Οι κοινωνικές παρενέργειες της καραντίνας στην ΕΕ και την Κύπρο

• Οι γυναίκες στην «πρώτη θέση», τόσο όσον αφορά τον κίνδυνο απώλειας εργασίας όσο και σε σχέση με το ενδεχόμενο να είναι το θύμα μιας ενδοοικογενειακής κρίσης

• Με την παρέλευση της κρίσης πολύ δύσκολα η γυναίκα θύμα μπορεί να αποκοπεί από τον θύτη, λόγω της οικονομικής αβεβαιότητας που ακολουθεί

• Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, το 70% του εργατικού δυναμικού στον τομέα της Υγείας είναι γυναίκες, ένα μεγάλο μέρος μη αμειβόμενων υπηρεσιών φροντίδας γίνεται από γυναίκες και η επερχόμενη οικονομική κρίση θα επηρεάσει περισσότερο τις γυναίκες

• Για τους μετανάστες τα στατιστικά κάνουν την κατάσταση ακόμα χειρότερη, καθώς φαίνεται να επηρεάζονται στην περίπτωση αυτή το 35% των γυναικών και το 24% των άνδρων

 

Του Κ. Κωνσταντίνου

Όταν η κοινωνία αλλάζει ταχύτητες και όταν η καθημερινότητα σε όλους τους τομείς καλείται να μπει στο ψυγείο, τότε πολλά είναι που αλλάζουν στις σχέσεις μιας οικογένειας. Τα φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας έχουν αυξηθεί κατά ένα τρίτο σε κάποιες χώρες της ΕΕ, της Κύπρου μη εξαιρουμένης, μετά την επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας.

Στις 25 Μαρτίου με σημείωμά του το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων επεσήμανε ότι η κρίση του κορονοϊού θέτει τις γυναίκες στην «πρώτη γραμμή» τόσο όσον αφορά τον κίνδυνο απώλειας της εργασίας όσο και σε σχέση με το ενδεχόμενο να είναι το θύμα μιας ενδοοικογενειακής κρίσης.

Επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι το κλείσιμο, προσωρινό ή μόνιμο, μιας επιχείρησης, λόγω της πανδημίας, μπορεί να επιφέρει σημαντική επίπτωση σε θέσεις εργασίας όπως πωλήτριες, αεροσυνοδοί, καθαρίστριες, κομμώτριες, βοηθοί πωλήσεων. Ενδεχομένως να αφήσει απλήρωτες ή ενδεχομένως να οδηγήσει σε υποχρεωτική άδεια ασθενείας εκατομμύρια υπαλλήλους, οι οποίες εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύουν το ¼ των γυναικών υπαλλήλων στην ΕΕ.

Για τους μετανάστες τα στατιστικά κάνουν την κατάσταση ακόμα χειρότερη, καθώς φαίνεται να επηρεάζονται στην περίπτωση αυτή το 35% των γυναικών και το 24% των ανδρών.

Το Ινστιτούτο επισημαίνει ότι στην περίοδο κρίσης αυξάνεται το ενδεχόμενο ενδοοικογενειακής βίας. Σημειώνεται ότι με την παρέλευση της κρίσης πολύ δύσκολα η γυναίκα – θύμα μπορεί να αποκοπεί από τον θύτη λόγω της οικονομικής αβεβαιότητας που ακολουθεί.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, το 70% του εργατικού δυναμικού στον τομέα της Υγείας είναι γυναίκες, ένα μεγάλο μέρος μη αμειβόμενων υπηρεσιών φροντίδας γίνεται από γυναίκες και η επερχόμενη οικονομική κρίση θα επηρεάσει περισσότερο τις γυναίκες.

Στην Κύπρο, ο Σύνδεσμος για την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια -ΣΠΑΒΟ- έγκαιρα, πολύ πριν την κρίση, είχε ήδη θέσει στη διάθεση των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας τη γραμμή 1440, προσφέροντας το κατάλληλο βήμα για καταγγελία υπό το πέπλο της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και της ταυτότητας του θύματος. Με την έναρξη της περιόδου περιορισμού του κοινού στο σπίτι, ο ΣΠΑΒΟ κατέγραψε πολύ σημαντικά ευρήματα εξαιτίας του κορονοϊού.

 

Το σύστημα καταγραφής κλήσεων της Γραμμής Βοήθειας 1440 κατέγραψε 2.075 κλήσεις, από το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στην Κύπρο μέχρι και τις 31 Μαρτίου 2020. Τα στοιχεία του ΣΠΑΒΟ δείχνουν ότι σε διάστημα 23 ημερών έγιναν 15 αιτήματα για εισδοχή σε χώρους φιλοξενίας, 12 αιτήματα για ατομική συμβουλευτική και 230 αναφορές για βία στην οικογένεια. Αυτό μεταφράζεται σε περίπου δέκα αναφορές την ημέρα. Οι κλήσεις και οι αναφορές για βία στην οικογένεια συνεχίζουν να αυξάνονται δραματικά με το ποσοστό αύξησης να φθάνει, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Συνδέσμου, το 47% σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Ο ΣΠΑΒΟ διαπιστώνει με βάση τα δεδομένα που έχει ενώπιόν του ότι ο περιορισμός λόγω Covid-19 αυξάνει τη συχνότητα, την ένταση και την επικινδυνότητα της βίας κατά γυναικών και παιδιών, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί εργαλείο στα χέρια των δραστών παρουσιάζοντας τακτικές και μεθόδους κακοποίησης που σχετίζονται μαζί του όπως:

• Παρακράτηση από τον δράστη μέσων ατομικής προστασίας (αντισηπτικά υγρά, μάσκες, φάρμακα κ.λπ.).

