό «ναι»!

Το 2019, η ομάδα ετοιμάζεται να κάνει τα εγκαίνια του μεγαλύτερου έργου της. Πρόκειται για το Powerhouse Brattørkaia, που βρίσκεται στην κεντρική νορβηγική πόλη Trondheim. Το Brattørkaia είναι ένα οκταώροφο κτίριο γραφείων που όχι μόνο δεν θα καταναλώνει ενέργεια, αλλά θα παράγει 485.000 κιλοβατώρες (kWh) ετησίως. Για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι ένα μέσο νοικοκυριό στη Νορβηγία καταναλώνει περίπου 20.000 kWh ενέργειας ετησίως. Την ίδια στιγμή, στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο ετήσιος μέσος όρος των νοικοκυριών είναι 10.399 kWh. Έτσι το Brattørkaia, στην πραγματικότητα, θα γίνει ένας μίνι σταθμός ηλεκτροπαραγωγής που θα μπορεί να τροφοδοτεί με ηλεκτρική ενέργεια το δημόσιο δίκτυο της Νορβηγίας.

Στο Trondheim, ο σχεδιασμός του εντυπωσιακού Brattørkaia έγινε σε πλήρη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Η οροφή έχει μεγάλη κλίση για να μεγιστοποιηθεί η ηλιακή συγκομιδή. Ένα κυλινδρικό αίθριο στο κέντρο του κτιρίου επιτρέπει τη διάχυση του φυσικού φωτός. Η καμπυλωτή πρόσοψη, με το διπλό τζάμι, συλλαμβάνει τους σκανδιναβικούς ανέμους και τους επανακατευθύνει για τον φυσικό αερισμότου οικοδομήματος. Τα περιβαλλοντικά στοιχεία της περιοχής οδήγησαν και τον σχεδιασμό του κτιρίου, λέει η ομάδα.

Η πλεονάζουσα ενέργεια θα αντισταθμίσει μάλιστα αυτή που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή των δομικών υλικών του κτιρίου. «Αυτό», λέει ο αρχιτέκτονας Jette Hopp, «είναι μοναδικό, καθώς οι υπάρχουσες πρακτικές για τα ενεργειακά θετικά κτίρια δεν περιλαμβάνουν αυτή την παράμετρο».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο να καταστήσει όλα τα νέα κτίρια μη ενεργοβόρα έως το 2020, αλλά στη Νορβηγία αυτό δεν είναι αρκετό.

Μια κοινοπραξία στο Όσλο που αποτελείται από αρχιτέκτονες, μηχανικούς, περιβαλλοντολόγους και σχεδιαστές δημιουργεί ενεργειακά κτίρια σε μια χώρα με τους πιο ψυχρούς και σκοτεινούς χειμώνες στη Γη. «Εάν μπορεί να γίνει στη Νορβηγία, μπορεί να γίνει οπουδήποτε», λέει ο Peter Bernhard, ένα από τα μέλη της κοινοπραξίας Powerhouse.

Όπως σημειώνει στο «The Atlantic» το Powerhouse ξεκίνησε το 2010 για να δώσει απάντηση σε μια ερώτηση: Είναι δυνατόν να εξαλειφθεί το αποτύπωμα άνθρακα των κτιρίων, αλλά και να χρησιμοποιηθούν αυτά ως λύση στην κλιματική κρίση; Ήταν ένας υψηλός στόχος, καθώς σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κτίρια αντιπροσωπεύουν το 40% της κατανάλωσης ενέργειας και το 36% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ΕΕ. Έχοντας αναλάβει να αναδιαμορφώσει ενεργειακά ένα νέο σχολείο, μερικά σπίτια αλλά και αρκετά γραφεία, η Powerhouse βρήκε την απάντηση στο ερώτημα που έθεσε το 2010 και η απάντηση ήταν ένα εμφατικό «ναι»!

