Οι πρόσφυγες χρειάζονται ευκαιρίες/ προγράμματα για ένταξη στην κοινωνία

Κοινή η αντίληψη Ε/κυπρίων και Τ/κυπρίων απέναντι στους μετανάστες, όπως φαίνεται από έρευνα αναφορικά με την προέλευση και τον αριθμό των προσφύγων και των μεταναστών που ζουν στην Κύπρο

Της Άννας Μισιαούλη

Στην πρόσφατη έρευνα (Πανεπιστήμιο Κύπρου για λογαριασμό της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες στην Κύπρο) για τις αντιλήψεις των Κυπρίων για τους πρόσφυγες και μετανάστες που ζουν στην Κύπρο διαφαίνεται μια αλλαγή όσον αφορά το πώς κατανοούνται οι ανάγκες των προσφύγων και ποιες δομές ευθύνονται για την υποστήριξή τους. Σύμφωνα με την έρευνα, το 62,8% στην ελληνοκυπριακή κοινότητα πιστεύει ότι η πλειοψηφία των προσφύγων στην Κύπρο προέρχεται από χώρες της Μέσης Ανατολής. Η Αφρική, η Ευρώπη και η Ασία δεν αναφέρονται ως ήπειροι προέλευσης των προσφύγων.

Συγκεκριμένα, μόνο το 16,1% των συμμετεχόντων στην έρευνα επέλεξε οποιαδήποτε από αυτές τις τρεις ηπείρους ως την ήπειρο προέλευσης προσφύγων. Θεωρείται ενδιαφέρον για την έρευνα ότι η επιλογή “Άλλο” επιλέγεται από το 21% των συμμετεχόντων στην ελληνοκυπριακή κοινότητα. Εξετάζοντας τη συγκεκριμένη επιλογή, η Συρία, αν και χώρα της Μέσης Ανατολής, ήταν η κυρίαρχη απάντηση. Επιπλέον, το 42,2% των ερωτηθέντων της ελληνοκυπριακής κοινότητας εκτιμά ότι υπάρχουν ανάμεσά τους 10.000-20.000 πρόσφυγες που ζουν στην Κύπρο, ενώ το 17,4% δηλώνει ότι νομίζει πως υπάρχουν περισσότεροι από 50.000 πρόσφυγες που ζουν στην Κύπρο υπερεκτιμώντας με αυτό τον τρόπο τους πραγματικούς αριθμούς.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Κύπρο, μέχρι το 2018 χορηγήθηκε προσφυγικό καθεστώς σε 1.520 άτομα και άλλα 8.969 άτομα έγιναν δικαιούχοι επικουρικής προστασίας. Μεταξύ αυτών, το 13,8% των ατόμων αυτών στα οποία παραχωρήθηκε προσφυγικό καθεστώς και το 66,48% στο οποίο παραχωρήθηκε επικουρική προστασία προέρχεται από τη Συρία. Ανάλογα μοτίβα στην ελληνοκυπριακή κοινότητα παρατηρήθηκαν για τη χώρα προέλευσης των μεταναστών που ζουν στην Κύπρο.

Συγκεκριμένα, ένα μεγάλο ποσοστό των συμμετεχόντων στην έρευνα και συγκεκριμένα το 41,1% πιστεύει ότι η πλειοψηφία των μεταναστών προέρχεται από χώρες της Μέσης Ανατολής. Ωστόσο, το 12,8% των συμμετεχόντων υποστηρίζει ότι οι περισσότεροι μετανάστες προέρχονται κυρίως από την Αφρική, το 17,9% θεωρεί ότι προέρχονται από την Ευρώπη και το 12,9% θεωρεί ότι οι περισσότεροι μετανάστες προέρχονται από την Ασία. Ένα ποσοστό της τάξης του 15,3% των συμμετεχόντων που επέλεξαν την επιλογή “Άλλο”, καταδεικνύει τη Συρία και πάλι ως την κυρίαρχη απάντηση. Σε ερώτηση για τον αριθμό των μεταναστών, όταν ερωτήθηκαν για τον αριθμό των μεταναστών που ζουν στην Κύπρο, το 35,4% των ερωτηθέντων από την ελληνοκυπριακή κοινότητα θεωρεί ότι ο αριθμός των μεταναστών ανέρχεται μεταξύ 10.000-20.000, ενώ το 18,5% εκτιμά ότι ο αριθμός των μεταναστών που ζουν στην Κύπρο είναι μικρότερος από 10.000.