• Παρακράτηση ή και χρησιμοποίηση παιδιών ως μέτρο άσκησης ψυχολογικής βίας.

• Παρακοή του δράστη στα μέτρα προστασίας και έκθεση γυναικών και παιδιών σε αυξημένο κίνδυνο ως προς τον ιό.

• Παρακίνηση γυναικών για υπέρμετρη χρήση των μέσων ατομικής προστασίας μέχρι την αιμορραγία ή την πρόκληση πληγών.

• Απειλές από τον δράστη για εξώθηση των γυναικών και παιδιών εκτός σπιτιού και έκθεση στον ιό.

• Παραπληροφόρηση γυναικών από τον δράστη για την επικινδυνότητα της πανδημίας, με αποτέλεσμα την πρόκληση παρατεταμένου φόβου αλλά και την ενίσχυση της παραμονής στο σπίτι και του φόβου στην αναζήτηση βοήθειας.

• Παρεμπόδιση γυναικών στην αναζήτηση ιατρικής και άλλης βοήθειας στην περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων.

 

 

 

 

 

Πανευρωπαϊκή υπόθεση

Χαρακτηριστική είναι και η αποτύπωση της κατάστασης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς το σώμα υποστηρίζει ότι τα φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας έχουν αυξηθεί κατά ένα τρίτο σε κάποιες χώρες της ΕΕ μετά την επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας. Προειδοποιεί ότι οι γυναίκες θα πληγούν δυσανάλογα από την οικονομική κρίση που θα ακολουθήσει την πανδημία του κορονοϊού, με την πρόεδρο της Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Γυναικών, Evelyn Regner, να καλεί την ΕΕ και τα κράτη – μέλη να στηρίξουν τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας όσο διαρκεί η πανδημία.

 

Προτάσεις ΠΟΓΟ για προστασία των γυναικών – θυμάτων βίας

Εντοπίζοντας τα «σημεία των ημερών» και αξιολογώντας τις πληροφορίες που δημοσιοποιεί ο ίδιος ο Σύνδεσμος, το Γυναικείο Κίνημα της ΠΟΓΟ επισημαίνει ότι η αδυναμία αντιμετώπισης της έντασης του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας έχει καταστεί εξαιρετικά επικίνδυνη για δεκάδες γυναίκες. Σε επιστολή της προς την Υπουργό Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων η Γ.Γ. της ΠΟΓΟ, Σκεύη Κουκουμά, αναγνωρίζει την κρισιμότητα των στιγμών και τις επιπλέον ευθύνες τις οποίες έχει επωμιστεί για την αντιμετώπιση της έκτακτης κατάστασης για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Το Γυναικείο Κίνημα της ΠΟΓΟ εισηγείται όπως όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με όσες περιπτώσεις γνωρίζουν ότι αντιμετωπίζουν ή είχαν αντιμετωπίσει στο παρελθόν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας για να καθοδηγούν, να στηρίζουν και να επεμβαίνουν για να τις απομακρύνουν από τους θύτες. Ταυτόχρονα, καλεί την Υπουργό να προχωρήσει στην εξεύρεση κατάλληλων χώρων που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν προσωρινά γυναίκες και οικογένειες θύματα ενδοοικογενειακής βίας για την αντιμετώπιση της έκτακτης κατάστασης.

Το Γυναικείο Κίνημα της ΠΟΓΟ, αναγνωρίζοντας τις δύσκολες μέρες που περνά ο τόπος μας εξαιτίας της συνεχούς εξάπλωσης του κορονοϊού, σημειώνει ότι δεν θα πρέπει να αφεθούν αβοήθητες δεκάδες οικογένειες που αντιμετωπίζουν την ένταση της ενδοοικογενειακής βίας. Πέραν της διαπίστωσης του προβλήματος, η Ομοσπονδία κατέθεσε πλαίσιο συγκεκριμένων προτάσεων, καλώντας τις αρμόδιες υπηρεσίες να επικοινωνήσουν με όλες τις περιπτώσεις που γνωρίζουν ότι στο παρελθόν αντιμετώπιζαν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας με στόχο την έγκαιρη διάγνωση της παρούσας κατάστασης. Τονίζει ότι απαιτείται να αναπτυχθούν υπηρεσίες είτε τηλεφωνικής είτε διαδικτυακής συμβουλευτικής διαδικασίας. Επιπλέον, τονίζει την ανάγκη να αντιμετωπιστεί η συσσώρευση αναπάντητων κλήσεων με την άμεση αναβάθμιση του συστήματος του τηλεφωνικού κέντρου, ενώ ζητεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και τη Νομική Υπηρεσία να εξετάσουν εάν οι συνθήκες που επικρατούν επιτρέπουν την εφαρμογή σχεδίου, με το οποίο θα απομακρύνεται ο θύτης από το σπίτι και όχι τα θύματα. Ζητεί επίσης να γίνεται ο απαραίτητος έλεγχος και να λαμβάνονται προληπτικά μέτρα, ώστε να μην υπάρχει διασπορά του ιού στα καταφύγια. Η παθητική παρακολούθηση των στατιστικών δεδομένων που αποσπασματικά δημοσιοποιούνται δεν λύνει, αναφέρει, τα προβλήματα και ούτε επιτρέπει σε συνανθρώπους μας να ξεφύγουν από τον κύκλο της βίας.