Οι υψηλές θερµοκρασίες άναψαν το πράσινο φως στα φίδια

Η απότοµη άνοδος της θερµοκρασίας που καταγράφεται εδώ και αρκετές µέρες, µετά την παρατεταµένη χειµερινή περίοδο µε τις βροχές και τις παγωνιές, όπως ήταν αναµενόµενο, άναψε το πράσινο φως για να κάνουν την εµφάνισή τους όχι µόνο τα χελιδόνια, αλλά και τα ερπετά.

Φίδια και οχιές σεργιανίζουν πλέον όλο και πιο συχνά τόσο στην ύπαιθρο, όσο και στις αστικές περιοχές, αναζητώντας τροφή και δροσιά ακόµα και σε αυλές σπιτιών.

Ο ερπετολόγος Γιάννης Αγγελής µάς δίνει χρήσιµες πληροφορίες για τα φίδια και τις οχιές και συµβουλές για το πώς να αντιµετωπίζουµε αυτά τα «παρεξηγηµένα» πλάσµατα της φύσης.

 

Του Χρήστου Χαραλάµπους

Σε καθηµερινή σχεδόν βάση πολίτες αποτείνονται σε αρµόδιες υπηρεσίες, ερπετολόγους και άλλους ειδικούς ζητώντας βοήθεια. Είτε για να ξετρυπώσουν και να παραλάβουν κάποιο φίδι που κινήθηκε στην αυλή ή που τρύπωσε ακόµα και µέσα στο σπίτι, είτε για να ζητήσουν συµβουλές για το πώς µπορούν να κρατήσουν µακριά τα φίδια από τους χώρους διαµονής ή εργασίας τους.

Κατά γενική οµολογία, η θέα των φιδιών, ιδιαίτερα όταν αυτά κινηθούν σε κατοικηµένες περιοχές, προκαλεί φόβο -και σε κάποιες περιπτώσεις πανικό- στον περισσότερο κόσµο. Από την άλλη όµως, οι ειδικοί επί των ερπετών κάνουν λόγο για «παρεξηγηµένα» πλάσµατα της φύσης, υποστηρίζοντας ότι η ανθρώπινη προκατάληψη και ο φόβος για τα φίδια, που οδηγεί τους ανθρώπους να επιζητούν την εξόντωσή τους, έχει σαν αποτέλεσµα τη συνεχή µείωση του πληθυσµού τους, αν και πρόκειται για ζώα µε αρκετές ωφέλιµες ιδιότητες, ιδιαίτερα για τους αγρότες. Επισηµαίνεται ιδιαίτερα το γεγονός ότι ένα µόνο φίδι µπορεί να εξαφανίσει 30 αρουραίους µέσα σε ένα µήνα και όλοι ξέρουµε το µέγεθος των ζηµιών που προκαλούν αυτά τα τρωκτικά στις αγροτικές καλλιέργειες.

Ο ερπετολόγος Γιάννης Αγγελή είναι ένας από τους ελάχιστους Κυπρίους µε εξειδικευµένες γνώσεις αλλά και κάποιες ιδιαίτερες σχέσεις µε τα ερπετά. Τα τελευταία 25 χρόνια ασχολείται επαγγελµατικά µε ό,τι σχετίζεται µε όλα σχεδόν τα είδη φιδιών και άλλων ερπετών. Μιλώντας στη «Χαραυγή», ξεδιαλύνει όλες τις παρεξηγήσεις που υπάρχουν γύρω από τα φίδια και τις οχιές της Κύπρου και µέσα από χρήσιµες πληροφορίες επιχειρεί να µας απαλλάξει, στο µέτρο του δυνατού, από τους όποιους φόβους και τις φοβίες που προφανώς µας συνοδεύουν από την παιδική ηλικία.

Όπως µας εξηγεί, τα φίδια είναι ψυχρόαιµα ζώα και αυτό σηµαίνει ότι χρειάζονται εξωτερικές πήγες θερµότητας, όπως ο ήλιος, γι’ αυτό και τα συναντούµε, τους χειµερινούς µήνες κυρίως, απλωµένα σε µεγάλες επίπεδες πέτρες ή στο πλάι του δρόµου. Κι αυτό στην προσπάθεια και την ανάγκη τους να απορροφήσουν αρκετή θερµοκρασία.

Ένα φίδι για να µπορέσει να τραφεί, όπως επισηµαίνει ο Γιάννης Αγγελής, πρέπει να ρυθµίσει το σώµα του σε θερµοκρασία 24-30 βαθµών Κελσίου και αυτό το καταφέρνει µε το να κάθεται σε ζεστά µέρη και να πλαταίνει το σώµα του όσο µπορεί για να απορροφήσει γρήγορα όσο πιο πολλή θερµότητα µπορεί. Αυτή η συµπεριφορά αποσκοπεί επίσης στο να µπορέσει το ερπετό να χωνέψει την τροφή που έχει προηγουµένως καταναλώσει.

«Τα φίδια όσο χρειάζονται τον ήλιο τόσο χρειάζονται και τον χειµώνα και αυτό οφείλεται στη µέθοδο αναπαραγωγής τους», επισηµαίνει ο ερπετολόγος, διευκρινίζοντας ότι «τα αρσενικά για να µπορέσουν να γονιµοποιήσουν τα θηλυκά πρέπει να ρίξουν τη θερµοκρασία τους κάτω από τους 15 βαθµούς για αρκετό διάστηµα, ώστε να έχουν γόνιµο σπέρµα και µε τη σταδιακή αύξηση της θερµοκρασίας το καλοκαίρι βγαίνουν για να ζευγαρώσουν».

