Όλα όσα κατάθεσε ο Αναστασιάδης στην Επιτροπή – Οι γαμπροί του, το υπουργικό και ο Σαουδάραβας

Πλήθος ερωτημάτων που αφορούν, μεταξύ άλλων, στον Σαουδάραβα επιχειρηματία, στο κατά πόσο επωφελήθηκε το πρώην δικηγορικό του γραφείο από αιτήσεις πολιτογραφήσεων και εάν εταιρείες συγγενικών του προσώπων στον κατασκευαστικό τομέα προωθούσαν πολιτογραφήσεις πελατών τους, μέσω άλλων δικηγορικών γραφείων, απάντησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασίαδης, ο οποίος κατέθεσε την Τρίτη, ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής, για τις κατ` εξαίρεση πολιτογραφήσεις αλλοδαπών επενδυτών και επιχειρηματιών.

Κατά την κατάθεσή του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ξεκίνησε με την ανάγνωση ενός λεπτομερούς κειμένου, για την πορεία της οικονομίας από το 2013 που ανέλαβε την προεδρία της Δημοκρατίας μέχρι σήμερα, ενώ αναφέρθηκε ενδελεχώς στις διαφοροποιήσεις που έγιναν κατά διαστήματα στο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.

Όπως είπε η απόδοση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ) στην οικονομία ήταν €9,7 δις σε μορφή επενδύσεων από τα οποία περίπου τα €6,4 δις αφορούσαν τον κατασκευαστικό τομέα.

Πρόσθεσε, επίσης, πως μεταξύ 2016 μέχρι 2019 οι επενδύσεις οδήγησαν στη δημιουργία τριών χιλιάδων θέσεων στον κατασκευαστικό τομέα, χωρίς να υπολογίζονται οι θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς.

Σχετικά με την κατάσταση της οικονομίας, όταν ανέλαβε τα καθήκοντα του το 2013, ο  Πρόεδρος Αναστασιάδης ισχυρίστηκε ότι «τα ρευστά διαθέσιμα κατά την 1η Μαρτίου του 2013 ανέρχονταν μόλις στα 235.6 εκατομμύρια ευρώ και αρκούσαν για κάλυψη κρατικών υποχρεώσεων που δεν υπερέβαιναν τις 30 μέρες», για να σημειώσει ότι «οι άμεσες υποχρεώσεις ανέρχονταν σε 3.3 δισεκατομμύρια ευρώ, πέραν της υποχρέωσης για αποπληρωμή του κρατικού ομολόγου της Λαϊκής Τράπεζας ύψους 1.88 δισ. ευρώ».

Είπε πως «η χώρα, ύστερα από 22 συνεχείς υποβαθμίσεις από διεθνείς οίκους αξιολόγησης ήταν εκτός διεθνών αγορών, οι αποδόσεις του δεκαετούς ομολόγου της Κυπριακής Δημοκρατίας κυμαίνονταν περίπου στο 9%, ενώ η έκδοση γραμματίων του Δημοσίου 13 εβδομάδων είχε απόδοση 5.3%», σημειώνοντας ότι «η ανεργία είχε φθάσει στο 16%, με αυξητικές τάσεις».

Ταυτόχρονα, ανέφερε, «παρατηρήθηκε μια σημαντική αύξηση του ποσοστού κινδύνου φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, ενώ, παράλληλα, σε όλη την Κύπρο λειτουργούσαν κοινωνικά παντοπωλεία για αντιμετώπιση των αναγκών των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού».

Για τον τραπεζικό τομέα και ιδιαίτερα για τις δύο συστημικές τράπεζες, Λαϊκή και Κύπρου, είπε ότι «συντηρούνταν στον αναπνευστήρα, με ανάγκες ρευστότητας που ξεπερνούσαν τα 15 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια το 2014 ήταν 28.4 δισεκατομμύρια ευρώ».

