Οικονομικός φιλελευθερισμός, το λάδι στη «φωτιά» της πανδημίας

Η έξαρση της πανδημίας του κορωνοϊού έχει επαναφέρει στο προσκήνιο τα μελανά σημεία της οικονομικής πολιτικής των δυτικών κυβερνήσεων, καθώς και τις συστημικές αδυναμίες του καπιταλισμού. Η οικονομική ύφεση που ταρακούνησε την υφήλιο το 2008 έδωσε το έναυσμα για την αυστηρή χαλιναγώγηση των δημόσιων δαπανών, κάτι που επέβαλε στο λαό στυγνή λιτότητα και υπονόμευσε το βιοτικό επίπεδο των ευάλωτων κοινωνικών στρωμάτων, τα οποία ήταν αναγκασμένα να υποστούν και την αναλγησία της εργοδοσίας, η οποία μέσω μαζικών απολύσεων και περικοπών έκανε μια ύστατη προσπάθεια να προφυλάξει τα κεκτημένα της που οικοδόμησε εις βάρος του εργαζομένου λαού. Η οικονομική ανάκαμψη των επόμενων χρόνων όμως, δεν υλοποιήθηκε με γνώμονα το κοινωνικό συμφέρον, αλλά με πρωταρχικό σκοπό την ενίσχυση του κεφαλαίου που κινεί τα νήματα της παγκόσμιας οικονομίας. Το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα των πλείστων κυβερνήσεων ενισχύθηκε με τις ιδιωτικοποιήσεις και τη ραγδαία μείωση της κρατικής παρεμβατικότητας στην οικονομία. Νομοτέλεια αυτών των πολιτικών είναι να διακυβεύεται η εξασφάλιση ποιοτικής δημόσιας υγειονομικής περίθαλψης.

Οι υγειονομικές ελλείψεις σε Ευρώπη και Αμερική αποτέλεσαν ανάχωμα στην αντιμετώπιση της πανδημίας, η οποία έχει υποθάλψει το προ υπάρχον πρόβλημα της δημόσιας υγείας. Οι περικοπές που έχουν γίνει σε αυτόν το τομέα, πάντοτε με τις ευλογίες της ΕΕ που από το 2011 μέχρι το 2018 ζήτησε 63 φορές από τα κράτη – μέλη της να προβούν σε ιδιωτικοποιήσεις στον κλάδο της υγείας, είναι μεγάλων διαστάσεων. Ενδεικτικά στη χώρα μας, από το 2013 μέχρι σήμερα, οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία έχουν μειωθεί κατά 500 εκατομμύρια ευρώ, ενώ το ποσοστό του ΑΕΠ που ξοδεύεται για τις υγειονομικές ανάγκες είναι το χαμηλότερο από όλα τα κράτη – μέλη της ΕΕ (2,7%). Στη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία, η υγειονομική ανεπάρκεια έφερε το σύστημα υγείας στο χείλος της κατάρρευσης. Η τελευταία μάλιστα, απέκοψε από τις κρατικές δαπάνες ένα ποσό της τάξεως των 37δις ευρώ μέσα σε 10 χρόνια! Στις ΗΠΑ, την ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη, η απουσία ενός εθνικού συστήματος υγείας και ασφάλισης (η υγειονομική περίθαλψη είναι πλήρως ιδιωτική) ανέκαθεν υπέσκαπτε το θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα της υγείας. Επί του παρόντος όμως, ο συνδυασμός του προαναφερθέντος με την πανδημία μετέτρεψε τη χώρα στη μεγαλύτερη εστία κορωνοϊού παγκοσμίως, αφού περισσότερα από το 1/4 των συνολικών κρουσμάτων εντοπίστηκαν στις ΗΠΑ! Ευτυχώς σε όλη την υφήλιο πάρθηκαν μεμονωμένα αλλά εύστοχα περιοριστικά μετρά με αποτέλεσμα η καμπύλη εξάπλωσης του κορωνοϊού να πάρει φθίνουσα πορεία. Ο κατ’ οίκον περιορισμός όμως, πάγωσε και την παγκόσμια οικονομία, κάτι που βραχυπροθέσμα οδήγησε στη νέα οικονομική κρίση.