Ένα µόνο είναι δηλητηριώδες από τα 8 είδη φιδιών της Κύπρου

Στην Κύπρο, όπως αναφέρει ο Γιάννης Αγγελής, υπάρχουν 8 είδη φιδιών που το καθένα έχει τις ιδιαιτερότητές του σε ό,τι αφορά τόσο την όψη όσο και τη συµπεριφορά του. Και βέβαια το κάθε είδος έχει τη δική του επιστηµονική ονοµασία, αν και ο λαός µας τους έχει δώσει κυπριακά ονόµατα µε τα οποία και καθιερώθηκαν.

Τα είδη αυτά είναι: Το µαυρόφιδο ή θερκό (coluber jucularis), η πατσάλα ή δρόπης (culuber nummifer), το γατόφιδο ή ξυλοτρόπης (telescopus fallax), η οχιά, ή φίνα, ή κοντονούρα (macrovipera lepetina), το νερόφιδο (nartix natrix), το µαυρόφιδο του Τροόδους (coluber cypriensis), η σαΐτα ή οσιέντρα (malpolon monsesulanus) και ο ανήλιος ή σκουλικόφιδο (tyflops vermicularis).

«Από αυτή τη λίστα των φιδιών µόνο η οχιά έχει δηλητήριο που µπορεί να σκοτώσει άνθρωπο», αναφέρει, τονίζοντας ότι λόγω της επικινδυνότητας του συγκεκριµένου φιδιού είναι πολύ σηµαντική η άµεση αναγνώρισή του, όπως και η λήψη µέτρων σε περίπτωση δαγκώµατος. «Σε περίπτωση δαγκώµατος δεν δένουµε ούτε σκίζουµε την πληγή, ούτε ρουφάµε το δηλητήριο, αλλά επισκεπτόµαστε το νοσοκοµείο», υποδεικνύει, επισηµαίνοντας ότι από τη στιγµή που θα δεχτούµε δάγκωµα από οχιά, έχουµε 2-8 ώρες για να προλάβουµε το χειρότερο.

Η κυπριακή οχιά, µας περιγράφει, έχει χοντρό σώµα µε τριγωνικό σχήµα κεφαλής και δύο µαύρες κηλίδες στο κέντρο. Τα µάτια της εξέχουν και το δάγκωµά της αφήνει ένα µε δυο σηµάδια (τρύπες), σε αντίθεση µε τα άλλα κυπριακά φίδια, το δάγκωµα των οποίων αφήνει ως σηµάδι το σχήµα της σιαγόνας τους.

∆ιευκρινίζει ωστόσο ότι «η οχιά αν δεν νιώσει απειλή, δεν πρόκειται να δαγκώσει και στις περισσότερες περιπτώσεις η επιθετική συµπεριφορά της οφείλεται στον ανθρώπινο παράγοντα», θυµίζοντας ότι «δεν είναι τα φίδια που εισήλθαν στο δικό µας χώρο, αλλά ο άνθρωπος µπήκε στο φυσικό τους περιβάλλον µε την οικιστική ανάπτυξη».

Στάσιµα νερά, χόρτα και βροµιές προσελκύουν τα ερπετά

 

Ο Γιάννης Αγγελής είναι ο άνθρωπος που καλείται συχνά από την Πυροσβεστική και άλλες υπηρεσίες να παραλάβει ένα φίδι που εντοπίζεται σε κατοικηµένες περιοχές. Μέσα από την καθηµερινή δραστηριότητά του τονίζει ότι «είναι πολύ σηµαντική η διατήρηση της καθαριότητας στις αυλές των σπιτιών, ώστε να αποφεύγεται η προσέλκυση τρωκτικών που µε τη σειρά τους προσελκύουν τα φίδια, αφού ποντίκια και σαύρες αποτελούν µέρος της βασικής τροφής τους».

Υποδεικνύει επίσης ότι όπου υπάρχουν στάσιµα νερά, όπως οι πισίνες, θα πρέπει να µπαίνουν χλωρίνες ή να καθαρίζονται συχνά, ενώ σε σπίτια µε γρασίδια και άλλη βλάστηση πρέπει να γίνεται τακτικός καθαρισµός, γιατί λόγω της αύξησης των θερµοκρασιών τα φίδια ψάχνουν νερό και δροσιά.

Τονίζει ακόµα ότι ο κόσµος της πόλης δεν πρέπει να εφησυχάζει και να θεωρεί ότι τα φίδια βρίσκονται µόνο στην ύπαιθρο, γιατί «τα ερπετά είναι πλέον παντού και έχω σχεδόν καθηµερινά κλήσεις για περιστατικά που αφορούν όχι µόνο την παρουσία φιδιών, αλλά και δαγκώµατα από φίδια».

Με τις κλήσεις του ο κόσµος συνήθως ζητά από τον Γιάννη Αγγελή να εφαρµόσει στο χώρο διαµονής και εργασίας του κάποια µέτρα που λειτουργούν απωθητικά για τα φίδια. Και είναι πάντα έτοιµος και πρόθυµος να προσφέρει τις υπηρεσίες του (Γιάννης Αγγελής τηλ. 99107591).

Επισηµαίνοντας ότι όλα τα είδη φιδιών είναι προστατευόµενα, σηµειώνει ότι µε τα κατάλληλα µέτρα µπορούν να απωθούνται τα φίδια ή να πιάνονται και να αποµακρύνονται χωρίς να σκοτώνονται. Όπως αναφέρει, «όταν δούµε ένα φίδι να κινείται στο χώρο µας είναι σηµαντικό να μην πανικοβληθούµε, αλλά να παρατηρούµε πού κατευθύνεται, ώστε να ενηµερώσουµε τον ειδικό που θα καλέσουµε για να το µαζέψει».