Το 2019, η ομάδα ετοιμάζεται να κάνει τα εγκαίνια του μεγαλύτερου έργου της. Πρόκειται για το Powerhouse Brattørkaia, που βρίσκεται στην κεντρική νορβηγική πόλη Trondheim. Το Brattørkaia είναι ένα οκταώροφο κτίριο γραφείων που όχι μόνο δεν θα καταναλώνει ενέργεια, αλλά θα παράγει 485.000 κιλοβατώρες (kWh) ετησίως. Για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι ένα μέσο νοικοκυριό στη Νορβηγία καταναλώνει περίπου 20.000 kWh ενέργειας ετησίως. Την ίδια στιγμή, στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο ετήσιος μέσος όρος των νοικοκυριών είναι 10.399 kWh. Έτσι το Brattørkaia, στην πραγματικότητα, θα γίνει ένας μίνι σταθμός ηλεκτροπαραγωγής που θα μπορεί να τροφοδοτεί με ηλεκτρική ενέργεια το δημόσιο δίκτυο της Νορβηγίας.

Στο Trondheim, ο σχεδιασμός του εντυπωσιακού Brattørkaia έγινε σε πλήρη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Η οροφή έχει μεγάλη κλίση για να μεγιστοποιηθεί η ηλιακή συγκομιδή. Ένα κυλινδρικό αίθριο στο κέντρο του κτιρίου επιτρέπει τη διάχυση του φυσικού φωτός. Η καμπυλωτή πρόσοψη, με το διπλό τζάμι, συλλαμβάνει τους σκανδιναβικούς ανέμους και τους επανακατευθύνει για τον φυσικό αερισμότου οικοδομήματος. Τα περιβαλλοντικά στοιχεία της περιοχής οδήγησαν και τον σχεδιασμό του κτιρίου, λέει η ομάδα.

Η πλεονάζουσα ενέργεια θα αντισταθμίσει μάλιστα αυτή που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή των δομικών υλικών του κτιρίου. «Αυτό», λέει ο αρχιτέκτονας Jette Hopp, «είναι μοναδικό, καθώς οι υπάρχουσες πρακτικές για τα ενεργειακά θετικά κτίρια δεν περιλαμβάνουν αυτή την παράμετρο».

Όπως σημειώνει ο ίδιος, η ενεργειακή αυτή εξίσωση καθιστά την αναπτυξιακή διαδικασία πιο περίπλοκη. Η ομάδα δίνει έμφαση στα ανακυκλωμένα υλικά, τις νέες περιβαλλοντικές καινοτομίες και το σχεδιαστικό κομμάτι λειτουργεί σαν συγκοινωνούν δοχείο με το μηχανικό. Τα μέλη της πράσινης αυτής κοινοπραξίας συνεργάζονται για να διασφαλίσουν ότι κάθε επιλογή σχεδιασμού έχει διπλό σκοπό. «Τίποτα δεν είναι σύμπτωση», λέει ο Hopp. «Προσπαθούμε να δώσουμε στα πράγματα πολλαπλές λειτουργίες και αυτό οδηγεί άμεσα σε εξοικονόμηση ενέργειας», εξηγεί.

Αυτή η τεχνική είναι εμφανής στο Kjørbo. Πρόκειται το πρώτο έργο της Powerhouse που αποτελείται από τέσσερα μπλοκ κτιρίων γραφείων σε ένα επιχειρηματικό πάρκο έξω από το Όσλο. Σε αυτό το υπερσύγχρονο και φιλικό προς το περιβάλλον κτίριο οι ενσωματωμένοι αισθητήρες κίνησης ανιχνεύουν τους ανθρώπους που κινούνται μέσα στο χώρο και ανάβουν τα φώτα αναλόγως, μια εσωτερική σκάλα λειτουργεί κι ως άξονας εξαερισμού, ενώ τα φωτοβολταϊκά στην οροφή συλλέγουν ενέργεια τις φωτεινές μέρες, με τη γεωθερμική ενέργεια να αντισταθμίζει τις ανάγκες των ψυχρότερων και γκρίζων ημερών. Το τσιμέντο που χρησιμοποιήθηκε για τον σκελετό του κτιρίου είναι ανακυκλωμένο και τα παλιά εξωτερικά παράθυρα από γυαλί επαναχρησιμοποιήθηκαν για να δημιουργήσουν εσωτερικά χωρίσματα, τα οποία μάλιστα συμβάλλουν στη μεγιστοποίηση του φωτός της ημέρας. Πρόσθετα πάνελ μόνωσης κατασκευάστηκαν από παλιά πλαστικά μπουκάλια και αντί η πρόσοψη του κτίσματος να επενδυθεί με μέταλλο, μια ιαπωνική τεχνική καύσης ξύλου που ονομάζεται «shou sug ban», χρησιμοποιήθηκε για να μαυρίσει η νέα πρόσοψη του Kjørbo.

