Οι έξι λόγοι άρνησης των λειτουργών υγείας να εμβολιαστούν

• Οι έξι λόγοι άρνησης των λειτουργών υγείας να εμβολιαστούν
• Απέτυχε το Υπ. Υγείας να πείσει για τους εμβολιασμούς
• Ένα μεγάλο μέρος επαγγελματιών υγείας αρνείται να προχωρήσει σε εμβολιασμό κατά της Covid-19

 

Του  Ειρηναίου Πίττα

Από την αρχή της πανδημίας του κορονοϊού που έχει πλήξει την ανθρωπότητα, λεγόταν ότι ουσιαστική λύση θα δώσει ένα εμβόλιο κατά του ιού. Η εμφάνιση όχι απλώς ενός, αλλά διαφόρων εμβολίων σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, θεωρήθηκε ένα τεράστιο επιστημονικό επίτευγμα. Την ίδια στιγμή όμως, ξέσπασε και ένα κύμα παραπληροφόρησης και ψευδών ειδήσεων, τα οποία διαδίδονται ακόμα ευκολότερα με τη χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Από ακραία μέχρι και πιο πιστευτά «δεδομένα» κυκλοφορούσαν και εξακολουθούν να κυκλοφορούν με αστραπιαίους ρυθμούς. Διαβάσαμε από «τσιπ» που θα βάλουν στους ανθρώπους με το εμβόλιο, μέχρι ότι οι γυναίκες δεν θα μπορούν να μείνουν έγκυες. Παρόλο που κανένα από αυτά δεν στηρίζεται, εκτός από λογική, σε κανένα επιστημονικό δεδομένο, πολλοί άνθρωποι τα οικειοποιούνται και τα διαδίδουν, με αποτέλεσμα ο στόχος της κάλυψης του 70% να τίθεται σε κίνδυνο, όχι μόνο εξαιτίας της έλλειψης εμβολίων, αλλά και της αδυναμίας των αρμόδιων Αρχών, στην προκειμένη του Υπουργείου Υγείας, να πείσουν για την ασφάλεια των εμβολίων, να ξεχωρίσουν τα επιστημονικά δεδομένα από την παραπληροφόρηση και να ωθήσουν τους δύσπιστους να εμβολιαστούν.

Παράλληλα, οι χειρισμοί συγκεκριμένων περιπτώσεων όχι απλά δεν βοήθησαν την κατάσταση, αλλά την επιδείνωσαν. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η διακοπή της χορήγησης του εμβολίου της AstraZeneca για λίγες μέρες, χωρίς πραγματικά επιστημονικό λόγο. Ενώ οι αρμόδιοι ευρωπαϊκοί και παγκόσμιοι Οργανισμοί υποστήριζαν ότι δεν υπάρχει καμία απόδειξη που να στηρίζει διακοπή χορήγησης του εμβολίου, ακολουθήθηκε το παράδειγμα άλλων χωρών και δημιουργήθηκε μια αναίτια και άνευ προηγουμένου, πλην όμως δικαιολογημένη, αμφισβήτηση για το συγκεκριμένο σκεύασμα.

Ενδεικτικό της αποτυχίας του αρμόδιου υπουργείου είναι η άρνηση μεγάλου μέρους των επαγγελματιών υγείας να εμβολιαστεί. Παρά το γεγονός ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι ασχολούνται ενεργά με την υγεία των ανθρώπων και τα φάρμακα, δεν πείστηκαν για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων και του εμβολιασμού κατά της Covid-19. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥπΥ), ένα ποσοστό της τάξης του 75% των γιατρών και του 45% των νοσηλευτών στα δημόσια νοσοκομεία έχει εμβολιαστεί, με τους υπόλοιπους να διστάζουν για διάφορους λόγους.