Ισχυρίστηκε, εξάλλου, πως «εκείνη την περίοδο, η οικονομία κατέρρεε, αντιμετωπίζαμε το ορατό ενδεχόμενο στάσης πληρωμών, το κράτος βρισκόταν σε κατάσταση χρεωκοπίας με αδυναμία άντλησης του όποιου δανεισμού, τα εισοδήματα των πολιτών συρρικνώνονταν, η ανεργία ακολουθούσε ανεξέλεγκτη αυξητική πορεία, το τραπεζικό σύστημα χρειαζόταν στήριξη, την οποία ούτε το κράτος, αλλά και ούτε η ευρύτερη οικονομία μπορούσε να παράσχει, ενώ η  κοινωνική κρίση σοβούσε με  ιδιαίτερα σοβαρές επιπτώσεις στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα και τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού».

Ακολούθως, αναφέρθηκε στα κίνητρα που εισάχθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο για προσέλκυση επενδυτών κάτι, που όπως είπε, είχαν κάνει κι άλλες χώρες. Επιπλέον, αναφέρθηκε σε όλες τις αποφάσεις που λήφθηκαν για τα οικονομικά κριτήρια του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος και πως οι αιτητές μπορούσαν να πάρουν διαβατήριο.

Είπε ακόμα ότι το 2014 ενισχύθηκαν τα κριτήρια και απαγορεύτηκε η καταβολή πληρωμών σε μετρητά, με σκοπό την καταπολέμηση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος, εξηγώντας ότι οι αιτητές υποχρεούνταν να καταθέσουν αντίγραφα των εμβασμάτων τους.

«Ο στόχος ήταν να διασφαλιστεί ότι τόσο για τα εισερχόμενα κεφάλαια όσο και οι αιτητές ελέγχονται για τυχόν νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες με βάση το Νόμο και τις σχετικές οδηγίες που εκδίδονται από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, σύμφωνα και με τις σχετικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ουσιαστικά, οι τράπεζες είχαν ουσιαστικό και καίριο ρόλο στον έλεγχο της πηγής των κεφαλαίων», είπε.

Αναφερόμενος στην κατάργηση της πρόνοιας που έδιδε το δικαίωμα σε αιτητή να πολιτογραφηθεί εάν είχε καταθέσεις ύψους πέντε εκατομμυρίων σε τραπεζικά ιδρύματα, είπε πως «η εν λόγω πρόνοια κρίθηκε σκόπιμο να καταργηθεί, καθώς, πέραν του ότι είχε αποκατασταθεί η ρευστότητα καταθέσεων αλλά και υπήρξε βελτίωση στην δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας, είχαν παρατηρηθεί φαινόμενα καταχρήσεων, αφού σε πολλές περιπτώσεις οι καταθέσεις επιστρέφονταν στους επενδυτές με την μορφή δανείου».

Όπως συμπλήρωσε το Υπουργικό Συμβούλιο το 2018 ενέκρινε μια σειρά από σημαντικά μέτρα που είχαν ως στόχο να διασφαλίσουν ότι το ΚΕΠ προωθείται από όλους τους εμπλεκόμενους με επαγγελματισμό, σοβαρότητα και ποιοτική εξυπηρέτηση και ότι όλοι θα έπρεπε να τηρούν τις διατάξεις του ΚΕΠ, στα πλαίσια των οικονομικών στόχων που έχουν καθορισθεί, προστατεύοντας έτσι τα συμφέροντα των ξένων επενδυτών και διαφυλάσσοντας την εικόνα της Κύπρου ως επενδυτικός προορισμός.

Προειδοποίησε τους παρόχους ο Πρόεδρος ότι γινόταν κατάχρηση

Σε ερώτηση από τον κ. Νικολάτο εάν το ΚΕΠ έτυχε κατάχρησης, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε πως παρατήρησε να γίνεται αλόγιστη προβολή στα αεροδρόμια ή μέσω του διαδικτύου, κατά την οποία διδόταν η εντύπωση ότι η Κύπρος πουλά διαβατήρια και ότι στις πλείστες περιπτώσεις γινόταν λόγος για αγορά και όχι απόκτηση διαβατηρίων.

Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι στα αεροδρόμια πέραν των φωτεινών επιγραφών διαφήμισης, υπήρχαν δείγματα διαβατηρίων με την πρόσκληση στους επισκέπτες να επενδύσουν για να αποκτήσουν διαβατήριο, σημειώνοντας ότι ακόμα και στα καροτσάκια μεταφορών αποσκευών υπήρχαν διαφημίσεις ότι με επένδυση μπορούν να αποκτήσουν διαβατήριο.

Ανέφερε ότι είχε προειδοποιήσει σε συσκέψεις που πραγματοποιήθηκαν τους παρόχους ότι γινόταν κατάχρηση και ότι με τη συμπεριφορά αυτή το πρόγραμμα θα οδηγηθεί σε κατάργηση.

Δεν αποκάλυψε ονόματα ή εταιρείες

Κληθείς από τα μέλη της Επιτροπής να αναφερθεί σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δεν προέβη σε αποκαλύψεις, αν και όπως είπε γνωρίζει «και ονόματα και εταιρείες, αλλά και δικηγορικά γραφεία».

Ωστόσο, αποδέχτηκε μετά από ερώτηση της Δήμητρας Καλογήρου, να γράψει εμπιστευτικά τα ονόματα και εταιρείες σε κάποιο χαρτί και να τα παραδώσει στην Επιτροπή.

Απαντώντας σε άλλη ερώτηση αν ήταν ικανοποιητικός ο έλεγχος των αιτήσεων που γινόταν από το Υπουργικό Συμβούλιο, ο κ. Αναστασιάδης είπε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο δεν μπορούσε να αναλώσει χρόνο στην εξέταση των αιτήσεων, για να προσθέσει πως αυτό γινόταν μόνο για περιπτώσεις που υπήρχε εισήγηση για παρέκκλιση.

Στην ερώτηση αν γνωρίζει κάποιες περιπτώσεις παρεκκλίσεων, αναφέρθηκε στην  περίπτωση του καζίνο και μιας νοτιοαφρικανικής εταιρείας, η οποία όπως είπε, επένδυσε ένα μεγάλο ποσό για αγορά φαρμακευτικής εταιρείας.

Αναφορικά στο σκεπτικό συμπερίληψης μελών οικογενειών στις αιτήσεις πολιτογραφήσεων, είπε πως αυτό γινόταν ώστε να ενθαρρυνθεί κάποιος να επενδύσει  στην Κύπρο και να έχει την δυνατότητα να φέρει και τα μέλη της οικογένειας του.

Καμιά παρατήρηση από Βουλή ή κόμμα για το ΚΕΠ

Ερωτηθείς αν έχει λάβει παρατηρήσεις είτε από τη Βουλή, είτε από κάποιο κόμμα για το ΚΕΠ, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε πως από το 2013, μπορεί να εκφράσθηκαν διαφορετικές απόψεις, αλλά κανένας πολιτικός ή κόμμα δεν ζήτησε την κατάργησή του προγράμματος.

Σε ότι αφορά το πρώην δικηγορικό του γραφείο, σημείωσε ότι πριν την ανάληψη της προεδρίας του εγκρίθηκαν οκτώ αιτήσεις και 57 μετά που ανέλαβε.

Ισχυρίστηκε πως το ποσοστό των αιτήσεων που εγκρίθηκαν από το δικηγορικό του γραφείο, μετά που ανέλαβε, δεν αυξήθηκε.

Είπε, ακόμα, πως το ποσοστό επί του συνόλου των εγκρίσεων, που αφορούσαν το πρώην γραφείο του ήταν 5,3% και μετά μειώθηκε στο 1,8%.

Επιπρόσθετα, διευκρίνισε ότι όταν εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποξενώθηκε τις μετοχές του γραφείου του, για να σημειώσει ότι οι θυγατέρες του απέκτησαν από 25% η κάθε μια, ενώ οι υπόλοιπες πήγαν στους συνεταίρους του.

Το πρώην δικηγορικό του γραφείο ελέγχεται ανελλιπώς

Ο κ. Αναστασιάδης ανέφερε ακόμα ότι επειδή οι θυγατέρες του θεωρούνται πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα το γραφείο του ελέγχεται ανελλιπώς από τη ΜΟΚΑΣ, τη Moneyval, το Δικηγορικό Σύλλογο, το ΦΠΑ και μια φορά από το Γενικό Ελεγκτή.

Αναφέρθηκε παράλληλα σε συνέντευξη του Γενικού Ελεγκτή κατά πόσο επενδυτές με αιτήσεις για πολιτογραφήσεις έτυχαν ευνοϊκής μεταχείρισης και αγόραζαν αυτοκίνητα από συγγενικό του πρόσωπο. «Εάν ήθελα να ευνοήσω κάποιους αιτητές προκαλώ οποιανδήποτε να πει ποιους ευνόησα. Τα περί εύνοιας είναι ένας από τους πολλούς μύθους που ακούστηκαν», σημείωσε.

Οι εκθέσεις του ΥΠΕΣ δεν αναφέρονταν σε παρόχους ή κατασκευαστές για να έχει γνώση ο Πρόεδρος

Ερωτηθείς ποια στάση τηρούσε στο Υπουργικό Συμβούλιο σε αιτήσεις του πρώην δικηγορικού του γραφείου, ο κ. Αναστασιάδης είπε πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας   με βάση το Σύνταγμα όταν είναι στην Κύπρο προεδρεύει πάντοτε του Συμβουλίου στο οποίο δεν έχει ψήφο, σημειώνοντας ότι στις αιτήσεις δεν αναφέρεται ο κατασκευαστής ή η εταιρεία που αγόρασε το ακίνητο.

«Οι εκθέσεις του ΥΠΕΣ δεν ανέφεραν παρόχους ή κατασκευαστές για να έχει γνώση ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή ο Υπουργός για να ζητήσει εξαίρεση», είπε.

Σε ερώτηση κατά πόσο μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου είχαν ζητήσει να εξαιρεθούν από την οποιαδήποτε διαδικασία έγκρισης διαβατηρίων, λόγω σύγκρουσης συμφερόντων, είπε ότι «δεν μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο αφού δεν αναγραφόταν ο πάροχος στην αίτηση», για να προσθέσει πως το ίδιο ισχύει και για το Κοινοβούλιο.

Σε σχέση με τον ίδιο, ανέφερε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορεί να απέχει των εργασιών του Υπουργικού Συμβουλίου, εκτός εάν είναι «κλινικά νεκρός ή να έχει κάτι με την υγεία του ή να βρίσκεται στο εξωτερικό».

Ανάμειξη στενών συγγενών του σε αιτήσεις πολιτογραφήσεων

Σε άλλη ερώτηση αν υπήρχαν εταιρείες στενών συγγενών του, που έκαναν αίτηση για πολιτογραφήσεις, απάντησε αρνητικά.

Σε διευκρινιστική ερώτηση από την κ. Καλογήρου εάν συγγενικό του πρόσωπο και συγκεκριμένα ο γαμπρός του είχε εμπλοκή σε αιτήσεις, μέσω συνεργασίας του με άλλο γραφείο, ο κ. Αναστασιάδης ανέφερε ότι η κατασκευαστική εταιρεία που κατέχει συγγενικό του πρόσωπο λειτουργούσε πολύ πριν ο ίδιος αποκτήσει συγγενική σχέση μαζί του.

Αναφορικά σε αίτηση για πολιτογράφηση μετόχων ή Διευθυντικών στελεχών εταιρείας, στο Διοικητικό Συμβούλιο της οποίας είναι μέλος ο γαμπρός του, απάντησε ότι δεν μπορεί να γνωρίζει όλες τις δραστηριότητες του γαμπρού του.

Σημείωσε ότι η συγκεκριμένη εταιρεία έχει επενδύσει πολλά εκατομμυρίων ευρώ και τα στελέχη, στα οποία δόθηκαν διαβατήρια, πληρούσαν τα κριτήρια.

Βεβαίως γνωρίζω τον Σαουδάραβα

Εξάλλου, οι ερωτήσεις των μελών της Ερευνητικής Επιτροπής επικεντρώθηκαν στην περίπτωση του Σαουδάραβα επιχειρηματία.

Κληθείς να αναφέρει ποια είναι η σχέση του με τον συγκεκριμένο επιχειρηματία, ο Πρόεδρος ξεκαθάρισε πως δεν υπήρξε δικηγόρος του συγκεκριμένου επιχειρηματία, ότι τον γνώριζε σχετιζόταν μαζί του, ενώ για το πρώτο ταξίδι του στις Σεϋχέλλες είπε πως έγινε με δικά του έξοδα το 2015 και δεν έγινε κρυφά.

«Και βεβαίως τον γνωρίζω και βεβαίως έχω σχέση μαζί του. Αλλά δεν ωφελήθηκε από την σχέση του Προέδρου της Δημοκρατίας», είπε.

Κληθείς να αναφέρει ποιος ωφελήθηκε από αυτή τη φιλία, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε ότι ο Σαουδάραβας επιχειρηματίας έδωσε κατά την επένδυσή του 966 χιλιάδες ευρώ, για να προσθέσει πως λόγω των σχέσεων τους συνείσφερε ακόμη μισό εκατομμύριο.

Αναφέρθηκε αναλυτικά στα ποσά, ενώ κατέθεσε κατάλογο με τα ποσά που έχει συνεισφέρει ο συγκεκριμένος επιχειρηματίας.

«Πόσα να ακούσει κανένας. Όλοι παίρνουν μίζες;», διερωτήθηκε.

Ο Σαουδάραβας αποποιήθηκε την κυπριακή υπηκοότητα

Όπως είπε στην Επιτροπή μετά το σάλο που δημιουργήθηκε ο Σαουδάραβας επενδυτής υπέβαλε αίτηση αποποίησης της κυπριακής υπηκοότητας, εξαιτίας του τρόπου που η Κύπρος χειρίζεται τους επενδυτές.

Ανέφερε, μάλιστα, στις περιπτώσεις της Wargaming και του Kαζίνο, λέγοντας πως «έτσι συμπεριφερόμαστε στους επενδυτές».

Εξάλλου, όπως είπε ο Πρόεδρος από τα έγγραφα του Υπουργείου Οικονομικών διαπιστώνεται ότι αντί του ελαχίστου ποσού των 15 εκ. ευρώ από την οικογένεια του Σαουδάραβα έγιναν επενδύσεις περίπου 20 εκ. ευρώ.

Αναφέρθηκε, επίσης, στην έρευνα που έγινε από την Επιτροπή Καλογήρου, με την ίδια στη συνέχεια να αναφέρει: «Όντως εξετάσαμε το συγκεκριμένο. Κοιτάξαμε και την έκθεση του Γενικού Ελεγκτή, αλλά κοιτάζοντας τα κριτήρια εκείνης της εποχής, είχαμε άλλες διαπιστώσεις πχ. τρία αδέρφια είχαν αγοράσει ένα σπίτι των 6 εκ. ευρώ, αντί να πάρουν από ένα. Θεωρήσαμε ότι ήταν εντάξει».

Η πολιτογράφηση του Σαουδάραβα έγινε χωρίς καμία εξαίρεση

Επιπροσθέτως, ο κ. Αναστασιάδης είπε ότι η πολιτογράφηση του Σαουδάραβα έγινε με βάση τα κριτήρια και χωρίς καμία εξαίρεση.

«Φανταστήκατε αν ο Σαουδάραβας έπαιρνε την υπηκοότητα, όχι γιατί επένδυσε, αλλά για τις φιλικές ενέργειες προς το κυπριακό κράτος; Τότε θα θεωρούμουν δωρολήπτης. Ευτυχώς που δεν χρησιμοποιήθηκε κάποια εξαίρεση και τηρήθηκαν τα κριτήρια», είπε.

Δηλώσεις που υποσκάπτουν τη λειτουργία της Επιτροπής, λέει ο Μ. Νικολάτος

Νωρίτερα, και πριν την κατάθεση του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο Πρόεδρος της Ερευνητικής Επιτροπής, Μύρων Νικολάτος, προέβη σε δήλωση εκ μέρους της Επιτροπής, λέγοντας ότι «έγιναν και γίνονται δηλώσεις, που υποσκάπτουν τη λειτουργία της Επιτροπής».

Διαβεβαίωσε ότι καμία από αυτές τις ενέργειες δεν θα σταθεί εμπόδιο στο έργο τους, καθώς επίσης ότι η Επιτροπή δεν θα επηρεαστεί από τις δηλώσεις αυτές.

ΚΥΠΕ