«Οι γυναίκες συνθλίβονται καθηµερινά ανάµεσα στην πατριαρχία και την εκµετάλλευση»

Το Femme Fest Cyprus επιστρέφει στις 13-14 Μαΐου µε θέµατα ισότητας φύλων και ανθρώπινων δικαιωµάτων

Τα έµφυλα στερεότυπα και οι αντιλήψεις θέτουν συνεχώς εµπόδια στη ζωή των γυναικών. Ενδεικτικό ότι µόνο 15% των µελών του Κοινοβουλίου είναι γυναίκες

Της Ελένης Κωνσταντίνου

Μετά την επιτυχηµένη πρώτη διοργάνωση πέρσι, επιστρέφει για δεύτερη συνεχόµενη χρονιά το Σαββατοκύριακο 13-14 Μαΐου, στον ∆ηµοτικό Κήπο στη Λευκωσία, το Femme Fest Cyprus.

Η επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής Femme Fest Cyprus και οργανωτική γραµµατέας του Γυναικείου Κινήµατος ΠΟΓΟ, Eλένη Ευαγόρου, ερωτηθείσα σχετικά ανέφερε στην εφημερίδα μας ότι αυτό που κρατά από την πρώτη διοργάνωση του Femme Fest Cyprus δεν ήταν µόνο ο µεγάλος αριθµός κόσµου που επισκέφτηκε το φεστιβάλ, καθώς υπολογίζεται ότι από το χώρο πέρασαν πέραν των 5.000 ατόµων. «Το πιο σηµαντικό ήταν ότι ακούσαµε γυναίκες να λένε πως βρήκαν χώρο έκφρασης στο φεστιβάλ, ότι αναδεικνύει πράγµατα που σκέφτονταν από καιρό και άλλα που δεν σκέφτηκαν ποτέ. Ήταν ιδιαίτερα σηµαντικό το γεγονός ότι είχαµε στήριξη για αυτή την πρωτοβουλία από φορείς και οργανώσεις στο πεδίο της ισότητας των φύλων και των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, γιατί, όπως µας είπαν, ήταν µια ευκαιρία να βρεθούµε µαζί και να ανταλλάξουµε απόψεις. Το σηµαντικότερο όλων όµως ήταν το γεγονός ότι το Femme Fest Cyprus έγινε αντιληπτό από πολλές και πολλούς ως ένας χώρος όπου αναγνωρίζεται η διαφορετικότητα και µπαίνει ως προτεραιότητα για έναν κόσµο πιο δίκαιο και συνεκτικό, πράγµα που είναι και το όραµά µας».

Για το δεύτερο Femme Fest αυτό που έχει τεθεί ως στόχος είναι να γίνει µεγαλύτερο σε χρονική διάρκεια και σε περιεχόµενο, γι’ αυτό και θα είναι διήµερο, στις 13 και 14 Μαΐου. Με αυτόν τον τρόπο οι διοργανωτές επιθυµούν να φέρουν σε επαφή µε τα ζητήµατα του φύλου ακόµη περισσότερους ανθρώπους, να δώσουν βήµα σε ακόµη περισσότερες γυναίκες, να φιλοξενήσουν περισσότερες συζητήσεις, εργαστήρια, δραστηριότητες, να αναδείξουν καινούργια θέµατα.

Ταυτόχρονα, θέλουν το φεστιβάλ φέτος να γίνει ακόµη πιο συµπεριληπτικό µε τη συµµετοχή γυναικών ΛΟΑΤΚΙ+, µεταναστριών και γυναικών µε αναπηρίες. Ακόµη, θέλουν το Femme Fest να αποκτήσει ουσιαστική δικοινοτική διάσταση, να φιλοξενήσουν οργανώσεις Τουρκοκύπριων γυναικών και να τις εµπλέξουν σε όλες τις δράσεις του φεστιβάλ.