Το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων και συγκεκριμένα 22% θεωρούν ότι οι μετανάστες που ζουν στην Κύπρο ανέρχονται μεταξύ 20.000 και 50.000, ενώ 24% θεωρούν ότι ο αριθμός των μεταναστών που ζουν στην Κύπρο ξεπερνά τις 50.000. Επομένως, από τα ποσοστά των ερωτηθέντων της ελληνοκυπριακής κοινότητας φαίνεται ότι δεν υπάρχει καθαρή εικόνα για τον αριθμό των μεταναστών που ζουν στην Κύπρο, δεδομένου ότι σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία απογραφής από το 2011, περίπου το 20% του πληθυσμού (περίπου 170.000 σε απόλυτους αριθμούς) στην ελληνοκυπριακή κοινότητα είναι μετανάστες.

Οι απόψεις για την προέλευση των προσφύγων και μεταναστών στην τουρκοκυπριακή κοινότητα

Όσον αφορά την τουρκοκυπριακή κοινότητα, τα ποσοστά των απόψεων των συμμετεχόντων σχετικά με την προέλευση των προσφύγων και των μεταναστών παρουσιάζουν ομοιότητες με τις απαντήσεις των ερωτηθέντων στην ελληνοκυπριακή κοινότητα. Συγκεκριμένα, το 60,3% πιστεύει ότι η πλειονότητα των προσφύγων προέρχεται από χώρες της Μέσης Ανατολής και μόνο το 11,5% επέλεξε την Ευρώπη ή την Ασία ως την κύρια ήπειρο προέλευσης.

Ωστόσο, σε αντίθεση με τους ερωτηθέντες της ελληνοκυπριακής κοινότητας, μεγαλύτερη αναλογία των ερωτηθέντων της τουρκοκυπριακής κοινότητας που ανέρχεται στο 26,9% επέλεξε την Αφρική ως κυρίαρχη ήπειρο προέλευσης για τους πρόσφυγες σε σύγκριση με το 5,1% των ερωτηθέντων στην ελληνοκυπριακή κοινότητα. Απαντώντας σε ερώτηση για την προέλευση των μεταναστών, η κυρίαρχη απάντηση που έδωσε το 45,8% των ερωτηθέντων στην τουρκοκυπριακή κοινότητα είναι ότι οι μετανάστες προέρχονται από χώρες της Μέσης Ανατολής, ενώ λιγότεροι συμμετέχοντες και συγκεκριμένα το 17,2% από αυτούς επέλεξε την Αφρική και την Ασία (16,7%). Μόνο το 7,3% των ερωτηθέντων στην τουρκοκυπριακή κοινότητα φαίνεται να θεωρεί την Ευρώπη ως ήπειρο προέλευσης μεταναστών. Επιπλέον, το 16,7% των συμμετεχόντων από τους ερωτηθέντες στην τουρκοκυπριακή κοινότητα επέλεξαν την επιλογή “Άλλο”, θέλοντας να σημειώσουν την Τουρκία ως την κύρια χώρα προέλευσης των μεταναστών.

Σύμφωνα με την έρευνα, αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στο γεγονός ότι ο όρος göçmen (μετανάστης) στην τουρκοκυπριακή κοινότητα αναφέρεται κυρίως στους ανθρώπους που έφθασαν στην Κύπρο από την Τουρκία μετά το 1974. Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων στην τουρκοκυπριακή κοινότητα με ποσοστό που ανέρχεται στο 50,1% εκτιμά ότι υπάρχουν λιγότεροι από 10.000 πρόσφυγες (mülteci) που ζουν ανάμεσά τους. Ενώ το 44,8% εκτιμά ότι υπάρχουν περισσότεροι από 50.000 μετανάστες. Σημειώνεται ότι σε αυτό τον αριθμό περιλαμβάνουν Τούρκους μετανάστες/εποίκους. Σύμφωνα με τα τελευταία ερευνητικά δεδομένα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, περίπου το 30% (57.160) των Τουρκοκυπρίων (από άτομα με δικαίωμα ψήφου 190.533) είναι τουρκικής καταγωγής και κατά συνέπεια οι εκτιμήσεις στην προκειμένη περίπτωση είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα, όπως καταδεικνύεται στην έρευνα.