Η ελλιπής πληροφόρηση ο κυριότερος λόγος

Αν και οι λόγοι που οι επαγγελματίες υγείας αρνούνται να εμβολιαστούν ποικίλουν και διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση, έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα συνοψίζει τους λόγους και αποδεικνύει του λόγου το αληθές.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από το Ευρωμεσογειακό Ινστιτούτο Ποιότητας & Ασφάλειας στις Υπηρεσίες Υγείας Avedis Donabedian με θέμα την αξιολόγηση της πρόθεσης των επαγγελματιών υγείας σε Ελλάδα και Κύπρο να εμβολιαστούν κατά της λοίμωξης Covid-19. Τα αποτελέσματά της δημοσιεύθηκαν στις 23 Μαρτίου 2021 στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Human Vaccines & Immunotherapeutics. Στην έρευνα συμμετείχαν 2.238 επαγγελματίες υγείας (1.220 ήτοι 54,5% από την Κύπρο και 1.018 από την Ελλάδα). Αξίζει να σημειωθεί ότι το δείγμα από την Κύπρο αντιπροσωπεύει το 22% του συνολικού νοσηλευτικού προσωπικού που εργάζεται, μπορεί συνεπώς να θεωρηθεί ενδεικτικό.

Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας, οι κυριότεροι λόγοι όσων επαγγελματιών υγείας στην Κύπρο αρνούνται να εμβολιαστούν είναι κατά σειρά: «Δεν έχω αρκετές πληροφορίες για το εμβόλιο» (91,4%), «Δεν πιστεύω ότι είναι ασφαλές», (84,6%), «Πιστεύω ότι όσοι εμβολιαστούν θα εμφανίσουν παρενέργειες στο μέλλον» (84,4%), «Δεν πιστεύω ότι είναι αποτελεσματικό» (64,2%), «Η νόσος Covid-19 δεν είναι τόσο επικίνδυνη» (48,1%), «Πιστεύω ότι δεν διατρέχω αυξημένο κίνδυνο να μολυνθώ» (33,8%). Επισημαίνεται ότι η έρευνα διενεργήθηκε το πρώτο δεκαήμερο του περασμένου Δεκεμβρίου, πριν δηλαδή να τεθούν σε κυκλοφορία τα εμβόλια. Ως εκ τούτου, το ποσοστό που δήλωνε τότε πρόθεση να εμβολιαστεί είναι πολύ χαμηλότερο από το ποσοστό που εμβολιάστηκε μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα, τότε δήλωνε πρόθεση να εμβολιαστεί μόλις το 34,9%.

Η έρευνα κατέδειξε επίσης τη σημαντική διαφορά της πρόθεσης εμβολιασμού από τους γιατρούς σε σχέση με τους νοσηλευτές που αποδεικνύεται και στην πράξη. Αναλυτικότερα, τα ποσοστά για τους γιατρούς ήταν 61,5% και για τους νοσηλευτές 32%.

Συμπερασματικά, η αρνητική προδιάθεση φαίνεται ότι προϋπήρχε, ενώ, παρόλο που οι λόγοι άρνησης έχουν θεωρητικά απαντηθεί με επιστημονικά δεδομένα, εντούτοις πρακτικά αποδεικνύεται ότι δεν μεταδόθηκαν επαρκώς και σωστά στους επαγγελματίες υγείας από τις αρμόδιες Αρχές, με αποτέλεσμα το ποσοστό που εμβολιάστηκε να εξακολουθεί να είναι χαμηλό σε σχέση με τις προσδοκίες.

Ανέλαβε πρωτοβουλία ο ΟΚΥπΥ

Το ποσοστό των επαγγελματιών υγείας που αρνείται να εμβολιαστεί προβληματίζει τον ΟΚΥπΥ, ο οποίος, έχοντας υπόψη και την πιο πάνω έρευνα, έχει ήδη ξεκινήσει, με δική του πρωτοβουλία, εκστρατεία ενημέρωσης προκειμένου να παροτρύνει τους εργαζομένους του να εμβολιαστούν. Ο Οργανισμός λοιπόν, εκτός του ότι ανέλαβε εξ ολοκλήρου τη διαχείριση της πανδημίας στην Κύπρο, αναλαμβάνει πλέον να πείσει και τους επαγγελματίες υγείας, καθώς το Υπουργείο απέτυχε και σε αυτόν τον τομέα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Υπουργείο Υγείας προσέλαβε και ιδιωτική εταιρεία επικοινωνίας για να περάσει ευκολότερα τα μηνύματά του, αλλά φαίνεται, εκ του αποτελέσματος, ότι ο σκοπός του δεν εκπληρώθηκε.

