Για να εξασφαλισθούν υψηλής ποιότητας, προσβάσιµες και προσιτές µεταφορές για όλους, οι ανάγκες των διαφόρων κοινωνικών οµάδων πρέπει να λαµβάνονται υπόψη κατά το σχεδιασµό, την εφαρµογή και την αξιολόγηση των σχετικών πολιτικών. Το φύλο είναι ένα από τα πιο σηµαντικά κριτήρια των επιλογών κινητικότητας των ανθρώπων: εποµένως, είναι απαραίτητη µια ευαίσθητη ως προς το φύλο προσέγγιση της πολιτικής µεταφορών για την επίτευξη βιωσιµότητας στις µεταφορές, την ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης και τη συµβολή στην κοινωνική δικαιοσύνη.
Πιο σηµαντικές οι δηµόσιες µεταφορές για τις γυναίκες παρά για τους άνδρες
Αυτό επιβεβαιώνει και η µελέτη που έγινε για λογαριασµό της Οµάδας της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η οποία παρουσιάστηκε πρόσφατα στο συνέδριο µε τίτλο «Ξεπερνώντας τα εµπόδια µε βάση το φύλο στις µεταφορές και την κινητικότητα».
Η Silvia Sansonetti και η Roberta Paoletti από το Fondazione Giacomo Brodolini, που διεξήγαγαν τη µελέτη, σηµειώνουν σχετικά: «Οι µεταφορές δεν αφορούν απλώς τους ανθρώπους που µετακινούνται από το ένα σηµείο στο άλλο. Επηρεάζουν την απασχόληση και τη δυνατότητα πρόσβασης στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Επηρεάζουν την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και ως εκ τούτου την υγεία των ανθρώπων. Επηρεάζουν την πρόσβαση στην πολιτιστική ζωή που ευνοεί την κοινωνική ένταξη δηµιουργώντας την αίσθηση του ανήκειν και της κοινής ταυτότητας. Ως εκ τούτου, το σύστηµα µεταφοράς έχει επιπτώσεις στην κοινωνική δικαιοσύνη και την κοινωνική ένταξη».
Έχει άλλωστε αναδειχθεί και από άλλες µελέτες η σηµασία των δηµοσίων συγκοινωνιών για τη διευκόλυνση της καθηµερινής ζωής των ανθρώπων:
• Το 40% των γυναικών θεωρεί ότι οι δηµόσιες συγκοινωνίες ήταν «πολύ σηµαντικές» που τους επέτρεψαν να συµµετάσχουν στην εκπαίδευση, σε σύγκριση µε το 32% των ανδρών.
• Το 42% των γυναικών θεωρεί τις µεταφορές ως «πολύ σηµαντικές» για τη συµµετοχή τους στην απασχόληση σε σύγκριση µε το 33% των ανδρών.
Εκτός από τη δυνατότητα συµµετοχής στην εκπαίδευση και την απασχόληση, οι γυναίκες αντιλαµβάνονται τις δηµόσιες συγκοινωνίες ως σηµαντικές γιατί τους επιτρέπουν να συµµετέχουν σε δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, να κάνουν οικιακές δουλειές και να φροντίζουν παιδιά ή/και ανήµπορους ενήλικες, καθώς και να φροντίζουν τη σωµατική και ψυχική τους υγεία.
Η οπτική του φύλου στις ευρωπαϊκές πολιτικές
Μολονότι η ΕΕ συµµετέχει στις πολιτικές µεταφορών από την ίδρυσή της, µόλις το 2009 εισήχθη η οπτική του φύλου στον τοµέα αυτό. Τότε είναι που τα θεσµικά όργανα της ΕΕ άρχισαν να επικεντρώνονται στην έρευνα και την ανάπτυξη πολιτικής για το θέµα.
Η ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας επιβεβαιώνει ότι το φύλο επηρεάζει τους παράγοντες κινητικότητας των ανθρώπων στον ίδιο βαθµό µε άλλους παράγοντες, όπως: η κατάσταση απασχόλησης, η οικογενειακή κατάσταση, οι οικονοµικές συνθήκες, η εθνικότητα, η ηλικία, η κατάσταση υγείας και αναπηρίες, ο σεξουαλικός προσανατολισµός κ.λπ.
Ο συνδυασµός αυτών των παραγόντων µε το φύλο ενισχύσει την επίδραση. Για παράδειγµα, η διαφορά φύλου στη σύνταξη µπορεί να επηρεάσει περισσότερο τις επιλογές κινητικότητας των ηλικιωµένων γυναικών.
Σηµαντικό ρόλο στη συµπεριφορά των χρηστών των µεταφορών διαδραµατίζουν και τα στερεότυπα φύλου περιορίζοντας την πρόσβαση των γυναικών στα µέσα µαζικής µεταφοράς.
Όπως χαρακτηριστικά σηµειώνει ο ευρωβουλευτής João Pimenta Lopes (Partido Comunista Português), μέλος της Οµάδας της Αριστεράς και της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισµού του Ευρωκοινοβουλίου: «Η κινητικότητα βρίσκεται στο επίκεντρο της ανάπτυξης των κοινωνιών -µιας συνεκτικής, ισότιµης και ασφαλούς ανάπτυξης. Η υπέρβαση των περιορισµών για ασφαλή χρήση των µεταφορών είναι κεντρικό στοιχείο για µια προοδευτική και χειραφετητική πολιτική».
Το περιεχόµενο της µελέτης
Η µελέτη, που έγινε για λογαριασµό της Οµάδας της Αριστεράς στο Ευρωκοινοβούλιο, επικεντρώνεται στον τρόπο εφαρµογής πολιτικών ευαισθητοποιηµένων για το φύλο και φιλικών προς το περιβάλλον, λαµβάνοντας επίσης υπόψη τη διατοµεακότητα (σεξουαλικός προσανατολισµός, γήρανση και φτώχεια). Επιπλέον, παρέχει εργαλεία και συγκεκριµένα παραδείγµατα πολιτικής που µπορούν να υιοθετήσουν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής.
Εστιάζει στους χρήστες, γεγονός που επιτρέπει να προσδιορισθεί καλύτερα η σχέση µεταξύ της αποτελεσµατικότητας της πολιτικής µεταφορών για την καθηµερινή ζωή των ανθρώπων και του αντίκτυπου της κινητικότητας των ανθρώπων στο περιβάλλον.
Η Πρώτη Ενότητα της µελέτης εξετάζει τα πιο σχετικά φαινόµενα όσον αφορά το φύλο και την κινητικότητα παραπέµποντας σε συγκεκριµένα παραδείγµατα, αν και υπογραµµίζει την έλλειψη δεδοµένων και στατιστικών για το θέµα. Ταυτόχρονα, σε αυτή την ενότητα παρουσιάζεται πώς οι υπηρεσίες κινητικότητας µπορούν να καλύψουν καλύτερα τις ανάγκες των γυναικών και να υποστηρίξουν την καταπολέµηση της βίας και της παρενόχλησης λόγω φύλου, φαινόµενα που εµφανίζονται συχνά στα µέσα µαζικής µεταφοράς.
Στη ∆εύτερη Ενότητα προτείνονται συγκεκριµένα έργα και πολιτικές που µπορούν να αντιµετωπίσουν τα ζητήµατα που περιγράφονται στην πρώτη ενότητα. Οι εµπειρίες ενσωµάτωσης της διάστασης του φύλου στην κινητικότητα αναφέρονται σε επίπεδο ΕΕ, εθνικό ή περιφερειακό/τοπικό επίπεδο. Αναλύονται λεπτοµερώς χρησιµοποιώντας τεκµηρίωση που έχει συλλεγεί µέσω ποιοτικών συνεντεύξεων µε αρµόδιες Aρχές.
Στην Τρίτη Ενότητα, τέλος, παρατίθεται µια λίστα ελέγχου για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.
Η µελέτη καταγράφει ακόµα τα κύρια στοιχεία που αξίζει να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδιασµό, την εφαρµογή και την αξιολόγηση πολιτικών µεταφορών µε ευαισθησία ως προς το φύλο, τονίζοντας την ανάγκη εφαρµογής µιας συµµετοχικής προσέγγισης µε την ενεργό συµµετοχή των ενδιαφεροµένων.
Όπως σηµειώνει η ευρωβουλευτής της Αριστεράς και μέλος της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισµού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Έλενα Κουντουρά (ΣΥΡΙΖΑ): «Οι φορείς χάραξης πολιτικής έχουν αγνοήσει τις ανάγκες των γυναικών στις µεταφορές για πάρα πολύ καιρό. Πρέπει να στοχεύσουµε τις διακρίσεις λόγω φύλου στις µεταφορές και να επανασχεδιάσουµε τις πολιτικές µεταφορών. Αυτό συµβαδίζει µε τη βιωσιµότητα».
Aκολουθήστε μας στο Google News
