Οι πληγές του «Εστία»

Του Στέφανου Στεφάνου*

 

Η συζήτηση στη Βουλή για την πορεία υλοποίησης του κυβερνητικού Σχεδίου «Εστία» έφερε ξανά στο προσκήνιο τις πληγές που αυτό έχει. Η χρονοβόρα διαδικασία και το κόστος για την υποβολή αίτησης για ένταξη στο Σχέδιο είναι μόνο ένα μικρό μέρος των πολλών προβλημάτων που έχει.

Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση το πολυδιαφήμισε πλασάροντάς το ως την πανάκεια της επίλυσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι αδυναμίες και τα προβλήματά του είναι πολλά.

Ποια είναι όμως τα βασικά προβλήματα του Σχεδίου;

1. Το Σχέδιο ήλθε πολύ αργοπορημένα. Αν το Σχέδιο ερχόταν πιο νωρίς το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων πιθανόν να μη γινόταν τόσο πιεστικό. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι με ένα σωστό σχέδιο θα μπορούσε να σωθεί ο Συνεργατισμός, αφού μέσω αυτού θα προωθούνταν οι βιώσιμες αναδιαρθρώσεις και δεν θα ερχόταν ο ευρωπαϊκός μηχανισμός, εξαιτίας της κακοδιαχείρισης που έκανε η κυβέρνηση, να μηδενίσει τις αξίες των υποθηκών ανεβάζοντας τις κεφαλαιακές ανάγκες σε πολύ μεγάλο βαθμό.
2. Το «Εστία» έχει λανθασμένο προσανατολισμό. Το σχέδιο δεν προστατεύει εκείνες τις ομάδες του πληθυσμού, οι οποίες εξαιτίας ανεπαρκών εισοδημάτων δεν μπορούν να ενταχθούν στο «Εστία». Αυτές οι ομάδες είναι οι πιο εκτεθειμένες στον κίνδυνο εκποιήσεων. Η κυβέρνηση παραδέχθηκε στη Βουλή ότι όντως αυτές οι ομάδες του πληθυσμού δεν καλύπτονται από το «Εστία». Ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ότι αυτές οι ομάδες καλύπτονται από άλλα προγράμματα δεν ευσταθεί. Η επιδότηση δανείων ή ενοικίων δεν καλύπτει τις πιεστικές ανάγκες. Τα όσα δε εξήγγειλε ο Πρόεδρος από το 2015 για προστασία της κύριας κατοικίας και για υποβοήθηση των αναδιαρθρώσεων, έμειναν στην ουσία γράμμα κενό.
3. Το «Εστία» ευνοεί τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Όταν η κυβέρνηση το 2018 επικοινωνιακά προετοίμαζε το έδαφος για να κάνει πιο αυστηρό το πλαίσιο εκποιήσεων, έριξε ως… δόλωμα ότι θα κτυπήσει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Αυτούς, δηλαδή, που ενώ έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώνουν τις δόσεις τους, εκμεταλλεύονται το σύστημα και δεν το κάνουν. Ακολούθως η κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα για να υλοποιήσει (κι) αυτή τη δέσμευση, γιατί -όπως ισχυρίστηκε- δεν μπορούσε να εντοπίσει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Η Κεντρική Τράπεζα διατύπωσε αντίθετη άποψη ουσιαστικά αποκαλύπτοντας την απροθυμία της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει αυτό το φαινόμενο. Η κυβέρνηση με το «Εστία» αντί να καταπολεμήσει ήλθε να επιδοτήσει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
4. Το «Εστία» είναι κομμένο ραμμένο στα μέτρα των τραπεζών. Οι τράπεζες πετυχαίνουν τρία βασικά πράγματα μέσα από το «Εστία»: Πρώτον, ξεφορτώνουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια από το χαρτοφυλάκιό τους και βελτιώνουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Δεύτερον, αυτό το κάνουν χωρίς ουσιαστικά να απορροφούν ένα μέρος του κόστους -εκτός από συγκεκριμένες περιπτώσεις- ως όφειλαν να κάνουν αφού σημαντικό μέρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων οφείλεται σε κακές τραπεζικές πρακτικές. Το κόστος τελικά το πληρώνουν οι φορολογούμενοι πολίτες, αφού οι δόσεις θα επιδοτούνται κάθε τέλος του χρόνου από το κράτος. Τρίτον, οι τράπεζες μέσα από το «Σχέδιο» θα μπορούν να «νομιμοποιούν» καταχρηστικές ρήτρες και υπερχρεώσεις, τις οποίες πληρώνουν οι δανειολήπτες.
5. Για τους συνεπείς δανειολήπτες δεν έχει τίποτα. Υπάρχει μια μεγάλη κατηγορία δανειοληπτών που ενώ εξυπηρετεί τις υποχρεώσεις της -πολλές φορές με δυσκολίες- δεν παίρνει τίποτα ως αναγνώριση της συνέπειάς της. Πρόκειται για τους συνεπείς δανειολήπτες, για τους οποίους η κυβέρνηση αρνήθηκε να συζητήσει τρόπους επιβράβευσής τους.

Συμπέρασμα: (Και) στην περίπτωση του «Εστία» η κυβέρνηση αποδεικνύει ότι προτεραιότητά της είναι η εξυπηρέτηση των τραπεζών και όχι των καλών νοούμενων συμφερόντων της κοινωνίας. Από μέρους της κυβέρνησης δεν καταβλήθηκε καμία προσπάθεια να βοηθηθούν αυτοί που πραγματικά έχουν ανάγκη τη στήριξη του κράτους ή έστω έμπρακτα να αναγνωριστεί η προσπάθεια που πολλοί συμπολίτες μας καταβάλλουν για να είναι συνεπείς με τις υποχρεώσεις τους. Και τώρα, η κυβέρνηση δεν καταβάλλει καμία προσπάθεια να διευκολύνει την πρόσβαση στο «Εστία» έστω κι αν ήδη υπάρχει η εμπειρία των πέντε και πλέον βδομάδων από την έναρξη του προγράμματος.

Κατ’ επανάληψη η κυβέρνηση επιβεβαιώνει ότι κοινωνικά είναι ανάλγητη.

*Βουλευτής, εκπρόσωπος Τύπου ΑΚΕΛ