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου του ΟΚΥπΥ, Χαράλαμπο Χαριλάου, το πλάνο ενημέρωσης και ενθάρρυνσης θα στηρίζεται στη λογική της πειθούς, με δεδομένο πως ο εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός για κανέναν, είτε αυτός είναι επαγγελματίας υγείας, είτε ανήκει σε άλλη επαγγελματική ομάδα πρώτης γραμμής. Μία από τις ενέργειες είναι οι ατομικές και ομαδικές συναντήσεις με γιατρούς και νοσηλευτές ευρείας αναγνώρισης και αποδοχής, με στόχο να αποτελέσουν το παράδειγμα προς μίμηση.

Σε σχέση με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια, αν και δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα δεδομένα υπολογίζεται ότι τα ποσοστά δεν διαφέρουν από αυτά των δημοσίων νοσηλευτηρίων, με τους γιατρούς να δείχνουν και εκεί αυξημένο ενδιαφέρον. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΙΝ, Μάριος Καραϊσκάκης, ανέφερε στη «Χ» πως δεν υπάρχει συγκεκριμένος λόγος για την άρνηση, αλλά επικρατεί μια μεγάλη παραπληροφόρηση που επηρεάζει τους επαγγελματίες υγείας. Όπως είπε, γίνονται από όλα τα μέλη του Συνδέσμου εκστρατείες και προσπάθεια να πειστούν οι εργαζόμενοι. Επεσήμανε δε, ότι ίσως χρειάζεται μια πιο ευρεία εκστρατεία. Καταλήγοντας, είπε ότι είναι κρίμα να υπάρχει άρνηση από τη στιγμή που δίνεται η δυνατότητα, καθώς οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να δίνουν το παράδειγμα αλλά και να προστατεύουν τους ασθενείς τους.

Νιώθουν να στοχοποιούνται…

Οι επαγγελματίες υγείας από την πλευρά τους θεωρούν άδικη την κριτική που γίνεται και νιώθουν ότι στοχοποιούνται. Η πικρία τους μεγεθύνεται αν αναλογιστεί κανείς τις προσπάθειες που καταβάλλουν αυτόν τον ένα χρόνο της πανδημίας, την αυταπάρνηση και την έκθεση των εαυτών τους σε κίνδυνο, την ώρα που τα μέσα και η στήριξη από την πολιτεία κρίνεται ανεπαρκής. Από εκεί που βγαίναμε στα μπαλκόνια για να τους χειροκροτήσουμε, σήμερα βρίσκονται στο μάτι του κυκλώνα και τίθεται σε αμφισβήτηση ακόμα και ο επαγγελματισμός τους.

Ο πρόεδρος της Παγκύπριας Συντεχνίας Κυβερνητικών Ιατρών, Σωτήρης Κούμας, τόνισε στη «Χ» ότι δεν αποδέχεται καμία προσπάθεια στοχοποίησης των γιατρών και γενικότερα των επαγγελματιών υγείας, ειδικότερα αν δεν υπάρχει τεκμηριωμένη επιστημονική ανάλυση των δεδομένων. Όπως είπε, οι προσπάθειες έπρεπε να κατευθύνονται στην εξεύρεση τρόπων να πείσουμε όσο περισσότερο κόσμο μπορούμε. «Είναι επικίνδυνο το μονοπάτι που ακολουθείται», κατέληξε.

Σε παρόμοιο ύφος τοποθετήθηκε και η Παγκύπρια Συντεχνία Νοσηλευτών, που με ανακοίνωσή της «καταγγέλλει κάθε προσπάθεια μετάθεσης των ευθυνών του κράτους και του τρόπου διαχείρισης της πανδημίας στους επαγγελματίες υγείας και τη στοχοποίηση νοσηλευτών οι οποίοι έχουν επιλέξει να μην εμβολιαστούν τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή». Η συντεχνία επισημαίνει πως «η απόφαση της επιλογής από τους επαγγελματίες υγείας και δη από τους νοσηλευτές δεν μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση εκφοβισμού, τιμωρίας και διαπόμπευσης», για να καταλήξει καλώντας «την πολιτεία και τις αρμόδιες Αρχές μέσω της σωστής προσέγγισης και της ενίσχυσης ενημέρωσης/διαφώτισης των επαγγελματιών υγείας να άρει τη διστακτικότητά τους σε σχέση με τον εμβολιασμό».