ΤΑ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ ΕΠΟΝΤΑΙ

Η μετά-κορωνοϊό εποχή θα αποβεί μοιραία για τον εργαζόμενο λαό λόγω της υφέρπουσας οικονομικής ύφεσης, της οποίας το ανάστημα επιδεικνύεται από τα πρόσφατα δρώμενα. Για πρώτη φορά στην ιστορία, οι τιμές του πετρελαίου λόγω της εξαιρετικά μειωμένης ζήτησης αλλά και του ακράτου ανταγωνισμού μεταξύ των στρατοπέδων Σαουδικής Αραβίας – Ρωσίας έχουν πάρει αρνητική τιμή! Είναι εντελώς ασύλληπτο το γεγονός ότι, ο μαύρος χρυσός για τον οποίο διεξήχθησαν πληθώρα αιματηρών πολέμων και ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, έχει υποβαθμιστεί σε τέτοιο επίπεδο. Επιπλέον, τα επίπεδα ανεργίας ανά το παγκόσμιο εκτοξεύονται αστραπιαία, με τρανό παράδειγμα τις ΗΠΑ όπου το ποσοστό ανεργίας ανήλθε στο 14,7% καταρρίπτοντας κάθε ρεκόρ μετά το μεγάλο κραχ του 1929. Οι πλείστες δυτικές κυβερνήσεις βλέποντας ότι η πτώχευση για πολλούς επιχειρηματικούς κολοσσούς είναι προ των πυλών, αναγκάστηκαν να λάβουν προσωρινά μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, παραμερίζοντας την πάγια τακτική τους που δεν είναι άλλη από την αμελητέα επέμβαση στην οικονομία. Βλέπετε, όταν κινδυνεύει το μεγάλο κεφάλαιο, οι δημοσιονομικοί κανόνες που οι ίδιες θεσπίζουν παρακάμπτονται. Οι εργαζόμενοι, παρόλο που πρωταρχικός σκοπός των κυβερνήσεων είναι η σωτήρια του κεφαλαίου, επωφελούνται από αυτά τα προσωρινά μέτρα. Αν αναλογιστεί κανείς όμως ότι, από τα 3,3 δισεκατομμύρια των ανθρώπων που εργάζονται παγκοσμίως, τα 2 δισεκατομμύρια κατατάσσονται στην αδήλωτη εργασία (στοιχεία διεθνούς οργανισμού εργασίας – τμήμα του ΟΗΕ) θα διαπιστώσει ότι τα μέτρα αυτά δεν μπορούν να στηρίξουν την πλειοψηφία. Στην τελική, το μόνο κερδισμένο από την προσωρινή αλληλεγγύη των κυβερνήσεων θα είναι το μεγάλο κεφάλαιο, το οποίο μετά την άρση των μέτρων στήριξης θα συνεχίζει αδιάκοπα να πλουτίζει, την ώρα που εκατομμύρια συνάνθρωποι μας θα ζουν στην εξαθλίωση.

Μπορεί ο κορωνοϊός να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της υφιστάμενης οικονομικής ύφεσης, αλλά η βαθύτατη αιτία έξαρσης της είναι ο καπιταλισμός, ο οποίος δεν μπορεί να αποφύγει τις κρίσεις που ελλοχεύουν. Σε περίπτωση που δεν έκανε την εμφάνιση του ο ιός, το ίδιο το σύστημα θα οδηγείτο σε κρίση εκ φύσεως. Σε μια από τις συνηθισμένες κρίσεις υπερπαραγωγής, όπου παρόλο που τα αγαθά αφθονούν ο λαός ζει σε συνθήκες ένδειας.

Αντρέας Χήρας

Στέλεχος ΕΔΟΝ Λάρνακας