Ολιγοπώλιο χωρίς διαφάνεια

Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου

Η αγορά των πετρελαιοειδών χαρακτηρίζεται από έλλειψη ανταγωνισμού (που αγγίζει τα όρια του ολιγοπωλίου) και αδιαφάνεια. Οι τιμές καθορίζονται από τρεις εταιρείες και κατά διαβολική σύμπτωση είναι πάντα πανομοιότυπες. Επίσης οι καταναλωτές δεν έχουν πρόσβαση στον έλεγχο των στοιχείων και κυρίως δεν έχουν εναλλακτικές επιλογές.

Παλαιότερα η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας έβγαζε κάθε εβδομάδα δελτίο επισκόπησης των τιμών των καυσίμων, αναφέροντας το μέσο όρο των τιμών στην Κύπρο ανά είδος καυσίμου καθώς και τον αντίστοιχο μέσο όρο στην ΕΕ. Ούτε αυτό βέβαια δεν ήταν ικανοποιητικό, αλλά τουλάχιστον υπήρχε η δυνατότητα σύγκρισης των τιμών και ελέγχου των αυξομειώσεων. Δηλαδή υπήρχε η δυνατότητα ελέγχου κατά πόσο οι αυξήσεις οι οποίες επιβάλλονταν στην Κύπρο ήταν της ίδιας έκτασης με τις αυξήσεις στην ΕΕ, ή/και κατά πόσο οι μειώσεις στην ΕΕ μεταφέρονταν έγκαιρα στην Κύπρο.

Από την ανάλυση των πιο πάνω στοιχείων προέκυπταν συχνά ενδείξεις για ενδεχόμενο καρτέλ. Και αυτές οι αναλύσεις φιλοξενούνταν πάντα στα μέσα ενημέρωσης.

Αυτό ενοχλούσε πάντα τις εταιρείες εισαγωγής καυσίμων, αφού στην πρώτη γραμμή του δελτίου επισκόπησης αναφερόταν ότι η δημοσιοποίησή του γινόταν «στο πλαίσιο της ενίσχυσης της διαφάνειας για τις τιμές των καυσίμων και της πληροφόρησης που προσφέρεται στους καταναλωτές».

Από ένα σημείο και μετά φαίνεται ότι αυτό έγινε ενοχλητικό και για την κυβέρνηση, αφού σταμάτησε την έκδοση του δελτίου. Το τελευταίο το οποίο δημοσιεύτηκε φέρει ημερομηνία 23 Απριλίου 2020. Τι έγινε μετά; Η τιμή της βενζίνης 95 οκτανίων αυξήθηκε από 1,003 ευρώ το λίτρο σε 1,302 ευρώ το λίτρο. Δηλαδή αυξήθηκε κατά 29.8%. Επίσης η τιμή του πετρελαίου κίνησης αυξήθηκε από 1,077 ευρώ το λίτρο σε 1,310 ευρώ το λίτρο. Δηλαδή αυξήθηκε κατά 21.6%. Μάλιστα όσοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης ερωτήθηκαν τους τελευταίους μήνες για τις τιμές των καυσίμων, ανέφεραν ότι δεν βλέπουν ακρίβεια και αισχροκέρδεια. Επίσης ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος την εποχή που η διεθνής τιμή του πετρελαίου έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ πήγε σε πρατήριο με συνοδεία πέντε τηλεοπτικών σταθμών για να κάνει πολιτική εναντίον τής τότε κυβέρνησης του Δημήτρη Χριστόφια, χάθηκε σήμερα που η διεθνής τιμή του πετρελαίου είναι στο ένα τρίτο τής τότε εποχής αλλά οι τιμές των καυσίμων στην Κύπρο είναι πολύ πιο υψηλές. Οι ευαισθησίες του μειώθηκαν. Πλέον δεν θεωρεί σημαντικές τις αυξήσεις των τιμών στα πετρελαιοειδή.

Το επόμενο βήμα της κυβέρνησης ενδεχομένως να είναι η κατάργηση και του Παρατηρητηρίου Τιμών. Το οποίο επίσης δημιουργήθηκε επί Δ. Χριστόφια για να αυξηθεί η διαφάνεια και το οποίο είναι το μόνο το οποίο δεν έχει ξηλωθεί ακόμη από την κυβέρνηση Αναστασιάδη. Όλα τα υπόλοιπα μέτρα προς όφελος των καταναλωτών και της διαφάνειας (π.χ. εβδομαδιαίο δελτίο επισκόπησης) τα έστειλαν ήδη στον δαίμονα.