Οι Κινηματογραφικές Μέρες απευθύνονται σε όλο τον κόσμο

Συναντήσεις /Ορίζοντας

Αργύρω Νικολάου και Μάριος Λιζίδης: Οι Κινηματογραφικές Μέρες απευθύνονται σε όλο τον κόσμο

Ο Αντώνης Γεωργίου συναντά την Αργύρω Νικολάου και τον Μάριο Λιζίδη τους νέους καλλιτεχνικούς διευθυντές του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες-Κύπρος 2023 που συνδιοργανώνουν το Τμήμα Νεότερου και Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού μαζί με το Θέατρο Ριάλτο τις 21- 29 Απριλίου 2023  στο Θέατρο Ριάλτο στη Λεμεσό και στον Κινηματογράφο Ζήνα στη Λευκωσία.

Η τοπική κοινότητα σκηνοθετών έχει τα φόντα να διατηρεί διεθνείς φιλοδοξίες

Μπορούμε να πούμε ότι το Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρου είχε αποκτήσει μέχρι σήμερα μια ταυτότητα και ποια είναι αυτή; 

Στα 20 και πλέον χρόνια του, το φεστιβάλ έχει θεσμοθετηθεί ως ένα από τα πιο σημαντικά καλλιτεχνικά δρώμενα της Κύπρου. Μέσα από τη δουλειά και το όραμα των προκατόχων μας και των διοργανωτών, διαμόρφωσε μια ιδιαίτερη ταυτότητα, η οποία δουλεύει σε πολλά επίπεδα: στηρίζει τον εγχώριο κινηματογράφο και την εγχώρια κινηματογραφική παραγωγή, προσφέρει στο εγχώριο κοινό την ευκαιρία να παρακολουθήσει τις πιο σημαντικές διεθνείς παραγωγές από τον χώρο του arthouse cinema και προβάλλει την Κύπρο ως κινηματογραφικό προορισμό στη διεθνή σκηνή.

Ως οι νέοι καλλιτεχνικοί διευθυντές του Φεστιβάλ τι θέλετε να κρατήσετε από αυτή και τι το καινούργιο να φέρετε;

Εμείς κρατάμε την ουσία της ταυτότητας του φεστιβάλ, μιας και συμφωνούμε με τον πολλαπλό ρόλο που καλείται να διαδραματίσει στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου. Στόχος μας είναι να συνεχίσουμε ν’ αναπτύσσουμε τις σχέσεις του κυπριακού κινηματογράφου με τους πιο αξιόλογους συντελεστές του διεθνούς arthouse cinema και να συνεχίσουμε να διευρύνουμε τους ορίζοντες του σινεφίλ κοινού με τολμηρές επιλογές ταινιών που προκαλούν συζήτηση και προβληματισμό. Αυτό που θέλαμε να πετύχουμε φέτος ήταν να παρέχουμε στο κοινό ένα πρόγραμμα από ταινίες από διαφορετικά μέρη του κόσμου που προσφέρουν μοναδικές και ποικίλες κινηματογραφικές εμπειρίες που δεν μπορούν να επαναληφθούν εκτός της κινηματογραφικής αίθουσας. Επίσης σημαντικό, ήταν να συνεργαστούμε με αναδυόμενους δημιουργούς για τις τελετές έναρξης/λήξης (που τις επιμελείται ο Δημήτρης Χειμώνας) και την οπτική ταυτότητα του φεστιβάλ (που σχεδιάστηκε από την Κλειώ Χατζηγεωργίου), όπως επίσης και να κάνουμε συμπράξεις με ντόπιες εικαστικές και εκδοτικές δράσεις, όπως με τους συντελεστές της έκθεσης “we can only begin to notice” στο NiMAC και το καινούριο περιοδικό Becoming.

Η επιβίωση των αιθουσών είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κινηματογραφική παιδεία και την επιμέλεια των ταινιών που προσφέρονται στο κοινό

Πέραν από τα πιο πάνω, ποιες αλλαγές στο Φεστιβάλ, στην επιλογή των ταινιών, το πρόγραμμα, στο θεσμό γενικότερα;

Για φέτος, διατηρούμε τα καθιερωμένα τμήματα Glocal Images και Viewfinder, δηλαδή το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα που δίνει έμφαση σε ανεξάρτητες ταινίες από γειτονικές ηπείρους και το τμήμα που επικεντρώνεται σε ταινίες που έχουν επαινεθεί από τη διεθνή κινηματογραφική κοινότητα. Συμπεριλαμβάνουμε επίσης ένα παράλληλο πρόγραμμα «Με Συμπαραγωγό την Κύπρο», υπογραμμίζοντας τους ποικίλους τρόπους με τους οποίους η Κύπρος και οι παραγωγοί της ενεργούν στον ευρωπαϊκό κινηματογραφικό χώρο. Συνεχίζουμε να διευρύνουμε το γεωγραφικό εύρος των ταινιών του προγράμματος. Έτσι, θα δούμε φέτος από τη Νορβηγία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ, την Παλαιστίνη, το Καζακστάν,  την Κύπρο, το Ισραήλ, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, το Ιράν, τη Βόρεια Μακεδονία, το Πουέρτο Ρίκο και την Πολωνία. Το πρόγραμμα επίσης φέτος περιλαμβάνει και κάποιες ταινίες στο μεταίχμιο μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, όπως το Aleph της Iva Radivojevic.

Έχουμε επίσης τη χαρά να καλωσορίσουμε μέλη της κριτικής επιτροπής και ειδικούς προσκεκλημένους από μεγάλα ευρωπαϊκά φεστιβάλ, όπως η Μπερλινάλε και το Φεστιβάλ του Γκέτεμποργκ, αλλά και από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη. Πρόεδρος είναι η χαρισματική, βραβευμένη με César Γαλλίδα σκηνοθέτρια Julie Bertuccelli. Το πρόσφατο ντοκιμαντέρ της πραγματεύεται την καριέρα της Νεοζηλανδής σκηνοθέτριας Jane Campion,, προβάλλοντάς τη ως πρότυπο για τις απανταχού γυναίκες που ασχολούνται με τη σκηνοθεσία.

Κρατάμε την ουσία της ταυτότητας του φεστιβάλ, μιας και συμφωνούμε με τον πολλαπλό ρόλο που καλείται να διαδραματίσει στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου

Πώς γίνεται η επιλογή μιας ταινίας; Όταν επιλέγετε, λαμβάνετε υπόψη και το επίπεδο- κριτήριο του «μέσου θεατή» του Φεστιβάλ;

Λαμβάνουμε πολλούς παράγοντες υπόψη όταν κάνουμε την επιλογή των ταινιών, όπως την καλλιτεχνική αρτιότητα, τη σκηνοθετική πρωτοτυπία και την επικαιρότητα της θεματολογίας. Είναι η πρώτη φορά που μας δίνεται η τιμή να επιλέξουμε ταινίες για το κινηματογραφικό κοινό της Κύπρου και από την εμπειρία μας ως θεατές του συγκεκριμένου φεστιβάλ γνωρίζουμε ότι οι φίλοι της διοργάνωσης ξέρουν να διαβάσουν και διαθέτουν την περιέργεια και την υπομονή να ανακαλύψουν ένα ευρύ φάσμα ταινιών, ακόμη και τις λεγόμενες «δύσκολες» ταινίες. Φυσικά επιλέξαμε φιλμ και για τον μέσο θεατή, αλλά συμπεριλάβαμε και προτάσεις που ίσως χρειαστούν κάποια επιπλέον προσπάθεια, η οποία εγγυόμαστε ότι στο τέλος θα επιβραβευθεί.

Το Φεστιβάλ, αλήθεια, σε ποιους πιστεύετε ότι (πρέπει να) απευθύνεται;  

Πραγματικά, σε όλο τον κόσμο! Το CFD είναι η μεγάλη γιορτή του κινηματογράφου της Κύπρου και οι πάντες είναι ευπρόσδεκτοι να την απολαύσουν, αφού κατά κανόνα πάντα έχει κάτι για όλους: από δραματικές, κωμικές και αβανγκάρντ ταινίες, «διαμαντάκια» με κοινωνικό περιεχόμενο και ευαισθησίες, μέχρι και επιλογές επιστημονικής φαντασίας. Ευελπιστούμε πως με κάθε επόμενη έκδοση θα συνεχίσει να γίνεται όλο και πιο πολυφωνικό και πολυπολιτισμικό το πρόγραμμα, όπως παράλληλα και το κοινό μας. Επιζητούμε όλες οι κοινότητες της Κύπρου να νιώσουν δικό τους το φεστιβάλ.

Οι φίλοι της διοργάνωσης ξέρουν να διαβάσουν και διαθέτουν την περιέργεια και την υπομονή να ανακαλύψουν ένα ευρύ φάσμα ταινιών

Πόσο στενή είναι/ πρέπει να είναι η σύνδεση του Φεστιβάλ με την ντόπια κοινωνία και  τις τοπικές αρχές; 

Είναι ζωτικής σημασίας οι ισχυροί δεσμοί με την τοπική κοινωνία σε κάθε επίπεδο, ενώ η διοργάνωση φιλοδοξεί κάθε χρόνο να αποτελέσει βήμα κοινωνικών ζυμώσεων και συναναστροφής. Ωστόσο, είναι εξίσου σημαντική η διατήρηση της καλλιτεχνικής ανεξαρτησίας στον σχεδιασμό και την οργάνωση του φεστιβάλ, συνεπώς η σύνδεση αυτή πρέπει να παραμένει στοχαστική, αμοιβαία επωφελής και να εξυπηρετεί τους στόχους και τους σκοπούς της διοργάνωσης.

Πως αξιολογείτε την κυπριακή κινηματογραφική παραγωγή;

Η Κύπρος έχει πλέον δικαίως παρουσία στον παγκόσμιο κινηματογραφικό χάρτη και θα συνεχίσει να διεκδικεί τη θέση της εκεί ακόμη πιο δυναμικά με την πάροδο του χρόνου, όσο δηλαδή εξακολουθούν να ενδυναμώνονται και οι υποδομές που στηρίζουν την εγχώρια παραγωγή. Η τοπική κοινότητα σκηνοθετών μεγαλώνει συνεχώς κι έχει τα φόντα να διατηρεί διεθνείς φιλοδοξίες, αντλώντας στιλιστικά από την εδώ πραγματικότητα και αξιοποιώντας αφηγηματικά στοιχεία που κινούν το ενδιαφέρον του διεθνούς κοινού. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν στα σκαριά κάμποσες υποσχόμενες κυπριακές ταινίες τις οποίες αναμένουμε με ενθουσιασμό στις επόμενες διοργανώσεις.

Τι πρέπει να γίνει για περαιτέρω στήριξη του κινηματογράφου στην Κύπρο;

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να γίνουν για να αναπτυχθεί το ταλέντο και οι δυνατότητες του εγχώριου σινεμά, αλλά σχεδόν όλα βασίζονται πάνω στην συνεχή–και συνεχώς αυξανόμενη–τεχνοκρατική και οικονομική στήριξη του σινεμά από την πολιτεία.

Ευελπιστούμε πως με κάθε επόμενη έκδοση θα συνεχίσει να γίνεται όλο και πιο πολυφωνικό και πολυπολιτισμικό το πρόγραμμα, όπως παράλληλα και το κοινό μας

Το ίδιο το Φεστιβάλ πώς στηρίζει τους Κύπριους δημιουργούς;

Το φεστιβάλ μας, όπως και η αντίστοιχη διοργάνωση για τις μικρού μήκους ταινίες (ISFFC), είναι οι σημαντικότερες εγχώριες πλατφόρμες προβολής έργων των Κυπρίων δημιουργών, αφού πέρα από την προώθηση και προβολή τους, ανοίγουν κανάλια επικοινωνίας κοινού-δημιουργού φέρνοντας τους ακόμη πιο κοντά και μέσω διαλόγου η εμπειρία θέασης γίνεται πιο καρποφόρα.

Πόσο σημαντική είναι η περίληψη ειδικού προγράμματος για Παιδιά και Νέους στο Φεστιβάλ;

Το παιδικό/ εφηβικό πρόγραμμα είναι πλέον οργανική προέκταση της όλης διοργάνωσης, αφού είναι αυτό που ουσιαστικά γαλουχεί τους αφοσιωμένους θεατές του μέλλοντος. Η σημασία που δίνεται είναι φανερή και στη φετινή μας έκδοση, η οποία έχει αναβαθμιστεί με περισσότερες ταινίες και εργαστήρια.

 Πρέπει να εκπαιδεύουμε τους αυριανούς θεατές, ακροατές αναγνώστες; Ποιος ο ρόλος των σχολείων σε αυτό;

Όλοι είμαστε εκτεθειμένοι καθημερινά σε πάμπολλες οθόνες και θεάματα. Η κινηματογραφική παιδεία, όπως και η κάθε καλλιτεχνική παιδεία, είναι μείζονος σημασίας και θα έπρεπε να τυγχάνει διεξοδικότερης μεταχείρισης από την πολιτεία και την κοινωνία. Καλλιεργεί τη δημιουργική, αισθητική και κριτική σκέψη και χαρίζει στους αυριανούς θεατές και πολίτες την ικανότητα να διαβάζουν πιο διεισδυτικά όχι μόνο τα κινηματογραφικά έργα, αλλά και οτιδήποτε καταλήγει στις οθόνες τους.

Υπάρχει η άποψη ότι μετά τη πανδημία αλλά και την επέλαση των συνδρομητική τηλεοπτικών πλατφορμών το κοινό των κινηματογραφικών αιθουσών (ακόμα και των εμπορικών) έχει συρρικνωθεί ανεπανόρθωτα. Αυτό επηρεάζει το μέλλον του κινηματογράφου, όπως τον γνωρίζαμε μέχρι σήμερα;

Όντως έχει συρρικνωθεί, αλλά όχι ανεπανόρθωτα. Ο Κινηματογράφος είναι ένα σχετικά καινούριο είδος τέχνης κι όπως όλες οι τέχνες λογικό είναι να περνά τις φάσεις του, να μεταλλάσσεται και να εξελίσσεται. Με τις μεγαλύτερες ταινίες να έρχονται πλέον κατευθείαν στο σπίτι μας μέσω του διαδικτύου λόγω των streaming services και του διαδικτύου, το κοινό πλέον ζητά από το σινεμά κάτι το διαφορετικό, μια πολυαισθητηριακή εμπειρία την οποία μπορεί να έχει μόνο στη παρουσία άλλων σινεφίλ και στον σωστά διαμορφωμένο χώρο μιας κινηματογραφικής αίθουσας. Η επιβίωση των αιθουσών (κυρίως των εμπορικών) είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κινηματογραφική παιδεία και την επιμέλεια των ταινιών που προσφέρονται στο κοινό.

Όλα βασίζονται πάνω στη συνεχή–και συνεχώς αυξανόμενη–τεχνοκρατική και οικονομική στήριξη του σινεμά από την πολιτεία

Πόσο χρήσιμα είναι τελικά τέτοια Φεστιβάλ- θεσμοί;

Είναι απαραίτητα, γιατί πέρα από τα όσα έχουμε ήδη πει, δρουν ως κόμβοι για την προβολή εναλλακτικών και καινοτόμων ταινιών, στηρίζουν και παρουσιάζουν αναδυόμενους σκηνοθέτες και ηθοποιούς, ενισχύουν την δικτύωση ατόμων της βιομηχανίας και παρέχουν μια σημαντική πλατφόρμα για διαπολιτισμικό διάλογο.

Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός

Κινηματογράφος Ζήνα, Λευκωσία

21-29 Απριλίου 2023

www.cyprusfilmdays.com