Ο καπιταλισµός κεφαλαιοποιεί την αντίληψη πως οι γυναίκες είναι υποδεέστερες

Σε σχέση µε το γεγονός ότι κάποιοι διερωτώνται ακόµη και σήµερα γιατί να διοργανώνονται ξεχωριστά τέτοια φεστιβάλ, καθώς και γιατί να υπάρχουν ξεχωριστές οργανώσεις γυναικών, η Ελένη Ευαγόρου επισηµαίνει πως η διοργάνωση δράσεων επικεντρωµένων στην ισότητα των φύλων, όπως το Femme Fest Cyprus, αλλά και η οργάνωση των γυναικών σε οργανώσεις που εξειδικεύονται σε αυτά τα ζητήµατα είναι απαραίτητη στα πλαίσια του συστήµατος στο οποίο ζούµε.

«Οι γυναίκες συνθλίβονται καθηµερινά ανάµεσα στην πατριαρχία και στο εκµεταλλευτικό σύστηµα που ζούµε. Η κοινωνία µας συνεχίζει να είναι πατριαρχικά δοµηµένη, µε τα έµφυλα στερεότυπα και αντιλήψεις να θέτουν συνεχώς εµπόδια στη ζωή των γυναικών. Ταυτόχρονα, ο καπιταλισµός συνεχίζει να κεφαλαιοποιεί την αντίληψη πως οι γυναίκες είναι υποδεέστερες των αντρών, αποσκοπώντας στη µεγαλύτερη δυνατή εκµετάλλευσή τους. Σε αυτό το πλαίσιο συνεχίζουν να αναπαράγονται οι άνισες σχέσεις µεταξύ ανδρών και γυναικών, ενώ προστίθενται και άλλες νέες εκφάνσεις τους».

Αυτή η διαπίστωση, τονίζει η Ελένη Ευαγόρου, δεν είναι θεωρητική. Είναι όσα αντιµετωπίζουν οι γυναίκες καθηµερινά στην Κύπρο και στον κόσµο, αφού στις µέρες µας οι γυναίκες είναι τα πρώτα θύµατα των ελαστικών µορφών εργασίας, της φιλελευθεροποίησης των ωραρίων και της δουλειάς τις Κυριακές. Βρίσκονται πρώτες αντιµέτωπες µε την απόλυση στις περιόδους κρίσεων, ενώ ακόµη και σήµερα συνεχίζουν να επωµίζονται το βάρος της φροντίδας των παιδιών, των ηλικιωµένων και του νοικοκυριού, γεγονός που εκµηδενίζει τη συµµετοχή τους στην κοινωνική και πολιτική ζωή. Εκατοµµύρια γυναίκες σε όλο τον κόσµο είναι θύµατα έµφυλης βίας, ενώ ακόμα γυναίκες βρίσκονται αντιµέτωπες µε νέες µορφές εκµετάλλευσης: κατακερµατισµένα ωράρια, χάσµα αµοιβών, σεξισµός, σωµατεµπορία, εκδικητική πορνογραφία.

Οι κύριες προκλήσεις που αντιµετωπίζουν οι γυναίκες στην Κύπρο σήµερα

 

Η Κύπρος είναι µια από τις χώρες στις οποίες κυριαρχούν ακόµη και σήµερα οι πατριαρχικές αντιλήψεις, οι οποίες αναπαράγουν τους έµφυλους ρόλους και τα έµφυλα στερεότυπα και θέτουν σηµαντικά εµπόδια στη ζωή των γυναικών, σύµφωνα µε την Ελένη Ευαγόρου. Επίσης, όπως αναφέρει, τα εµπόδια αυτά εντοπίζονται σε όλους τους τοµείς: στο σπίτι, στην εργασία, στην κοινωνία, στην πολιτική και αλληλεπιδρούν.

«Για παράδειγµα, το γεγονός ότι µόνο το 15% των µελών του Κοινοβουλίου είναι γυναίκες δεν είναι τυχαίο. Οι έρευνες καταγράφουν ότι στη χώρα µας οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να αναλάβουν εξ ολοκλήρου τη φροντίδα των παιδιών και του νοικοκυριού σε σχέση µε τους άντρες. Το γεγονός αυτό περιορίζει σηµαντικά το χρόνο των γυναικών -ιδιαίτερα των εργαζόµενων- και τις πιθανότητες να εµπλακούν στην κοινωνική και πολιτική ζωή και άρα να εκλεγούν.