Οι πρόσφυγες και η ανάγκη υποστήριξής τους

Περίπου 8 στους 10 Ελληνοκύπριους αναγνωρίζουν τις ανάγκες των προσφύγων για στήριξη. Όσον αφορά τους πρόσφυγες και την ανάγκη υποστήριξής τους σε διάφορες πτυχές της ζωής -συμπεριλαμβανομένης της εξεύρεσης εργασίας, της οικονομικής στήριξης, της υποστήριξης στην κοινωνική δικτύωση και πρόσβαση σε δομές υγείας- οι ερωτηθέντες στην ελληνοκυπριακή κοινότητα φαίνεται να αναγνωρίζουν και συμφωνούν ότι οι πρόσφυγες χρήζουν υποστήριξης. Αυτό μετρήθηκε στην έρευνα με μια κλίμακα που κυμαίνεται από 1 (Σοβαρά διαφωνούν ότι οι πρόσφυγες χρειάζονται υποστήριξη) στις 5 (Συμφωνούν απόλυτα ότι οι πρόσφυγες χρειάζονται υποστήριξη). Η αναγνώριση των αναγκών των προσφύγων από πλευράς Τουρκοκυπρίων που συμμετείχαν στην έρευνα σημειώνει αύξηση σε σχέση με ανάλογα στοιχεία από το 2015. Στην πρόσφατη έρευνα περίπου 7 στους 10 Τουρκοκύπριους αναγνωρίζουν ότι οι πρόσφυγες έχουν διάφορες ανάγκες και χρήζουν υποστήριξης. Ωστόσο, ανάμεσα στους Τουρκοκύπριους ερωτηθέντες βαθμολογήθηκε σημαντικά χαμηλότερα η εκτίμηση των αναγκών των προσφύγων, από ό,τι βαθμολόγησαν οι Ελληνοκύπριοι ερωτηθέντες. Αυτή η διαφορά εμφανίστηκε επίσης και στην έρευνα του 2015. Δηλαδή, παρ’ όλο που οι Τουρκοκύπριοι ερωτηθέντες συμφωνούν ότι οι πρόσφυγες χρειάζονται υποστήριξη, αυτό είναι σε στατιστικά μικρότερο βαθμό από τους ερωτηθέντες στην ελληνοκυπριακή κοινότητα. Αυτό θα μπορούσε να αποδοθεί στο γεγονός ότι η πλειοψηφία των ερωτηθέντων στην ελληνοκυπριακή κοινότητα έχει μάλλον ουδέτερα θετικά συναισθήματα για τους πρόσφυγες, ενώ αυτό δεν συμβαίνει στην περίπτωση των ερωτηθέντων στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Κατά την ανάλυση των δεδομένων των απαντήσεων των ερωτηθέντων στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, φαίνεται ότι το 60% συμφωνεί με τη δήλωση «Πρόσφυγες στην Κύπρο χρειάζονται ευκαιρίες συμμετοχής σε προγράμματα που διευκολύνουν την ένταξή τους στην κυπριακή κοινωνία» (δηλαδή εκμάθηση της γλώσσας, του πολιτισμού, ανάπτυξη ικανοτήτων, εύρεση εργασίας κ.λπ.). Περίπου το 71% συμφωνεί με τη δήλωση «Πρόσφυγες στην Κύπρο χρειάζονται νομική υποστήριξη» και 85% των ερωτηθέντων συμφωνούν με το ότι οι πρόσφυγες χρειάζονται ιατρική περίθαλψη. Ακόμα, η πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην τουρκοκυπριακή κοινότητα διαφωνεί με την ιδέα ότι οι πρόσφυγες στην Κύπρο χρειάζονται οικονομική υποστήριξη (63,5%) ή με την ανάγκη υποστήριξης των προσφύγων για στέγαση (63,3%) ή για εξεύρεση εργασίας (57%). Με άλλα λόγια, οι δηλώσεις που υποδηλώνουν μια πιο μόνιμη παρουσία των προσφύγων στην Κύπρο απορρίφθηκαν από την πλειοψηφία που συμφωνεί σε μεγάλο βαθμό ή συμφωνεί έντονα με ό,τι οι αρχές ήδη κάνουν για να υποστηρίξουν τους πρόσφυγες. Από τους ερωτηθέντες στην ελληνοκυπριακή κοινότητα, το 23,2% ούτε συμφωνεί, ούτε διαφωνεί και το 19,1% διαφωνεί ή διαφωνεί έντονα με τη συγκεκριμένη δήλωση. Αυτό το αποτέλεσμα είναι συνεπές και στις δύο έρευνες, αυτήν του 2015 και την πρόσφατη του 2018, σύμφωνα με τις οποίες η πλειοψηφία των ερωτηθέντων στην ελληνοκυπριακή θεωρεί ότι η κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί για τους πρόσφυγες και δαπανεί ακόμη και πάρα πολλά χρήματα.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy