Όλγα Πιερίδου: “Μαγειρεύουμε” αποκλειστικά για βιβλιοφάγους

Συναντήσεις/ Ορίζοντας

Όλγα Πιερίδου: “Μαγειρεύουμε” αποκλειστικά για βιβλιοφάγους

Ο Αντώνης Γεωργίου συναντά την Όλγα Πιερίδου και μιλάνε για είκοσι χρόνια ραδιόφωνο, για πολιτισμό και βιβλία και για τη νέα της εκπομπή της 92,8 «Συνταγές για βιβλιοφάγους» που παρουσιάζει κάθε Παρασκευή στις 6 το απόγευμα στον Άστρα 92,8

Η ραδιοακρόαση είναι πνευματική εμπειρία δημιουργική, όχι παθητική

Πως νιώθετε να βρίσκεστε στην “άλλη πλευρά” μιας συνέντευξης;

Αμηχανία πρώτ’ απ’ όλα, θά ΄λεγα όμως και μια κατά κάποιο τρόπο αυτο-αμφισβήτηση ως προς το κατά πόσο αξίζω μια τέτοια τιμή. Έχοντας στη διαδρομή μου στα ερτζιανά κουβεντιάσει με τόσους σπουδαίους και διακεκριμένους ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης, δεν μπορώ παρά να μονολογήσω “και ποια είσαι εσύ κυρία μου για να δίνεις κι όχι να παίρνεις συνεντεύξεις;”

«Συνταγές για βιβλιοφάγους» λέγεται η εκπομπή βιβλίου που θα επιμελείστε και παρουσιάζετε στον Άστρα. Πως προέκυψε ο τίτλος;  Τι θα μαγειρεύετε εκεί;

Πρώτον, από μια μελωδική σύμπτωση, δεύτερον, από ένα διαχρονικό μου… κουσούρι, και τρίτον, από μια πρότερη επαγγελματική μου ιδιότητα. Και εξηγούμαι: Στην προσπάθεια μου να βρω έναν απαραιτήτως ευφάνταστο τίτλο, γιατί έτσι με έμαθε να σκέφτομαι η μακρά νεανική μου θητεία ως κειμενογράφος στο χώρο της διαφήμισης (στην Ελλάδα), έτυχε συμπωματικά να ακούω μιαν όπερα του Ροσίνι. Και επειδή ως αθεράπευτη λιχούδα και λάτρης των γαστρονομικών απολαύσεων, παρομοίως με τον Ροσίνι κι εγώ, “λογοπαίζοντας” απομόνωσα στην κυριολεξία της την έννοια της βρώσης από τη λέξη βιβλιοφάγος για να συνειδητοποιήσω ότι τελικά, -κι αυτό είναι προσωπική μου βεβαίως άποψη- αντίστοιχης αξίας απολαύσεις είναι και οι δύο: ένα καλό βιβλίο και μια τέλεια μακαρονάδα. Στην εκπομπή βεβαίως εννοείται, μαγειρεύουμε αποκλειστικά για βιβλιοφάγους συζητώντας με λογοτέχνες για τα βιβλία τους.

Το ραδιόφωνο για ‘μένα είναι έρωτας και τρόπος ζωής.

Χορηγός της εκπομπής οι Εκδόσεις Αλμύρα, ένας νέος κυπριακός εκδοτικός οίκος. Πόσο σημαντικό είναι αυτό;

Το ότι επέλεξε ένας νέος εκδοτικός οίκος όπως οι Εκδόσεις Αλμύρα να χορηγήσει τις “Συνταγές για Βιβλιοφάγους” έχει φυσικά τη σημασία του. Φανερώνει οξυδέρκεια νέων ανθρώπων που αξιοποιούν την δύναμη του ραδιοφώνου για να αντιπαραβάλουν, απέναντι στα αγαθά των ραφιών των υπεραγορών, τα πολύ πιο αξιόλογα βέβαια αγαθά των δικών τους ραφιών.

Τι είναι για σας το ραδιόφωνο, πώς και από πότε ασχοληθήκατε με αυτό;

Το ραδιόφωνο για ‘μένα είναι έρωτας και τρόπος ζωής. Έρωτας από την πρώτη στιγμή, όταν από την αρχή της λειτουργίας του κλήθηκα από τον Άστρα, τότε, στην αρχές της δεκαετίας του ’90 που ξεκίνησε να εκπέμπει με την έναρξη της ιδιωτικής ραδιοφωνίας, χωρίς μάλιστα η ίδια να έχω ζητήσει εργοδότηση μου σ’ αυτόν. Εν αγνοία μου, ένας διαφημιστής με τον οποίο συνεργάστηκα για λίγο εκείνον τον καιρό είχε προωθήσει μια πιλοτική ραδιοφωνική μου εκπομπή που εντελώς ερασιτεχνικά είχα ηχογραφήσει, και έτσι με αναζήτησε ο σταθμός για να μου αναθέσει την παρουσίαση της πρωινής του εκπομπής.

Όσο για την έλξη, την μαγεία του ραδιοφώνου, και γιατί υπήρξε έρωτας και τρόπος ζωής για ‘μένα, ένα μόνο έχω να πω: αντίθετα με την τηλεόραση και όποιο άλλο οπτικοακουστικό μέσο, ακόμα και τα κοινωνικής δικτύωσης και ως τέτοια, αμείλικτης ανθρωποφαγίας και άκρατου ναρκισσισμού, το ραδιόφωνο, στα σωστά χέρια βέβαια, απευθύνεται σε σκεπτόμενους ανθρώπους, και η ραδιοακρόαση είναι πνευματική εμπειρία δημιουργική, όχι παθητική.

Η επιστροφή σας στο στούντιο πώς είναι; Ή μάλλον πώς ήταν αυτοί οι μήνες μακριά του ραδιοφώνου;

Οι δέκα μήνες που στέρησαν από τη ζωή μου το ραδιόφωνο, όπως συμβαίνει με όλους τους έρωτες, ήταν η αποχή που χρειαζόμουν για να απομυθοποιήσω και αυτόν. Κι όσο για τον “ραδιοφωνικό τρόπο ζωής” δεν μου λείπει καθόλου. Τώρα πια ζω υπερασπιζόμενη φανατικά το δικαίωμα στην καθημερινή, χωρίς ενοχές ρέμβη και έχω δοθεί ολοκληρωτικά σε έρωτα νέο, τη συγγραφή.

Μετά από 20 χρόνια στη δημόσια ραδιοφωνία, εκείνο που κρατώ είναι η προσωπική και ουσιαστική επικοινωνία με ένα πλήθος εκλεκτών δημιουργών και σπουδαίων λογοτεχνών και διανοητών που με τίμησαν με τον λόγο και τη σκέψη τους.

Αφυπηρετήσατε από το ΡΙΚ μετά από 20 χρόνια. Τι κρατάτε από εκείνη την περίοδο και τι προτιμάτε να ξεχάσετε;

Μετά από 20 χρόνια στη δημόσια ραδιοφωνία, εκείνο που κρατώ, “καβαφικά” ως το ωραίο ταξίδι δηλαδή, είναι η προσωπική και ουσιαστική επικοινωνία με ένα πλήθος εκλεκτών δημιουργών και σπουδαίων λογοτεχνών και διανοητών που με τίμησαν με τον λόγο και τη σκέψη τους. Όπως επίσης κρατώ με συγκίνηση, αλλά και τη θλίψη ενός τρυφερού πένθους διαρκείας για όσους (και είναι δυστυχώς πολλοί) έχουν στο μεταξύ φύγει από τη ζωή, το ψηφιακό αποτύπωμα της φωνής τους στο αρχείο μου. Και βεβαίως, είναι και η γεμάτη από τα βιβλία τους με αφιερώσεις επίσης συγκινητικές βιβλιοθήκη μου. Και όχι, δεν “προτιμώ” να ξεχάσω, συνειδητά διατηρώ και συνεχίζω, με κάθε ευκαιρία, δημόσια τώρα πια να εκφράζω την πικρία και την αποδοκιμασία μου για όλα όσα συνιστούν έλλειψη αισθητικής, απουσία φαντασίας, αρτηριοσκληρωτικό συντηρητισμό, φυγοπονία και θυσία της ποιότητας στον βωμό της κάκιστα νοούμενης υψηλής ακροαματικότητας και τηλεθέασης στην δημόσια μας ραδιοτηλεόραση. Μόνιμες παθογένειες που οφείλονται, κατά την άποψή μου πάντα βέβαια, τόσο σε παραγωγούς εκπομπών όσο και στη διοίκηση του ΡΙΚ.

Πόσο και πώς έχει αλλάξει η πολιτιστική παραγωγή του τόπου παρατηρώντας την όλα αυτά τα χρόνια μέσα από την εκπομπή σας;

Η αλήθεια είναι ότι όντως, έχει αλλάξει, και πολύ μάλιστα, θεαματικά θα έλεγα η πολιτιστική παραγωγή, σε ρυθμούς γεωμετρικής προόδου που πολλαπλασίασε όμως παράλληλα, όχι μόνο τα υψηλών προδιαγραφών καλλιτεχνικά δρώμενα, αντίστοιχα πολλαπλασίασε και την “σαβούρα”.

Το ίδιο ισχύει και για την κυπριακή λογοτεχνία: μικρά και μεγάλα αριστουργήματα γραφής αλλά και πολλή και ιδιαίτερα θλιβερή “σαβούρα”.

Κι αν κάτι φταίει για το διαιωνιζόμενο χάλι αυτής της σαβούρας που εννοεί ανενόχλητα όχι μόνο να επιπλέει κατά το γνωστό “φαινόμενο τον φελλών”, αλλά και να αυτοπροβάλλεται δηλώνοντας την παρουσία της ως δημιουργία εκλεκτή και με τους φορείς της να υιοθετούν και το ανάλογο “υφάκι” αδιαμφισβήτητης υπεροχής, αυτό είναι η έλλειψη κριτικής. Μικρός ο τόπος βλέπεις, είναι κι αυτή η έμφυτη κοινωνική συστολή και έγνοια μη και δυσαρεστήσουμε και προς Θεού μη και προσβάλουμε κανέναν, με αποτέλεσμα πολύ απλά να αδυνατεί να ευδοκιμήσει η απαιτούμενη ουσιαστική, και εκεί που χρειάζεται ακόμα και βιτριολική (γιατί όχι;) δημόσια κριτική. Αυτό είναι βασικά το πρόβλημα.

Για ‘μένα τα βιβλία είναι ζωή. Τόσο απαραίτητα όσο και η αναπνοή. Πολύ απλά ο τρόπος να αισθάνομαι

Τι είναι για σας τα βιβλία; Θυμάστε τα πρώτα βιβλία που διαβάσατε;

Για ‘μένα τα βιβλία είναι ζωή. Τόσο απαραίτητα όσο και η αναπνοή. Πολύ απλά ο τρόπος να αισθάνομαι. Η ευκρινέστερη, πιο διαυγής αλήθεια της ύπαρξης, κάθε φορά που μέσα από τη λογοτεχνία ανακαλύπτω ό,τι πιο σημαντικό γνώριζα ήδη πως υπάρχει αλλά δεν μπορούσα να το ορίσω και να το περιγράψω με λέξεις ως τη στιγμή που το διάβασα.

Κι όσο για το πρώτο βιβλίο που διάβασα, προ χρόνων “αμνημονεύτων” βέβαια και κατ’ επιλογή του πατέρα μου, ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει, ήταν μια υπεραπλουστευμένη φυσικά παιδική εκδοχή του “Δον Κιχώτη”.

Τι διαβάζετε αυτή την περίοδο;

Τώρα ξαναδιαβάζω Στρατή Τσίρκα. Είμαι στον πρώτο τόμο των Ακυβέρνητων Πολιτειών του, τη “Λέσχη”.

Πόσο βοηθούν τη φιλαναγνωσία τέτοιες εκπομπές;

Εννοείται ότι εκπομπές όπως οι “Συνταγές για Βιβλιοφάγους” (κάθε Παρασκευή στις 6 τ’ απόγευμα από τον Άστρα) βοηθούν, και μάλιστα περισσότερο από τις βιβλιοπαρουσιάσεις στον έντυπο τύπο την φιλαναγνωσία γιατί; επειδή είπαμε: το ραδιόφωνο είναι μέσο μαγικό…

Τι άλλο θα προτείνατε να γίνει, θεσμικά και μη, ώστε το βιβλίο να βρίσκει όλο και περισσότερους αναγνώστες;

Για τα περισσότερα, προς καλλιέργεια φιλαναγνωσίας, θεσμικά και μη, είναι θέμα (Αχ! Πονεμένο θέμα) παιδείας. Τί να λέμε! Χρόνιες και ανίατες παθογένειες και σ’ αυτό το ζήτημα, τόσο εντός όσο και εκτός σχολείων, σε τάξεις και κατ’ οίκον.

Απ΄την άλλη, όπως συμβαίνει γενικά με τα του πολιτισμού χρόνια τώρα στον τόπο μας, είναι και ζήτημα ιεράρχησης από τα κέντρα λήψης αποφάσεων στα αρμόδια σώματα πολιτικής εξουσίας. Όσο η όποιου είδους πνευματική καλλιέργεια, συμπεριλαμβανομένης και της ενθάρρυνσης της φιλαναγνωσίας αξιολογείται ως έγνοια δευτερεύουσας σημασίας σε σύγκριση με την κυρίαρχη αναπτυξιακή στόχευση της εμπορικής άνθησης και των εύρωστων οικονομικών δεικτών, τόσο θα διαιωνίζεται δυστυχώς και ο φαύλος αυτός κύκλος στην περίμετρο του οποίου θα παραμένει φυλακισμένος και θα ασφυκτιεί ο πολιτισμός αξιολογούμενος από τους ιθύνοντες γενικά ως αχρείαστη πολυτέλεια.

Συνταγές για βιβλιοφάγους

Άστρα 92,8

Κάθε Παρασκευή στις 6 το απόγευμα