Ολόκληρη η τ/κυπριακή ηγεσία τάσσεται υπέρ της Πενταμερούς

Διαφωνίες για το τι θα πρέπει να συζητηθεί. Η Τουρκία θέλει να διασφαλίσει τη μη ευθύνη της για το όποιο πιθανό τελικό αποτέλεσμα

Στην τ/κυπριακή κοινότητα αυτή τη στιγμή τα βλέμματα είναι περισσότερο στραμμένα στην αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας παρά στην Πενταμερή και στο Κυπριακό

 

Του Μιχάλη Μιχαήλ

Εν αναμονή της άτυπης συνάντησης 5+1 βρίσκονται οι δύο πλευρές στην Κύπρο αλλά και οι εμπλεκόμενοι στο Κυπριακό -ΟΗΕ, εγγυήτριες δυνάμεις και Ε.Ε.

Η ακριβής ημερομηνία δεν έχει ανακοινωθεί, ενώ την Πέμπτη υπήρξε διαβεβαίωση από τον εκπρόσωπο του Γ.Γ. του ΟΗΕ, Στέφαν Ντουζαρίκ, ότι ο Αντόνιο Γκουτέρες, ύστερα από τις διαβουλεύσεις της Τζέιν Χολ Λουτ, σκοπεύει να συγκαλέσει μια άτυπη συνάντηση «πέντε συν ένα» για το Κυπριακό πολύ σύντομα και ότι αυτό θα ανακοινωθεί επίσημα.

Ενόψει της Πενταμερούς, οι δύο πλευρές στην Κύπρο κάνουν τις αναγκαίες προετοιμασίες με τις ομάδες εργασίας τους.

Όλοι γνωρίζουν ότι καθοριστικός θα είναι ο ρόλος της Τουρκίας, η οποία μιλά συνεχώς για την αναγκαιότητα, πλέον, της λύσης δύο κρατών, αφού οι προσπάθειες 45 χρόνων για λύση στη βάση της ομοσπονδίας έχουν αποτύχει.

Ο τουρκολόγος Νίκος Μούδουρος και ο τουρκολόγος στο Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Ιάκωβος Τσαγκάρης, καθώς και η δημοσιογράφος του ΚΥΠΕ, Ραλλή Παπαγεωργίου, η οποία ασχολείται με τα της τ/κυπριακής κοινότητας, τονίζουν πως αυτή την περίοδο στην τ/κυπριακή κοινότητα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας παρά στην Πενταμερή και στο Κυπριακό.

 

Δεν αποκλείονται εκπλήξεις από την Τουρκία

Πρωταγωνιστής των εξελίξεων στην τουρκική πλευρά είναι η κυβέρνηση της Άγκυρας, ανέφεραν οι συνομιλητές μας, με τον Ν. Μούδουρο να σημειώνει ότι αυτή κινείται και ελίσσεται στη βάση ενός προγραμματισμού και προϋπολογισμού των πιθανών συνεπειών από τις όποιες κινήσεις της. Τονίζει παράλληλα ότι στο Κυπριακό η Τουρκία θέλει να διασφαλίσει τη μη ευθύνη της για το όποιο πιθανό τελικό αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων, όπως άλλωστε έπραττε πάντοτε. Από το 2004 μέχρι σήμερα, ανέφερε, σε ελάχιστες περιπτώσεις υπάρχει καταγραμμένη δική της ευθύνη. Πρόσθεσε ότι η Άγκυρα πάντοτε μετρά τις κινήσεις της αναφέροντας ότι αυτό φάνηκε καθαρά με την επέμβαση στη Συρία, όπου πολλοί είχαν την εντύπωση ότι δεν μπορούσε να κάνει επέμβαση στη χώρα, όμως την έκανε με τη βοήθεια τη μια φορά της Ρωσίας και την άλλη των ΗΠΑ.

Από την πλευρά του ο Ι. Τσαγκάρης εκτίμησε ότι είτε γίνει η Πενταμερής είτε όχι πριν από τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Τουρκία γνωρίζει ότι δεν θα υπάρξουν σοβαρές κυρώσεις εναντίον της, όπως δεν υπήρξαν και από τις ΗΠΑ λόγω της αγοράς τον πυραύλων S-400 από τη Ρωσία.

 

Ναι στην Πενταμερή, αλλά με διαφορετικούς στόχους

Μέσα σε αυτά τα δεδομένα, ολόκληρη η τ/κυπριακή ηγεσία τάσσεται υπέρ της πραγματοποίησης της Πενταμερούς, παρόλο που δεν συμφωνούν όλοι για το τι θα πρέπει να συζητηθεί σε αυτή τη διάσκεψη.

Η Ραλλύ Παπαγεωργίου σημείωσε πως αρκετοί στην τ/κυπριακή κοινότητα, μεταξύ των οποίων οι Μ. Ακιντζί, Οζντίλ Ναμί, Μ. Α. Ταλάτ, το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα και το Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας, συμβουλεύουν τον Τατάρ να μην προβάλλει τόσο πολύ τη θέση της Τουρκίας για λύση δύο κρατών, διότι αν η Τουρκία κρίνει σε κάποια στιγμή ότι την εξυπηρετεί κάτι άλλο από αυτή τη λύση, ή μια παραλλαγή της, τότε πολύ εύκολα θα τον αδειάσει. Επικαλούνται μάλιστα το 2003, όπου ο Ντενκτάς πήγε στο Μπούργκενστοκ με θέσεις παρόμοιες με αυτές του Τατάρ και ήρθε πίσω με επιδιαιτησία, λόγω αλλαγής θέσης της Άγκυρας. Κάτι ανάλογο έγινε και με το κοινό ανακοινωθέν του 2014 μεταξύ Αναστασιάδη και Έρογλου και το οποίο μιλούσε για ομοσπονδιακή λύση, ενώ ο Έρογλου διακήρυσσε πιο σκληρές θέσεις, όπως π.χ. για κυριαρχία των Τ/κ.

Ο Ι. Τσαγκάρης, συμφωνώντας με τον Ν. Μούδουρο, σημείωσε ότι τα κόμματα της Δεξιάς, όπως το Κόμμα Εθνικής Ενότητας, το Δημοκρατικό Κόμμα, το Κόμμα του Λαού και το Κόμμα της Αναγέννησης (εποίκων) φαίνεται ξεκάθαρα ότι με μικροδιαφορές μεταξύ τους τάσσονται υπέρ της λύσης δύο κρατών ή της συνομοσπονδίας, δηλ. της συνεργασίας μεταξύ των δύο κρατών. Ο Οζερσάι στις προχθεσινές δηλώσεις του μίλησε για τον τρίτο δρόμο, δηλ. να μην επιμένουμε στα δύο κράτη και στη συνομοσπονδία, αλλά σε κάτι ενδιάμεσο.

Τα δύο κόμματα της κεντροαριστεράς τάσσονται ξεκάθαρα υπέρ της Δ.Δ.Ο. με πολιτική ισότητα, όπως αυτή περιγράφεται στα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Ν. Μούδουρος, ο οποίος σημείωσε επίσης ότι τα τέσσερα «κοινοβουλευτικά» κόμματα που δεν είναι σύμφωνα με τη Δ.Δ.Ο. δεν ομοφωνούν ως προς το ποια θα πρέπει να είναι η λύση.

Κινούμενοι από το Κέντρο προς τη Δεξιά και ακροδεξιά, πρόσθεσε, συναντούμε απόψεις που επιδιώκουν μια λύση που θα οδηγεί όσο το δυνατό πιο μακριά από τη συνεργασία με τους Ε/κυπρίους αλλά και με την Τουρκία. Πιο λίγη υποστήριξη συναντά (σύμφωνα με επίσημες διακηρύξεις) η μετατροπή των κατεχομένων σε νομό της Τουρκίας, ο οποίος ανεπίσημα είναι υπαρκτός. Μέσα στις ομάδες των κατεχομένων που εκφράζουν τον τ/κ εθνικισμό, επεσήμανε, υπάρχει μεγάλη συζήτηση για το τι πρέπει να γίνει και αντιτίθενται ως ένα βαθμό στον τουρκικό εθνικισμό, επειδή φοβούνται ή δεν επιθυμούν την πλήρη υποδούλωση στην Τουρκία.

 

Θα επιμένουν μέχρι τέλους στη λύση δύο κρατών;

Ένα άλλο ερώτημα που θέσαμε στους συνομιλητές μας, είναι κατά πόσον εκτιμούν ότι η τουρκική πλευρά θα επιμένει μέχρι τέλους στη λύση δύο κρατών.

Σε σχέση με αυτό το θέμα, ο Ν. Μούδουρος υπογράμμισε ότι «μετά από πολλά χρόνια η Τουρκία θέτει για πρώτη φορά στο τραπέζι μια λύση που να περιέχει όσο το δυνατό λιγότερα στοιχεία συμβίωσης. Γνωρίζοντας πώς και τι σκέφτεται η ε/κυπριακή πλευρά, τόσο σε επίπεδο Προέδρου όσο και σε επίπεδο κομμάτων, κινείται μεταξύ δύο κρατών και συνομοσπονδίας μέχρι και του σεναρίου της πλήρους ενσωμάτωσης, όπως π.χ. προσάρτησης των κατεχομένων. Παρόλο που δεν το προβάλλει αυτή τη στιγμή, δεν πρέπει να φεύγει από τη σκέψη μας».

Ο δε Ι. Τσαγκάρης επισημαίνει ότι η Τουρκία θα επιμένει μέχρι τέλους στη λύση δύο κρατών, σύμφωνα με τις επίσημες δηλώσεις που γίνονται. Η προπαγάνδα που γίνεται τόσο από την Τουρκία όσο και από τα κατεχόμενα, πρόσθεσε, είναι ότι θα συνεχίσουν να προβάλλουν αυτόν το στόχο. Υπενθύμισε επίσης ότι ο Ερσίν Τατάρ εξελέγη στην ηγεσία των Τ/κυπρίων προβάλλοντας αυτόν το στόχο για τον οποίο έχει δεσμευθεί κιόλας. Εκείνο που δεν ξέρουμε, ανέφερε, είναι ποιες πιέσεις θα ασκηθούν από τον διεθνή παράγοντα, ώστε να αναγκάσει την Τουρκία να αποδεσμευθεί από αυτόν το στόχο και να αλλάξει στάση.

Η Ραλλή Παπαγεωργίου υπέδειξε ότι ο Ερσίν Τατάρ δεν είναι καλός γνώστης του Κυπριακού και γι’ αυτό σε κάθε ομιλία του επαναλαμβάνει τα ίδια συνθήματα. Αυτό, πρόσθεσε, δείχνει ότι ο κ. Τατάρ εκτελεί ένα ρόλο υπεράσπισης της πιο ακραίας θέσης, για να διασφαλίσει την υποστήριξη της Τουρκίας και να οδηγήσει την Τουρκία να πει ότι αυτά που λέει ο Τατάρ είναι αυτά που θέλουν οι Τ/κύπριοι. Ένας προσεκτικός παρατηρητής όμως, παρατηρεί ότι οι αξιωματούχοι στην Άγκυρα δεν προβάλλουν τόσο επίμονα αυτά που λέει ο Τατάρ, αλλά προτάσσουν κυρίως το θέμα του φυσικού αερίου και το διάλογο. Αυτά οδηγούν στην εκτίμηση ότι η Τουρκία, παρά το σκληρό λεκτικό της, ίσως να ασκήσει πιέσεις τώρα για να μπορέσει να αποκομίσει κάτι μέχρι την Πενταμερή στον τομέα της ενέργειας. Η τακτική της το τελευταίο διάστημα είναι να προσθέτει θέματα, να τα βάζει στο πακέτο με σκοπό να αποκομίσει όσα περισσότερα μπορεί, σημείωσε η Ρ. Παπαγεωργίου.

Υποδεικνύει ακόμη ότι αυτή τη στιγμή προτεραιότητα της Τουρκίας δεν είναι το Κυπριακό αλλά τα ενεργειακά. Αν κερδίσει κάτι σε αυτό, θα κερδίσει και στο Κυπριακό. Αν μέχρι την Πενταμερή πείσει για να γίνει η διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο, εκεί θα επιχειρήσει διασύνδεση της μεταφοράς του φυσικού αερίου από την Κύπρο στην Ε.Ε. μέσω Τουρκίας.

 

Το Κυπριακό σε δεύτερη μοίρα

Γενική διαπίστωση είναι παρά το ότι βρισκόμαστε στις παραμονές της πενταμερούς διάσκεψης, στα κατεχόμενα το Κυπριακό δεν βρίσκεται ψηλά στα θέματα που απασχολούν τους Τ/κυπρίους (Βέβαια, κάτι ανάλογο συμβαίνει και στις ελεύθερες περιοχές).

Εκείνο που απασχολεί κατά κύριο λόγο είναι η πανδημία, τα μέτρα που έχουν επιβληθεί και οι επιπτώσεις στην οικονομία.

Η Ρ. Παπαγεωργίου επισημαίνει τη σοβαρότητα των πραγμάτων αναφέροντας ότι από την περασμένη Τετάρτη άρχισαν να μοιράζονται 10 χιλιάδες πακέτα βοήθειας σε δυσπραγούσες οικογένειες, ανέργους και άτομα με προβλήματα υγείας. Επίσης, αυτή τη στιγμή οι άνεργοι ανέρχονται στις 46 χιλιάδες.

Ο Ν. Μούδουρος επεσήμανε ότι όσον αφορά το Κυπριακό υπάρχει και ένα κλίμα απαισιοδοξίας κι αυτό σπρώχνει σε άλλες προτεραιότητες.

Τέλος, ο Ι. Τσαγκάρης σημείωσε πως μέσα στο νέο πλαίσιο που δημιουργήθηκε το ενδιαφέρον είναι στραμμένο στην οικονομία. Γι’ αυτό τόσο ο ηγέτης του ΡΤΚ όσο και ο Κουντρέτ Οζερσάι στην τελευταία συνάντησή τους με την Ελίζαμπεθ Σπέχαρ ζήτησαν την παρέμβασή της προς την Ε.Ε. ώστε να δοθεί οικονομική βοήθεια προς του Τ/κυπρίους.