Οι πατριαρχικές αντιλήψεις όµως δεν εντοπίζονται µόνο σε ατοµικό επίπεδο, αλλά εκτείνονται στη σφαίρα του συλλογικού και του θεσµικού. Για παράδειγµα, η νοµοθεσία που αφορά τις µονογονεϊκές οικογένειες, η πλειονότητα των οποίων είναι υπό την ευθύνη της µητέρας, ορίζει πως το επίδοµα µονογονιού αποκόπτεται αν µία µονογονιός συγκατοικήσει µε κάποιον άντρα. ∆ηλαδή η ίδια η νοµοθεσία σεξιστικά περιορίζει το δικαίωµα των χωρισµένων µητέρων να έχουν προσωπική ζωή, αναπαράγοντας το στερεότυπο ότι οι γυναίκες είναι εξαρτηµένες οικονοµικά από τους άντρες. Το γεγονός αυτό δεν επηρεάζει µόνο όσες πλήττονται από τη νοµοθεσία, αλλά και την κοινωνική αντίληψη».

 

 

Χαµηλά στην ατζέντα η ισότητα των φύλων

 

Στη χώρα µας, όπως σηµειώνει η επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής Femme Fest Cyprus, Ελένη Ευαγόρου, υπάρχει ένα σηµαντικό νοµοθετικό πλαίσιο που αφορά την ισότητα και ισοτιµία των φύλων. Ωστόσο πολλές νοµοθεσίες δεν εφαρµόζονται αποτελεσµατικά και άλλες έχουν µείνει στα συρτάρια. Αυτό συµβαίνει, όπως εξηγεί κα Ευαγόρου, εξαιτίας των πολύ περιορισµένων προϋπολογισµών που δαπανώνται από το κράτος για τα εν λόγω ζητήµατα. Για παράδειγµα τη Νοµοθεσία ενάντια στο Σεξισµό, η οποία ψηφίστηκε στη Βουλή το 2020 και από τότε παραµένει στα συρτάρια. Ενώ οι προϋπολογισµοί σχεδιάζονται στη βάση πολιτικών προτεραιοτήτων, δυστυχώς η ισότητα των φύλων δεν βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα τα τελευταία χρόνια.

 

Απροστάτευτα τα θύματα έµφυλης βίας

Ένα µεγάλο πρόβληµα στη χώρα µας είναι αυτό της έµφυλης βίας. Σύµφωνα µε την Ελένη Ευαγόρου, τα περιστατικά τα τελευταία χρόνια σηµειώνουν άνοδο. «Από τη δική µας επαφή µε τις γυναίκες, εντοπίζουµε ότι ακόµα και αν τα θύµατα αποφασίσουν να καταγγείλουν, δεν υπάρχει ένα προστατευτικό πλαίσιο που να µπορεί να ανταποκριθεί άµεσα και ουσιαστικά στις ανάγκες τους. Ο σεξισµός είναι καλά παγιωµένος ακόµη και σήµερα σε πολλούς/ες από τις/τους λειτουργούς πρώτης γραµµής, όπως οι αστυνοµικοί, οι λειτουργοί υγείας, ακόµη και στο δικαστικό σύστηµα. Ακόµη, δεν υπάρχουν επαρκείς δοµές φιλοξενίας των θυµάτων, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου ενδιάµεσες δοµές για να βοηθήσουν τα θύµατα στην ένταξή τους στην κοινωνία και να τα κρατήσουν σε ασφαλές περιβάλλον. Όλα αυτά κρατούν τα θύµατα εγκλωβισµένα ανάµεσα στους θύτες και την ανυπαρξία των κρατικών δοµών, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η ένταξη των Προνοιών της Σύµβασης της Κωνσταντινούπολης στον εθνικό νόµο θα µπορούσε να είναι ένα πολύ θετικό βήµα για την ολιστική πρόληψη και αντιµετώπιση της έµφυλης βίας. Ωστόσο, κατά την άποψή µας, είναι µια νοµοθεσία παροπλισµένη, καθώς δεν υπάρχουν τα αναγκαία κονδύλια για να υλοποιηθούν όλα όσα προνοεί».