Πριν από την ανακαίνιση, το κτίριο κατανάλωνε κατά μέσο όρο 250 kWh ανά τετραγωνικό μέτρο, αλλά αυτό έχει μειωθεί σήμερα κατά 85%. Η πλεονάζουσα ενέργεια του Kjørbo χρησιμοποιείται για τη θέρμανση ενός άλλου κτιρίου και για την τροφοδοσία ενός κοντινού σταθμού ανεφοδιασμού υδρογόνου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο να καταστήσει όλα τα νέα κτίρια μη ενεργοβόρα έως το 2020, αλλά στη Νορβηγία αυτό δεν είναι αρκετό.

Μια κοινοπραξία στο Όσλο που αποτελείται από αρχιτέκτονες, μηχανικούς, περιβαλλοντολόγους και σχεδιαστές δημιουργεί ενεργειακά κτίρια σε μια χώρα με τους πιο ψυχρούς και σκοτεινούς χειμώνες στη Γη. «Εάν μπορεί να γίνει στη Νορβηγία, μπορεί να γίνει οπουδήποτε», λέει ο Peter Bernhard, ένα από τα μέλη της κοινοπραξίας Powerhouse.

Όπως σημειώνει στο «The Atlantic» το Powerhouse ξεκίνησε το 2010 για να δώσει απάντηση σε μια ερώτηση: Είναι δυνατόν να εξαλειφθεί το αποτύπωμα άνθρακα των κτιρίων, αλλά και να χρησιμοποιηθούν αυτά ως λύση στην κλιματική κρίση; Ήταν ένας υψηλός στόχος, καθώς σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κτίρια αντιπροσωπεύουν το 40% της κατανάλωσης ενέργειας και το 36% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ΕΕ. Έχοντας αναλάβει να αναδιαμορφώσει ενεργειακά ένα νέο σχολείο, μερικά σπίτια αλλά και αρκετά γραφεία, η Powerhouse βρήκε την απάντηση στο ερώτημα που έθεσε το 2010 και η απάντηση ήταν ένα εμφατικό «ναι»!

Το 2019, η ομάδα ετοιμάζεται να κάνει τα εγκαίνια του μεγαλύτερου έργου της. Πρόκειται για το Powerhouse Brattørkaia, που βρίσκεται στην κεντρική νορβηγική πόλη Trondheim. Το Brattørkaia είναι ένα οκταώροφο κτίριο γραφείων που όχι μόνο δεν θα καταναλώνει ενέργεια, αλλά θα παράγει 485.000 κιλοβατώρες (kWh) ετησίως. Για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι ένα μέσο νοικοκυριό στη Νορβηγία καταναλώνει περίπου 20.000 kWh ενέργειας ετησίως. Την ίδια στιγμή, στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο ετήσιος μέσος όρος των νοικοκυριών είναι 10.399 kWh. Έτσι το Brattørkaia, στην πραγματικότητα, θα γίνει ένας μίνι σταθμός ηλεκτροπαραγωγής που θα μπορεί να τροφοδοτεί με ηλεκτρική ενέργεια το δημόσιο δίκτυο της Νορβηγίας.

Στο Trondheim, ο σχεδιασμός του εντυπωσιακού Brattørkaia έγινε σε πλήρη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Η οροφή έχει μεγάλη κλίση για να μεγιστοποιηθεί η ηλιακή συγκομιδή. Ένα κυλινδρικό αίθριο στο κέντρο του κτιρίου επιτρέπει τη διάχυση του φυσικού φωτός. Η καμπυλωτή πρόσοψη, με το διπλό τζάμι, συλλαμβάνει τους σκανδιναβικούς ανέμους και τους επανακατευθύνει για τον φυσικό αερισμότου οικοδομήματος. Τα περιβαλλοντικά στοιχεία της περιοχής οδήγησαν και τον σχεδιασμό του κτιρίου, λέει η ομάδα.

Η πλεονάζουσα ενέργεια θα αντισταθμίσει μάλιστα αυτή που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή των δομικών υλικών του κτιρίου. «Αυτό», λέει ο αρχιτέκτονας Jette Hopp, «είναι μοναδικό, καθώς οι υπάρχουσες πρακτικές για τα ενεργειακά θετικά κτίρια δεν περιλαμβάνουν αυτή την παράμετρο».

