Οι κοινωνικές ασφαλίσεις στην Κύπρο δεν ήταν δώρο από κάποια εξουσία

Πολύ σηµαντική η συµβολή του βιβλίου του δρος Γρ. Νεοκλέους στην επιστηµονική καταγραφή της ιστορίας των κοινωνικών ασφαλίσεων

 

Χρειάστηκαν δυναµικοί αγώνες από το ταξικό συνδικαλιστικό Κίνηµα της Κύπρου, µε επικεφαλής την ΠΕΟ, για όσα έχουν κερδίσει οι εργαζόµενοι

 

Του Μιχάλη Μιχαήλ

 

Στην κατάµεστη αίθουσα του ΕΤΚΑ ΠΕΟ έγινε την περασµένη Τρίτη 26 Σεπτεµβρίου η παρουσίαση του βιβλίου του ∆ρος Γρηγόρη Νεοκλέους, επίκουρου καθηγητή Κοινωνικής Εργασίας στο Πανεπιστήµιο Λευκωσίας µε τίτλο: «Κοινωνικά Κινήµατα ως φορείς αλλαγής, µια κοινωνική ανάλυση του λαϊκού κινήµατος στην Κύπρο»

Το βιβλίο είναι µια επιστηµονική έρευνα, ανάλυση και τεκµηρίωση για τις συνθήκες εµφάνισης του εργατικού κινήµατος, τις κυριότερες επιδιώξεις και στόχους που έθετε µε την εµφάνισή του και τους αγώνες που διεξάχθηκαν για την πραγµάτωση αυτών των στόχων. Συνεπώς, η ιστορική αναδροµή του βιβλίου ξεκινά µετά από τα τριακόσια χρόνια οθωµανικής κυριαρχίας στο νησί, τα οποία αντικαταστάθηκαν από την αγγλική αποικιοκρατία και διακυβέρνηση του τόπου. Το βιβλίο αναδεικνύει το γεγονός ότι µε την εµφάνισή του το εργατικό κίνηµα στην Κύπρο -από τους πρώτους οργανωτικούς πυρήνες µέχρι και τη δηµιουργία της Παγκύπριας Εργατικής Οµοσπονδίας- αποτέλεσε την πρωτοπόρο µαζική δύναµη διεκδίκησης για βελτίωση των  συνθηκών, τόσο στο επίπεδο της εργασίας όσο και στην καθηµερινή διαβίωση.

Το βιβλίο καταπιάνεται ιδιαίτερα µε τον τοµέα των Κοινωνικών Ασφαλίσεων και το πώς αυτές καθιερώθηκαν στην Κύπρο στα µέσα του περασµένου αιώνα, διασφαλίζοντας σε τεράστιο βαθµό την αξιοπρεπή διαβίωση των συνταξιούχων του νησιού. Τεκµηριώνει, επιπρόσθετα, ότι το σύστηµα των κοινωνικών ασφαλίσεων στην Κύπρο δεν ήταν «δώρο εξ ουρανών», αλλά το αποτέλεσµα της διαχρονικής και συστηµατικής εκστρατείας από τους απλούς και σκληρά εργαζόµενους Κύπριους, οι οποίοι πέτυχαν, κάτω από τις τότε δύσκολες συνθήκες, το ακατόρθωτο.

 

 

Σωτηρούλα Χαραλάµπους: Η ΠΕΟ άλλαξε τη ζωή µας

 

Στο χαιρετισµό της η Γ.Γ. της ΠΕΟ, Σωτηρούλα Χαραλάµπους, σηµείωσε ότι το βιβλίο του ∆ρος Γρηγόρη Νεοκλέους, µια επιστηµονική τεκµηριωµένη καταγραφή των γεγονότων που οδήγησαν να αποκτήσει η Κύπρος Σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, καταδεικνύει, όπως ο ίδιος ο συγγραφέας καταλήγει, ότι «οι κοινωνικές ασφαλίσεις στην Κύπρο ήταν αποτέλεσµα συνεχών και επίµονων εκστρατειών από κοινωνικά κινήµατα και όχι δώρο από κάποια µορφή εξουσίας».