Όπως σημειώνει ο ίδιος, η ενεργειακή αυτή εξίσωση καθιστά την αναπτυξιακή διαδικασία πιο περίπλοκη. Η ομάδα δίνει έμφαση στα ανακυκλωμένα υλικά, τις νέες περιβαλλοντικές καινοτομίες και το σχεδιαστικό κομμάτι λειτουργεί σαν συγκοινωνούν δοχείο με το μηχανικό. Τα μέλη της πράσινης αυτής κοινοπραξίας συνεργάζονται για να διασφαλίσουν ότι κάθε επιλογή σχεδιασμού έχει διπλό σκοπό. «Τίποτα δεν είναι σύμπτωση», λέει ο Hopp. «Προσπαθούμε να δώσουμε στα πράγματα πολλαπλές λειτουργίες και αυτό οδηγεί άμεσα σε εξοικονόμηση ενέργειας», εξηγεί.

Αυτή η τεχνική είναι εμφανής στο Kjørbo. Πρόκειται το πρώτο έργο της Powerhouse που αποτελείται από τέσσερα μπλοκ κτιρίων γραφείων σε ένα επιχειρηματικό πάρκο έξω από το Όσλο. Σε αυτό το υπερσύγχρονο και φιλικό προς το περιβάλλον κτίριο οι ενσωματωμένοι αισθητήρες κίνησης ανιχνεύουν τους ανθρώπους που κινούνται μέσα στο χώρο και ανάβουν τα φώτα αναλόγως, μια εσωτερική σκάλα λειτουργεί κι ως άξονας εξαερισμού, ενώ τα φωτοβολταϊκά στην οροφή συλλέγουν ενέργεια τις φωτεινές μέρες, με τη γεωθερμική ενέργεια να αντισταθμίζει τις ανάγκες των ψυχρότερων και γκρίζων ημερών. Το τσιμέντο που χρησιμοποιήθηκε για τον σκελετό του κτιρίου είναι ανακυκλωμένο και τα παλιά εξωτερικά παράθυρα από γυαλί επαναχρησιμοποιήθηκαν για να δημιουργήσουν εσωτερικά χωρίσματα, τα οποία μάλιστα συμβάλλουν στη μεγιστοποίηση του φωτός της ημέρας. Πρόσθετα πάνελ μόνωσης κατασκευάστηκαν από παλιά πλαστικά μπουκάλια και αντί η πρόσοψη του κτίσματος να επενδυθεί με μέταλλο, μια ιαπωνική τεχνική καύσης ξύλου που ονομάζεται «shou sug ban», χρησιμοποιήθηκε για να μαυρίσει η νέα πρόσοψη του Kjørbo.

Πριν από την ανακαίνιση, το κτίριο κατανάλωνε κατά μέσο όρο 250 kWh ανά τετραγωνικό μέτρο, αλλά αυτό έχει μειωθεί σήμερα κατά 85%. Η πλεονάζουσα ενέργεια του Kjørbo χρησιμοποιείται για τη θέρμανση ενός άλλου κτιρίου και για την τροφοδοσία ενός κοντινού σταθμού ανεφοδιασμού υδρογόνου.

Επόμενος στόχος για την Powerhouse να καταστούν ενεργειακά θετικές ολόκληρες γειτονιές.

Η Νορβηγία σε επίσημο επίπεδο έχει κάνει τεράστια βήματα στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κι έχει θέσει ως στόχο την αποανθρακοποίηση των μεταφορών συνολικά. Για αυτές τις προσπάθειες, το Όσλο εκλέχτηκε ως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Πρωτεύουσα του 2019.

«Πιστεύουμε ότι η αρχιτεκτονική είναι μια από τις σημαντικότερες πολιτιστικές εκφράσεις της εποχής μας και ότι έχει επίσης κοινωνικό αντίκτυπο», λένε οι εμπνευστές των ενεργειακών κτιρίων της Νορβηγίας.

«Όταν έχετε ένα γενναιόδωρο κτίριο που είναι επίσης ικανό να συμπεριλάβει στη δομή του την κοινωνία, αυτό αλλάζει το πώς αντιλαμβανόμαστε τις πόλεις και περιβάλλον. Εμείς ως μονάδες αλλά και το γενικό σύνολο. Κι αυτό μπορεί να κάνει την διαφορά», καταλήγουν.