Αυτό το πολύ σηµαντικό συµπέρασµα στο οποίο καταλήγει ο συγγραφέας, πρόσθεσε, έρχεται από τη µια να τεκµηριώσει ότι είναι ιστορική αλήθεια η καθοριστική συµβολή της ΠΕΟ στο να αποκτήσουν ασφάλεια και αξιοπρέπεια µέσα από ένα καθολικό σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων οι εργαζόµενοι και οι συνταξιούχοι και επιπρόσθετα τεκµηριώνει µια άλλη ιστορική και κοινωνική πραγµατικότητα: ότι η γένεση του κράτους πρόνοιας στην Κύπρο µε τα πρώτα εµβρυώδη στοιχεία επί αγγλοκρατίας, το ∆ηµόσιο Βοήθηµα και το Σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, δεν ήταν αποτέλεσµα πολιτικής βούλησης της αποικιοκρατίας, ούτε φιλευσπλαχνία των εργοδοτών. Το αντίθετο! Τα αιτήµατα των εργαζοµένων για καθολικό σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και για σχέδιο υγείας συνάντησαν την ίδια αντίδραση και αντίσταση τόσο από την αγγλική αποικιοκρατική κυβέρνηση όσο και από την εκκλησία, την τοπική οικονοµική και πολιτική ελίτ και τους εργοδότες, που, όπως καταγράφεται στο βιβλίο, αντιτάχθηκαν σε κάθε αλλαγή των συνθηκών εργασίας.

Η Σωτηρούλα Χαραλάµπους υπέδειξε ότι «για την ΠΕΟ από µόνο του το γεγονός ότι ένας ακαδηµαϊκός – µελετητής µε πλήρη προσήλωση στην αντικειµενική διερεύνηση και τεκµηρίωση καταλήγει σε αυτά τα σηµαντικά συµπεράσµατα, είναι αρκετός λόγος για να εκφράσουµε τις ευχαριστίες µας, γιατί ο φίλος Λώρης αφιέρωσε πολύ κόπο και χρόνο για να ενδιατρίψει και να µελετήσει αυτό το ζήτηµα και να καταλήξει στα συµπεράσµατα που παραθέτει. Είναι δε εµφανώς διακριτά µέσα από τις γραµµές του βιβλίου ο σεβασµός και το δέος που αισθάνεται για τους φορείς αυτής της µεγάλης κατάκτησης, τους πρωτοπόρους εργάτες συνδικαλιστές της ΠΕΟ».

Επεκτείνοντας το θέµα στο σήµερα, η Γ.Γ. της ΠΕΟ σηµείωσε ότι η µεταρρύθµιση του συνταξιοδοτικού συστήµατος είναι από τα ζητήµατα που βρίσκονται στο τραπέζι του κοινωνικού διαλόγου. «Βέβαια είναι λάθος η αναφορά του Πτ∆ στην παρουσίαση πριν από 15 µέρες των επιτευγµάτων του στο κοινωνικό κράτος ότι οι διαβουλεύσεις για τη µεταρρύθµιση του συνταξιοδοτικού είναι σε τελικό στάδιο. Η συζήτηση δεν έχει αρχίσει και βεβαίως επιβάλλεται να ξεκινήσει µε πρώτη προτεραιότητα την ανατροπή του ισοπεδωτικού πέναλτι του 12% σε όσους συνταξιοδοτούνται στα 63 τους χρόνια. Αυτή η τιµωρία δεν µπορεί να συνεχιστεί και αυτό  είναι µια απαίτηση όλης της κοινωνίας».

Μιλώντας για τις προκλήσεις µε τις οποίες είναι αντιµέτωπο το συνδικαλιστικό κίνηµα αναφέθηκε και στο ζήτηµα της αποπληρωµής του χρέους του κράτους προς το Ταµείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. «Η ΠΕΟ ουδέποτε κινδυνολόγησε γύρω από αυτό το ζήτηµα ούτε και λαΐκισε. Χρειάζεται όµως αν θέλουµε το σύστηµα να διατηρήσει το χαρακτήρα του ως δηµόσιο κοινωνικό σύστηµα µε τριµερή χρηµατοδότηση, να φροντίσει η πολιτεία έγκαιρα να υπάρχει πραγµατικό αποθεµατικό για να χρησιµοποιηθεί όταν θα υπάρχει η ανάγκη. Η σηµερινή κυβέρνηση τίποτε δεν έχει κάνει για αυτό το θέµα», τόνισε.

 

∆ρ Γρηγόρης Νεοκλέους: Απλοί άνθρωποι πάλεψαν µε το θηρίο της αποικιοκρατίας και του καπιταλισµού

 

Ο συγγραφέας του βιβλίου στην αντιφώνησή του ανέφερε ότι προσέγγισε το θέµα µε απόλυτο σεβασµό στην ιστορία και στους ανθρώπους που διεξήγαγαν διαχρονικά τους εργατικούς αγώνες και ιδιαίτερα τον αγώνα για την καθιέρωση των κοινωνικών ασφαλίσεων, µε το οποίο καταπιάνεται το βιβλίο του.

Ανέφερε, µεταξύ άλλων, ότι σκοπός του βιβλίου είναι να παρουσιάσει και να αναλύσει τις κοινωνικές συνθήκες στην Κύπρο από τα τέλη της οθωµανικής περιόδου µέχρι το 1980, εποχή κατά την οποία επιτεύχθηκαν οι βασικές διεκδικήσεις για βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της Κύπρου µέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 2010.

Όπως τόνισε, η µελέτη του αναδεικνύει το γεγονός ότι και οι κοινωνικές ασφαλίσεις και άλλα δικαιώµατα των εργαζοµένων δεν χαρίστηκαν από την αποικιοκρατία ή την ντόπια αστική τάξη, αλλά κερδήθηκαν µετά από σκληρούς αγώνες του ταξικού εργατικού κινήµατος.

Το βιβλίο, συνέχισε εστιάζει, αρχικά, στις προσπάθειες των απλών ανθρώπων και στη συνέχεια του οργανωµένου λαϊκού εργατικού κινήµατος, το οποίο µέσα από ριζοσπαστικές προσεγγίσεις κατάφερε να πάει κόντρα στο κατεστηµένο, τόσο το ντόπιο όσο και το αποικιοκρατικό, κερδίζοντας άνισες µάχες, παλεύοντας ενάντια στο θηρίο της αποικιοκρατίας και του καπιταλισµού και την ακόρεστη µανία του για το κέρδος.

 

 

∆ρ Σταύρος Τοµπάζος: Τα δικαιώματα των εργαζοµένων είναι κατακτήσεις του ταξικού συνδικαλιστικού κινήµατος

Παρουσιάζοντας το βιβλίο, ο ∆ρ Σταύρος Τοµπάζος, καθηγητής στο Τµήµα Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστηµών του Πανεπιστηµίου Κύπρου και πρόεδρος του Επιστηµονικού Συµβουλίου ΙΝΕΚ ΠΕΟ, υπογράµµισε τη σηµασία που έχει η καταγραφή από τον Γρ. Νεοκλέους της ιστορίας των Κοινωνικών Ασφαλίσεων.  Για να γίνει κατανοητή η σηµασία του συστήµατος των κοινωνικών ασφαλίσεων τότε, τώρα και στο µέλλον, σηµείωσε, είναι σηµαντικό να αναδειχθούν οι κοινωνικές συνθήκες µέσα στις οποίες ζούσε ο πληθυσµός του νησιού πριν από τη µεγάλη αυτή κατάκτηση.

Εξήγησε ότι η ιστορία πάει πολύ πίσω και αναφέρθηκε στις απαρχές της ίδρυσης των πρώτων συντεχνιακών πυρήνων, που δεν είχαν όµως ταξικό χαρακτήρα και αναφέρθηκε σε περιπτώσεις όπου εργοδότες και εργαζόµενοι βρίσκονταν στην ίδια συντεχνία.

Περιέγραψε τη διαφορά του οθωµανικού και του βρετανικού συστήµατος οικονοµίας που εφαρµόστηκε στην Κύπρο και τη σταδιακή πρόοδο που επήλθε στα δικαιώµατα και τα ωφελήµατα των εργαζοµένων. Όλα αυτά, υπογράµµισε, δεν ήρθαν µόνα τους, αλλά χρειάστηκαν δυναµικοί αγώνες από το ταξικό συνδικαλιστικό κίνηµα της Κύπρου, µε επικεφαλής την ΠΕΟ, προκειµένου να υιοθετηθούν και να εφαρµοστούν τόσο το σύστηµα των κοινωνικών ασφαλίσεων όσο κι άλλοι νόµοι που λειτούργησαν υπέρ των εργαζοµένων. Σηµείωσε επίσης ότι στο πρώτο σύστηµα κοινωνικών ασφαλίσεων δεν περιλαµβάνονταν όλοι οι εργαζόµενοι, εξαιρούνταν οι αυτοεργοδοτούµενοι αλλά και οι αγρότες.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy